پرش به محتوا

تسع رسائل في الحكمة و الطبيعيات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله' به 'ابن سینا، حسین بن عبدالله'
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌س' به 'ابن‌ س')
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله' به 'ابن سینا، حسین بن عبدالله')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =قصه سلامان و ابسال من الیونانی
| عنوان‌های دیگر =قصه سلامان و ابسال من الیونانی
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده)
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BBR‎‏ ‎‏352‎‏ ‎‏1300
| کد کنگره =‏BBR‎‏ ‎‏352‎‏ ‎‏1300
خط ۴۴: خط ۴۴:
برخى از مطالب رساله پنجم عبارت است از: ماهيت حكمت؛ تقسيم حكمت به عملي و نظري؛ تقسيم حكمت نظري به سه قسم علم اسفل يا علم طبیعی و علم اوسط يا علم رياضي و علم اعلي يا علم الهي؛ تقسيم حكمت عملي به سه قسم تدبير نفس يا علم اخلاق، تدبير منزل و تدبير مدن؛ تقسيم حكمت طبيعى به دو قسم اصلی(1- شناخت امور عامه. 2- امور عالم و آسمان‌ها. 3- بحت از حال كون و فساد و توليد و نشو. 4- بيان احوال عناصر اربعه. 5- شناخت حال كائنات. 6- معرفت حال كائنات نباتي. 7- معرفت حال كائنات حيواني. 8- معرفت نفس) و فرعى(طب، احكام نجوم، علم الفراسة، علم التعبير، علم الطلسمات، نيرنجيات، و علم كيميا)؛ اقسام اصلی حكمت رياضي(علم عدد، علم هندسه، علم هيئت و علم موسيقي)؛ اقسام فرعی حكمت رياضي(جبر و مقابله و جمع و تفريق، علم مساحت و عمل حيل متحركه و عمل جرّ اثقال و علم اوزان و موازين و علم آلات جزئيه و علم مناظر و مرايا و علم نقل المياه و...)؛ اقسام اصلى علم الهي(معرفت معانیعامه برای موجودات، بررسی اصول و مبادي، تأمل در اثبات خدا و وحدانيت او و...)؛ فروع علم الهي(شناخت کیفیت نزول وحي و جواهر روحانی و علم معاد و شناخت چگونگی حالات اشقيا و سعدا در عالم آخرت)؛ اقسام نه‌گانه حكمت منطقى(1- تبيين احكام الفاظ و معاني. 2- بيان تعداد معانیمفرده. 3- تبيين تركيب معانیمفرده با سلب و ايجاب. 4- تبيين تركيب قضايا براى به دست آوردن قياس. 5- بيان شرايط قياس. 6- تعريف قياسات نافعه. 7- تعريف مغالطات. 8- تعريف مقياس‌هاى خطابيه بلاغيه نافعه. 9- شعر و چگونگی آن.).
برخى از مطالب رساله پنجم عبارت است از: ماهيت حكمت؛ تقسيم حكمت به عملي و نظري؛ تقسيم حكمت نظري به سه قسم علم اسفل يا علم طبیعی و علم اوسط يا علم رياضي و علم اعلي يا علم الهي؛ تقسيم حكمت عملي به سه قسم تدبير نفس يا علم اخلاق، تدبير منزل و تدبير مدن؛ تقسيم حكمت طبيعى به دو قسم اصلی(1- شناخت امور عامه. 2- امور عالم و آسمان‌ها. 3- بحت از حال كون و فساد و توليد و نشو. 4- بيان احوال عناصر اربعه. 5- شناخت حال كائنات. 6- معرفت حال كائنات نباتي. 7- معرفت حال كائنات حيواني. 8- معرفت نفس) و فرعى(طب، احكام نجوم، علم الفراسة، علم التعبير، علم الطلسمات، نيرنجيات، و علم كيميا)؛ اقسام اصلی حكمت رياضي(علم عدد، علم هندسه، علم هيئت و علم موسيقي)؛ اقسام فرعی حكمت رياضي(جبر و مقابله و جمع و تفريق، علم مساحت و عمل حيل متحركه و عمل جرّ اثقال و علم اوزان و موازين و علم آلات جزئيه و علم مناظر و مرايا و علم نقل المياه و...)؛ اقسام اصلى علم الهي(معرفت معانیعامه برای موجودات، بررسی اصول و مبادي، تأمل در اثبات خدا و وحدانيت او و...)؛ فروع علم الهي(شناخت کیفیت نزول وحي و جواهر روحانی و علم معاد و شناخت چگونگی حالات اشقيا و سعدا در عالم آخرت)؛ اقسام نه‌گانه حكمت منطقى(1- تبيين احكام الفاظ و معاني. 2- بيان تعداد معانیمفرده. 3- تبيين تركيب معانیمفرده با سلب و ايجاب. 4- تبيين تركيب قضايا براى به دست آوردن قياس. 5- بيان شرايط قياس. 6- تعريف قياسات نافعه. 7- تعريف مغالطات. 8- تعريف مقياس‌هاى خطابيه بلاغيه نافعه. 9- شعر و چگونگی آن.).


