پرش به محتوا

ناصرالدین ‌شاه قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۵۸: خط ۵۸:
ناصرالدین میرزا در 14 سالگی، با «گلین خانم»، دختر شاهزاده «احمدعلی»، یکی از نوادگان فتحعلی‌ شاه، طی مراسم باشکوهی ازدواج کرد. البته او به همین ازدواج بسنده نکرد؛ چنان‌که حرم‌سرای ناصری و نفوذ و تأثیر زنان حرم‌سرای وی، در امور مملکتی، در تاریخ ایران مشهور است.
ناصرالدین میرزا در 14 سالگی، با «گلین خانم»، دختر شاهزاده «احمدعلی»، یکی از نوادگان فتحعلی‌ شاه، طی مراسم باشکوهی ازدواج کرد. البته او به همین ازدواج بسنده نکرد؛ چنان‌که حرم‌سرای ناصری و نفوذ و تأثیر زنان حرم‌سرای وی، در امور مملکتی، در تاریخ ایران مشهور است.


شمار زنان او را در هنگام مرگش 85‌ نفر‌ ذکر‌ کرده‌اند.کاساکوفسکی کـه مـدت ده سـال رئیس قزاقخانه بود در خاطرات خود تعداد زنان ناصر الدین‌ شاه‌ را 100 تن ذکر می‌کند و تعداد افـراد حـرمسرای شاه را باتوجه به‌ خدمه‌ و میهمانان‌ حدود 1600 نفر تخمین می‌زند.
شمار زنان او را در هنگام مرگش 85‌ نفر‌ ذکر‌ کرده‌اند.کاساکوفسکی که مدت ده سال رئیس قزاقخانه بود در خاطرات خود تعداد زنان ناصر الدین‌ شاه‌ را 100 تن ذکر می‌کند و تعداد افراد حرمسرای شاه را باتوجه به‌ خدمه‌ و میهمانان‌ حدود 1600 نفر تخمین می‌زند.


باتوجه به تعداد هـمسران نـاصر الدیـن شاه که چهار نفر‌ از‌ آنها‌ در نکاح دائم و بقیه درنکاح منقطع بودند مع الوصف تعداد فـرزندان او‌ مـجموعا‌ از 27 نفر تجاوز نکرد. یازده تن پسر و شانزده تن دختر ذکر کرده‌اند<ref>عاهلی، باقر، ص232</ref>.
باتوجه به تعداد همسران ناصر الدین شاه که چهار نفر‌ از‌ آنها‌ در نکاح دائم و بقیه درنکاح منقطع بودند مع الوصف تعداد فرزندان او‌ مجموعا‌ از 27 نفر تجاوز نکرد. یازده تن پسر و شانزده تن دختر ذکر کرده‌اند<ref>عاهلی، باقر، ص232</ref>.


=== جیران تجریشی ===
=== جیران تجریشی ===
ناصرالدین شاه که علاقه خاصی به جیران تجریشی داشت به‌گونه‌ای که برخی از منابع درباره او چنین می نویسند: ناصرالدین شاه به معشوق خود جیران تجریشی که «در نزد مادر شاه در سلک مغنیات و رامشگران بود و پادشاه به او مهری داشت» لقب «فروغ السلطنه» اعطا نمود. وی هرچه از شاه می‌خواست براورده می‌شد و با وجود آنکه از طبقه پایین و دهقان‌زادگان شمیران بود؛ سایر زنان شاه، شاهزادگان و نجبا، تحت الشعاع او بودند<ref>احمدزاده، حسین؛ عباس‌زاده، شهین، ص27</ref>.  
ناصرالدین شاه که علاقه خاصی به جیران تجریشی داشت به‌گونه‌ای که برخی از منابع درباره او چنین می‌نویسند: ناصرالدین شاه به معشوق خود جیران تجریشی که «در نزد مادر شاه در سلک مغنیات و رامشگران بود و پادشاه به او مهری داشت» لقب «فروغ السلطنه» اعطا نمود. وی هرچه از شاه می‌خواست براورده می‌شد و با وجود آنکه از طبقه پایین و دهقان‌زادگان شمیران بود؛ سایر زنان شاه، شاهزادگان و نجبا، تحت الشعاع او بودند<ref>احمدزاده، حسین؛ عباس‌زاده، شهین، ص27</ref>.  


