۱۵٬۵۹۴
ویرایش
آغاز و انجام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '↵↵' به ' '
جز (جایگزینی متن - '↵↵↵' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ') |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نویسنده) | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[حسن‌زاده آملی، حسن]] (محقق) | [[حسن‌زاده آملی، حسن]] (محقق) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۰: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
انسان (اسلام) | انسان (اسلام) | ||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
معاد | معاد | ||
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. آغاز و انجام - نقد و تفسیر | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. آغاز و انجام - نقد و تفسیر | ||
نفس | نفس | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| خط ۲۳: | خط ۱۸: | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1366 ش | | سال نشر = 1366 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01769AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01769AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| خط ۳۴: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''آغاز و انجام'''، عنوان شمارى از رساله‌ها و کتاب‌هاى كلامى و عرفانى و علمى به زبان فارسی، نوشته تنى چند از دانشوران ایرانى، بيشتر شيعى، مى‌باشد. یکى از این دانشوران كه ذيل این عنوان اثرى پديد آورده، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] است. اثر او رساله مختصر و فشرده‌اى در باب مبدأ و معاد است كه در آن اصول عقايد اسلامى را به روش عرفانى - فلسفى، تأویل كرده است و در طرح و بيان عقايد خویش، تا حدّى به فلسفه اسماعيلى و روش باطنى نظر دارد. او، این رساله را به درخواست دوستى عزيز كه جویاى دانستن احوال آخرت بوده، تأليف كرده و خود، آن را «تذكرة» نامیده است. | '''آغاز و انجام'''، عنوان شمارى از رساله‌ها و کتاب‌هاى كلامى و عرفانى و علمى به زبان فارسی، نوشته تنى چند از دانشوران ایرانى، بيشتر شيعى، مى‌باشد. یکى از این دانشوران كه ذيل این عنوان اثرى پديد آورده، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] است. اثر او رساله مختصر و فشرده‌اى در باب مبدأ و معاد است كه در آن اصول عقايد اسلامى را به روش عرفانى - فلسفى، تأویل كرده است و در طرح و بيان عقايد خویش، تا حدّى به فلسفه اسماعيلى و روش باطنى نظر دارد. او، این رساله را به درخواست دوستى عزيز كه جویاى دانستن احوال آخرت بوده، تأليف كرده و خود، آن را «تذكرة» نامیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
اين کتاب، داراى 20 فصل است و در پایان آن، تعليقات [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن‌زاده آملى]]، مشتمل بر یک مقدمه، مدخل، پيش‌گفتار و توضيحاتى كه مربوط به هر كدام از فصل‌هاى بيست‌گانه کتاب است، ذكر شده است. | اين کتاب، داراى 20 فصل است و در پایان آن، تعليقات [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن‌زاده آملى]]، مشتمل بر یک مقدمه، مدخل، پيش‌گفتار و توضيحاتى كه مربوط به هر كدام از فصل‌هاى بيست‌گانه کتاب است، ذكر شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