رساله ششم: اين رساله، در اثبات نبوات و تأويل رموز و... مى‌باشد. [[ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، در اين رساله، ابتدا مريي و نامريي را در مورد موجودات توضيح مى‌دهد و برای آن دو مثال‌هایی ذكر مى‌كند، بعد در رابطه با نفس ناطقه كه وجه تمايز انسان با ساير موجودات است، مطالبی را ذكر مى‌نمايد و مى‌گويد: اين نفس در انسان‌هاى مختلف، از نظر مراتب متفاوت است كه اين تفاوت در قوه قبول آنها ظهور و بروز دارد؛ يعنى آنهايى كه قوى‌ترند مقبولاتشان نيز از درجه بالاتري برخوردار است، اما نفوس ضعيفه و پايين‌تر مقبولات ضعيف‌تري نيز دارند و در اين ترتيب، نبي جايگاه ويژه‌ای داشته و قوه قبولش از بقيه موجودات قوى‌تر و بالاتر است؛ به گونه‌اى كه مى‌تواند وحي را بپذيرد.
رساله ششم: اين رساله، در اثبات نبوات و تأويل رموز و... مى‌باشد. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، در اين رساله، ابتدا مريي و نامريي را در مورد موجودات توضيح مى‌دهد و برای آن دو مثال‌هایی ذكر مى‌كند، بعد در رابطه با نفس ناطقه كه وجه تمايز انسان با ساير موجودات است، مطالبی را ذكر مى‌نمايد و مى‌گويد: اين نفس در انسان‌هاى مختلف، از نظر مراتب متفاوت است كه اين تفاوت در قوه قبول آنها ظهور و بروز دارد؛ يعنى آنهايى كه قوى‌ترند مقبولاتشان نيز از درجه بالاتري برخوردار است، اما نفوس ضعيفه و پايين‌تر مقبولات ضعيف‌تري نيز دارند و در اين ترتيب، نبي جايگاه ويژه‌ای داشته و قوه قبولش از بقيه موجودات قوى‌تر و بالاتر است؛ به گونه‌اى كه مى‌تواند وحي را بپذيرد.


[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، اشاره‌ای نيز به ماهيت وحي و ملك دارد و در ادامه در مورد نبوت حضرت خاتم الانبيا، محمد مصطفي(ص)، مى‌گويد: بر هر عاقلي، هنگام مقايسه نبوت آن حضرت با ساير انبيا، ثابت مى‌گردد كه ويژگي خاصى در نبوت آن حضرت بوده است. درباره احاطه نبي مكرم بر علوم و حكمت‌های گوناگون، مطالبی را بيان مى‌كند و برای توضيح بيشتر، اقدام به تفسير آيه نور مى‌نمايد و هر يك از نور و مشكات و زجاجه و شجره مبارکه و مغرب و مشرق را تأويل به مسائل علمي، مانند عقل هيولانیو نفس ناطقه و... مى‌كند.
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، اشاره‌ای نيز به ماهيت وحي و ملك دارد و در ادامه در مورد نبوت حضرت خاتم الانبيا، محمد مصطفي(ص)، مى‌گويد: بر هر عاقلي، هنگام مقايسه نبوت آن حضرت با ساير انبيا، ثابت مى‌گردد كه ويژگي خاصى در نبوت آن حضرت بوده است. درباره احاطه نبي مكرم بر علوم و حكمت‌های گوناگون، مطالبی را بيان مى‌كند و برای توضيح بيشتر، اقدام به تفسير آيه نور مى‌نمايد و هر يك از نور و مشكات و زجاجه و شجره مبارکه و مغرب و مشرق را تأويل به مسائل علمي، مانند عقل هيولانیو نفس ناطقه و... مى‌كند.