جیران تجریشی در سفر سوم ناصرالدین شاه به قم بیمار شد و پس از بازگشت به تهران در غیاب ناصرالدین شاه وفات نمود<ref>[[سفرهای ناصرالدین شاه به قم]]</ref>.
جیران تجریشی در سفر سوم ناصرالدین شاه به قم بیمار شد و پس از بازگشت به تهران در غیاب ناصرالدین شاه وفات نمود<ref>[[سفرهای ناصرالدین شاه به قم]]</ref>.


==فرزندان ناصرالدین شاه==
==فرزندان ناصرالدین شاه==
از 27 فرزند او، چهار تن از پسـران‌ وی زیـر پنج‌سالگی درگذشتند که هر چهار تن آنها به ولیعهدی تعیین شده بودند‌.در‌ میان چهار تن ولیـعهدان مـتوفای ناصرالدین‌ شاه‌ محمد‌قاسم‌میرزا ازبطن جیران تجریشی(فروغ السلطنه‌) فـوق‌العاده‌ زیـبارو و خـوش‌منظر بود. معیر الممالک در کتاب خود یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصر الدین‌ شاه‌،مرگ ولیعهدان ناصرالدیـن شـاه را‌ بـه‌ مهد علیا‌ مادرشاه‌ نسبت‌ می‌دهد. بدون تردید این اتهام واهی‌ است‌.
از 27 فرزند او، چهار تن از پسران‌ وی زیر پنج‌سالگی درگذشتند که هر چهار تن آنها به ولیعهدی تعیین شده بودند‌.در‌ میان چهار تن ولیعهدان متوفای ناصرالدین‌ شاه‌ محمد‌قاسم‌میرزا ازبطن جیران تجریشی(فروغ السلطنه‌) فوق‌العاده‌ زیبارو و خوش‌منظر بود. معیر الممالک در کتاب خود یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصر الدین‌ شاه‌، مرگ ولیعهدان ناصرالدین شاه را‌ به‌ مهد علیا‌ مادرشاه‌ نسبت‌ می‌دهد. بدون تردید این اتهام واهی‌ است‌.


یـک پسـر ناصرالدین‌شاه به نام حسین میرزا جلال‌الدوله که‌ والی‌ خراسان بود درچهارده سالگی درگذشت. ایـن‌ پسـر فوق‌العاده طرف میل‌ پدر‌ بود. پس از فوت این‌ پسرمسعود‌ میرزا ظل السلطان که بـرادر اعـیانی او بود از شاه اجازه گرفت که‌ این‌ نـام و لقـب رابـه اولین فرزند‌ ذکور‌ خود‌ اعطا نماید. سـه‌ تـن‌ از دختران ناصر الدین‌ شاه‌ نیز در جوانی درگذشتند. مظفرالدین شاه پسر ششم و ولیـعهد پنـجم ناصرالدین‌شاه‌ در‌ 1269 هجری قـمری مـتولد‌ و در‌ نه‌سالگی بـه‌ ولیـعهدی‌ انـتخاب‌ شد. مدت 35 سال‌ ولیعهد ایران بـود ودر 1313 هـجری قمری پس از قتل ناصرالدین‌شاه به پادشاهی‌ رسید‌<ref>همان، ص232-233</ref>.
یک پسر ناصرالدین‌شاه به نام حسین میرزا جلال‌الدوله که‌ والی‌ خراسان بود درچهارده سالگی درگذشت. این‌ پسر فوق‌العاده طرف میل‌ پدر‌ بود. پس از فوت این‌ پسرمسعود‌ میرزا ظل السلطان که برادر اعیانی او بود از شاه اجازه گرفت که‌ این‌ نام و لقب رابه اولین فرزند‌ ذکور‌ خود‌ اعطا نماید. سه‌ تن‌ از دختران ناصر الدین‌ شاه‌ نیز در جوانی درگذشتند. مظفرالدین شاه پسر ششم و ولیعهد پنجم ناصرالدین‌شاه‌ در‌ 1269 هجری قمری متولد‌ و در‌ نه‌سالگی به‌ ولیعهدی‌ انتخاب‌ شد. مدت 35 سال‌ ولیعهد ایران بود ودر 1313 هجری قمری پس از قتل ناصرالدین‌شاه به پادشاهی‌ رسید‌<ref>همان، ص232-233</ref>.