فهرست مطالب مطرح شده در کتاب، عبارت است از: در صفت آخرت و ذكر سالكانش و اسباب اعراض مردمان در جهان از آن و آفات آن اعراض؛ اشاره به مبدأ و معاد و آمدن از فطرت اولى و رسيدن به آن‌جا و ذكر شب قدر و روز قيامت؛ اشاره به هر دو جهان و ذكر مراتب مردم در این جهان و آن جهان؛ اشاره به مكان و زمان آخرت؛ اشاره به حشر خلايق؛ ذكر احوال اصناف خلق در آن جهان و ذكر بهشت و دوزخ؛ اشاره به صراط؛ اشاره به صحايف اعمال و كرام الكاتبين و نزول ملائكه و شياطين به نیکان و بدان؛ اشاره به ثواب و به حساب و طبقات اهل حساب؛ اشاره به وزن اعمال و ذكر میزان؛ در نورديدن آسمان‌ها؛ دمیدن در صور و تبديل زمین و آسمان؛ احوال روز رستاخيز و وقوف خلق به عرصات؛ درهاى بهشت و دوزخ؛ زبانيه دوزخ؛ جوى‌هاى بهشت؛ خازن بهشت و دوزخ؛ درخت‌هاى زقوم و طوبى؛ حور العين؛ ثواب و عقاب و عدل. | فهرست مطالب مطرح شده در کتاب، عبارت است از: در صفت آخرت و ذكر سالكانش و اسباب اعراض مردمان در جهان از آن و آفات آن اعراض؛ اشاره به مبدأ و معاد و آمدن از فطرت اولى و رسيدن به آن‌جا و ذكر شب قدر و روز قيامت؛ اشاره به هر دو جهان و ذكر مراتب مردم در این جهان و آن جهان؛ اشاره به مكان و زمان آخرت؛ اشاره به حشر خلايق؛ ذكر احوال اصناف خلق در آن جهان و ذكر بهشت و دوزخ؛ اشاره به صراط؛ اشاره به صحايف اعمال و كرام الكاتبين و نزول ملائكه و شياطين به نیکان و بدان؛ اشاره به ثواب و به حساب و طبقات اهل حساب؛ اشاره به وزن اعمال و ذكر میزان؛ در نورديدن آسمان‌ها؛ دمیدن در صور و تبديل زمین و آسمان؛ احوال روز رستاخيز و وقوف خلق به عرصات؛ درهاى بهشت و دوزخ؛ زبانيه دوزخ؛ جوى‌هاى بهشت؛ خازن بهشت و دوزخ؛ درخت‌هاى زقوم و طوبى؛ حور العين؛ ثواب و عقاب و عدل. | ||
تفصيل پاره‌اى از مطالب فوق: راه آخرت، آشكار است و پيمودنش آسان، چون مردم از همان‌جا آمده‌اند، بنا بر اين، آنچه ديدنى يا شنيدنى است، یک بار ديده و شنيده‌اند، ولى فراموش كرده‌اند... | تفصيل پاره‌اى از مطالب فوق: راه آخرت، آشكار است و پيمودنش آسان، چون مردم از همان‌جا آمده‌اند، بنا بر اين، آنچه ديدنى يا شنيدنى است، یک بار ديده و شنيده‌اند، ولى فراموش كرده‌اند... | ||
سبب روى‌گردانى مردم از آخرت، سه چيز است: 1. شوائب طبيعت، مانند شهوت و غضب و توابع آن از قبيل حب جاه و مال و غير آن؛ 2. وساوس عادت، مانند تسویلات نفس اماره و...؛ 3. نوامیس امثله، مانند تقليد جاهلان عالم‌نما و... | سبب روى‌گردانى مردم از آخرت، سه چيز است: 1. شوائب طبيعت، مانند شهوت و غضب و توابع آن از قبيل حب جاه و مال و غير آن؛ 2. وساوس عادت، مانند تسویلات نفس اماره و...؛ 3. نوامیس امثله، مانند تقليد جاهلان عالم‌نما و... | ||
ثواب از فضل خداست و عقاب از عدل او، بدين سبب، «'''من جاء بالحسنة فله خير منها و من جاء بالسيئة فلا يجزى الذين عملوا السيئات الا ما كانوا يعملون'''»(القصص 42)«هر كس كار نیکو كند، پاداشش به از آن است و هر كس كار بد كند، بدكاران را جز آنچه می‌كردند، كيفر ندهند.»... | ثواب از فضل خداست و عقاب از عدل او، بدين سبب، «'''من جاء بالحسنة فله خير منها و من جاء بالسيئة فلا يجزى الذين عملوا السيئات الا ما كانوا يعملون'''»(القصص 42)«هر كس كار نیکو كند، پاداشش به از آن است و هر كس كار بد كند، بدكاران را جز آنچه می‌كردند، كيفر ندهند.»... | ||