==صدراعظم‌های ناصرالدین شاه==
==صدراعظم‌های ناصرالدین شاه==
صدر اعظم‌های وی عبارت بـودند از‌ مـیرزا‌ علی‌‌اصغر‌خان‌ امین‌السلطان (بـعد‌ لقب اتابک‌ اعظم گرفت) در دو نـوبت، مـیرزا علی‌خان امین‌الدوله، عبدالمـجیدمـیرزا عین‌الدوله و بالاخره‌ میرزا‌نصر‌الله‌خان مشیر‌الدوله که فرمان مشروطیت‌ در‌ زمان‌ او‌ صادر‌ شـد‌<ref>همان، ص233</ref>.
صدر اعظم‌های وی عبارت بودند از‌ میرزا‌ علی‌‌اصغر‌خان‌ امین‌السلطان (بعد‌ لقب اتابک‌ اعظم گرفت) در دو نوبت، میرزا علی‌خان امین‌الدوله، عبدالمجیدمیرزا عین‌الدوله و بالاخره‌ میرزا‌نصر‌الله‌خان مشیر‌الدوله که فرمان مشروطیت‌ در‌ زمان‌ او‌ صادر‌ شد‌<ref>همان، ص233</ref>.


==پادشاهی ناصرالدین ‌شاه==
==پادشاهی ناصرالدین ‌شاه==
خط ۱۱۵: خط ۱۱۵:


همان روزی که شاه قصد برپایی جشن پنجاه‌سالگی سلطنتش را دارد، او را با ضرب یک گلوله از پای درمی‌آورد، تا آخرین سال سلطنت او را رقم ‌زند<ref>ر.ک: سلطانی مقدم، سعیده، سایت پژوهه</ref>.
همان روزی که شاه قصد برپایی جشن پنجاه‌سالگی سلطنتش را دارد، او را با ضرب یک گلوله از پای درمی‌آورد، تا آخرین سال سلطنت او را رقم ‌زند<ref>ر.ک: سلطانی مقدم، سعیده، سایت پژوهه</ref>.
==آثار ساخته شده درباره ناصرالدین شاه==
اخیرا ناصرالدین‌شاه مورد توجه اهالی سینما و سریال‌سازان قرار گرفته است، به طوری که همزمان سه سریال در مورد او در شبکه نمایش خانگی ساخته شده؛ سریال‌های «جیران» به کارگردانی حسن فتحی، «آهوی من مارال» از ساخته‌های مهرداد غفارزاده و «قبله عالم» به کارگردانی حامد محمدی این روزها در شبکه نمایش خانگی در حال تولید یا نمایش هستند.