گفتارى از [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] آملى (در بخش تعليقات رساله حاضر): «آغاز و انجام»، یکى از مآخذ و مصادر علمى حكمت متعاليه ملا صدراست و در چندين فصل موقف هفتم الهيات أسفار و نيز در اكثر فصول باب يازدهم نفس اسفار، نظر به مطالب این رساله دارد...كيف كان، در این رساله، در واقع سخن از شرح حال انسان، در هر عالم است جز آن‌كه در فصل دوم و هفدهم و برخى از مواضع ديگر در اثناى سخن، به اختصار و ايجاز از آغاز؛ يعنى مبدأ تعالى و آمدن انسان از فطرت اولى اشارتى رفته است، نه بدان نحو كه مثلاًدر مبدأ و معاد شيخ رئيس و مولى صدرا از مبدأ بحث مى‌شود، لذا سزاوار است كه این رساله را یکى از رسائل در معرفت نفس؛ يعنى روان‌شناسى بشناسیم و بدانيم. | گفتارى از [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] آملى (در بخش تعليقات رساله حاضر): «آغاز و انجام»، یکى از مآخذ و مصادر علمى حكمت متعاليه ملا صدراست و در چندين فصل موقف هفتم الهيات أسفار و نيز در اكثر فصول باب يازدهم نفس اسفار، نظر به مطالب این رساله دارد...كيف كان، در این رساله، در واقع سخن از شرح حال انسان، در هر عالم است جز آن‌كه در فصل دوم و هفدهم و برخى از مواضع ديگر در اثناى سخن، به اختصار و ايجاز از آغاز؛ يعنى مبدأ تعالى و آمدن انسان از فطرت اولى اشارتى رفته است، نه بدان نحو كه مثلاًدر مبدأ و معاد شيخ رئيس و مولى صدرا از مبدأ بحث مى‌شود، لذا سزاوار است كه این رساله را یکى از رسائل در معرفت نفس؛ يعنى روان‌شناسى بشناسیم و بدانيم. | ||
==نسخه شناسى== | ==نسخه شناسى== | ||
اين کتاب، داراى نسخ خطى فراوانى است كه در کتاب‌خانه موزه بريتانيا و نيز کتاب‌خانه‌هاى ایران (تهران، مشهد، همدان، قم) و پاکستان و مصر نگه‌دارى مى‌گردد. | اين کتاب، داراى نسخ خطى فراوانى است كه در کتاب‌خانه موزه بريتانيا و نيز کتاب‌خانه‌هاى ایران (تهران، مشهد، همدان، قم) و پاکستان و مصر نگه‌دارى مى‌گردد. | ||
نسخه‌اى از آن در دانشگاه تهران، به شماره 2401، موجود است. | نسخه‌اى از آن در دانشگاه تهران، به شماره 2401، موجود است. | ||
نسخه حاضر در برنامه، با مقدمه و شرح و تعليقات [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملى]] در قطع رقعى با جلد شومیز در 232 صفحه برای بار چهارم در سال 1374ش، توسط «سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى» ایران، منتشر شده است. | نسخه حاضر در برنامه، با مقدمه و شرح و تعليقات [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملى]] در قطع رقعى با جلد شومیز در 232 صفحه برای بار چهارم در سال 1374ش، توسط «سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى» ایران، منتشر شده است. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#دائرةالمعارف تشيع، جلد اول، مدخل: آغاز و انجام. | #دائرةالمعارف تشيع، جلد اول، مدخل: آغاز و انجام. | ||
#دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج اول، مدخل:آغاز و انجام. | #دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج اول، مدخل:آغاز و انجام. | ||
#تعليقات آیت‌الله حسن‌زاده آملى. | #تعليقات آیت‌الله حسن‌زاده آملى. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[اندیشه‌های فلسفی و کلامی خواجه نصیرالدین طوسی]] | [[اندیشه‌های فلسفی و کلامی خواجه نصیرالدین طوسی]] | ||
[[بررسی و داوری در مسائل اختلافی میان دو فیلسوف اسلامی خواجه نصیر طوسی و امام فخر رازی]] | [[بررسی و داوری در مسائل اختلافی میان دو فیلسوف اسلامی خواجه نصیر طوسی و امام فخر رازی]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: فلسفه، مذهب و روان‌شناسی]] | [[رده: فلسفه، مذهب و روان‌شناسی]] | ||