==آثار==
==آثار==
خط ۱۳۴: خط ۱۳۱:
{{وسط‌چین}}
{{وسط‌چین}}
<gallery>
<gallery>
پرونده:NUR11230J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان|روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگ]]
پرونده:NUR11230J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان|روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان]]
پرونده:NUR11246J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[روزنامه سفر مازندران]]
پرونده:NUR11246J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[روزنامه سفر مازندران]]
پرونده:NUR11247J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[روزنامه خطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم به فرنگستان|روزنامه خطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم]]
پرونده:NUR11247J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم فرنگستان|روزنامه خطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم فرنگستان]]
پرونده:NUR1250J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[سفرنامه عراق عجم]]
پرونده:NUR11250J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[سفرنامه عراق عجم]]
پرونده:NUR11264J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[شهریار جاده‌ها؛ سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات|شهریار جاده‌ها]]
پرونده:NUR11264J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[شهریار جاده‌ها؛ سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات|شهریار جاده‌ها]]
پرونده:NUR11413J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[سفرهای ناصرالدین شاه به قم]]
پرونده:NUR11413J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[سفرهای ناصرالدین شاه به قم]]
پرونده:NUR16497J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[یادداشت‌های روزانه ناصرالدین شاه]]
پرونده:NUR16497J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[یادداشت‌های روزانه ناصرالدین شاه]]
پرونده:NUR17598J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[سفرنامه عراق عجم]]
پرونده:NUR17598J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[سفرنامه عراق عجم]]
پرونده:NUR28537J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[دیوان کامل ناصرالدین شاه قاجار]]
پرونده:NUR28537J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[دیوان کامل ناصرالدین شاه قاجار]]
پرونده:NUR41619J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[سفرنامه ناصرالدین شاه به خراسان]]
پرونده:NUR41619J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[سفرنامه ناصرالدین شاه به خراسان]]
پرونده:NUR41624J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[سفرنامه ناصرالدین شاه به عراق]]
پرونده:NUR41624J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[سفرنامه ناصرالدین شاه به عراق]]
پرونده:NUR92863J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[دست نوشته‌های ناصرالدین شاه از سفر شکار در فیروزکوه]]
پرونده:NUR92863J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[دست نوشته‌های ناصرالدین شاه از سفر شکار در فیروزکوه]]
پرونده:NUR103579J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[نامه مازندران: سفرنامه‌های عصر ناصرالدین شاه|نامه مازندران]]
پرونده:NUR106916J1.jpg|200px|بندانگشتی|[[سفرنامه ناصرالدین شاه]]
پرونده:NUR104159J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[روزنامه سفر مازندران به روایت ناصرالدین شاه و اعتمادالسلطنه|روزنامه سفر مازندران]]
پرونده:NUR106328J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه از محرم تا شعبان 1306]]
پرونده:NUR106916J1.jpg|150px|بندانگشتی|سفرنامه ناصرالدین شاه
</gallery>
</gallery>
{{پایان}}
{{پایان}}
خط ۱۶۰: خط ۱۵۴:
#[[:noormags:743880|بی‌نام، ناصرالدین‌ شاه، ضمیمه‌نامه فرهنگستان، زمستان 1387، شماره 35، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]].
#[[:noormags:743880|بی‌نام، ناصرالدین‌ شاه، ضمیمه‌نامه فرهنگستان، زمستان 1387، شماره 35، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]].
# [[noormags:418036|عاهلی، باقر، «اسناد تصویری: شاهان قاجار»، تاریخ معاصر ایران، تابستان 1377، شماره 6]]
# [[noormags:418036|عاهلی، باقر، «اسناد تصویری: شاهان قاجار»، تاریخ معاصر ایران، تابستان 1377، شماره 6]]
# [[noormags:199280|احمدزاده، حسین؛ عباس‌زاده، شهین، «تاریخ معاصر ایران؛ القاب و عناوین دوره قاجار»، رشد آموزش تاریخ، بهار 1396، شماره 65]]


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
خط ۱۶۹: خط ۱۶۴:


[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم فرنگستان]]
[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم فرنگستان]]
[[روزنامه‌ی خاطرات ناصرالدین شاه قاجار (از رجب 1284 تا صفر 1287ق)؛ به انضمام سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان]]
[[روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه قاجار به انضمام شرح کامل سفرنامه اول خراسان]]
[[خاطرات ناصرالدین شاه از سفر و شکار در دوشان‌تپه (1299 ـ 1307ق)]]


[[شهریار جاده‌ها؛ سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات]]
[[شهریار جاده‌ها؛ سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات]]
خط ۱۷۷: خط ۱۷۸:


[[‏دیوان کامل ناصر الدین شاه قاجار]]
[[‏دیوان کامل ناصر الدین شاه قاجار]]
[[‏مرقع ناصری]]


[[سفرنامه ناصرالدین شاه به خراسان]]
[[سفرنامه ناصرالدین شاه به خراسان]]