پرش به محتوا

بهج‌الصباغة في شرح نهج‌البلاغة: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌م' به 'ابن‌ م'
جز (جایگزینی متن - '| پس از =↵| پیش از =↵}}↵↵↵{{کاربردهای دیگر|' به '| پس از = | پیش از = }} {{کاربردهای دیگر|')
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌م' به 'ابن‌ م')
خط ۴۳: خط ۴۳:
مؤلف در آغاز كتاب خود ضمن ستايش نهج‌البلاغه و كلام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين عليه‌السلام]]. به نقد و ارزيابى عالمانه نهج‌البلاغه پرداخته و برخى از تحريف‌هایى را كه توسط [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در سخنان آن حضرت صورت گرفته، خاطرنشان مى‌سازد. همچنين اشتباهات [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] را در انتساب سخنانى به آن حضرت كه براساس شواهد، مربوط به اميرالمؤمنين نيست، يادآور مى‌شود. نيز برخى از موقعيت‌هاى خطابه‌ها و كلمات آن حضرت را كه سيد اشتباها ذكر كرده برمى‌شمرد. بى‌ترديد، چنين رويكردى به نهج‌البلاغه و سيدرضى پيش از علامه تسترى در ميان شارحان نهج‌البلاغه ديده نمى‌شود.
مؤلف در آغاز كتاب خود ضمن ستايش نهج‌البلاغه و كلام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين عليه‌السلام]]. به نقد و ارزيابى عالمانه نهج‌البلاغه پرداخته و برخى از تحريف‌هایى را كه توسط [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در سخنان آن حضرت صورت گرفته، خاطرنشان مى‌سازد. همچنين اشتباهات [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] را در انتساب سخنانى به آن حضرت كه براساس شواهد، مربوط به اميرالمؤمنين نيست، يادآور مى‌شود. نيز برخى از موقعيت‌هاى خطابه‌ها و كلمات آن حضرت را كه سيد اشتباها ذكر كرده برمى‌شمرد. بى‌ترديد، چنين رويكردى به نهج‌البلاغه و سيدرضى پيش از علامه تسترى در ميان شارحان نهج‌البلاغه ديده نمى‌شود.


وى در همين مقدمه و پس از ذكر مطالب فوق به اهم شرح‌هاى نهج‌البلاغه پرداخته و از آن ميان سه شرح [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|ابن ابى‌الحديد]]، [[شرح نهج‌البلاغة (ابن میثم)|ابن‌ميثم]] و [[منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی)|خويى]] را به ترتيب بهترين شرح‌ها مى‌داند با اين همه، از ديدگاه علامه تسترى، اين شرح‌ها ضمن داشتن نقاط قوت، خالى از ضعف نبوده و بر اين اساس يك يك اين شرح‌ها مورد نقد اجمالى قرار مى‌گيرند.
وى در همين مقدمه و پس از ذكر مطالب فوق به اهم شرح‌هاى نهج‌البلاغه پرداخته و از آن ميان سه شرح [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|ابن ابى‌الحديد]]، [[شرح نهج‌البلاغة (ابن میثم)|ابن‌ ميثم]] و [[منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی)|خويى]] را به ترتيب بهترين شرح‌ها مى‌داند با اين همه، از ديدگاه علامه تسترى، اين شرح‌ها ضمن داشتن نقاط قوت، خالى از ضعف نبوده و بر اين اساس يك يك اين شرح‌ها مورد نقد اجمالى قرار مى‌گيرند.


بدين ترتيب، وى تصميم مى‌گيرد تا شرحى جامع بر نهج‌البلاغه بنويسد كه فاقد كاستى‌ها و كژى‌هاى شرح‌هاى ديگر باشد. اما بر خلاف سنت رايج در شرح‌نويسى، كه براساس ترتيب خطبه‌ها، نامه‌ها و كلمات قصار شرح صورت مى‌گيرد، وى بر آن مى‌شود تا طرحى نو در انداخته و با چشم‌پوشى از سنت ترتيب لفظى، براساس "ترتيب معنوى" شرح خود را سامان دهد. بدين‌سان اين شرح نخستين شرح موضوعى مفصل بر نهج‌البلاغه است كه در شصت فصل طراحى و تدوين شده است. اين موضوعات عبارتند از:
بدين ترتيب، وى تصميم مى‌گيرد تا شرحى جامع بر نهج‌البلاغه بنويسد كه فاقد كاستى‌ها و كژى‌هاى شرح‌هاى ديگر باشد. اما بر خلاف سنت رايج در شرح‌نويسى، كه براساس ترتيب خطبه‌ها، نامه‌ها و كلمات قصار شرح صورت مى‌گيرد، وى بر آن مى‌شود تا طرحى نو در انداخته و با چشم‌پوشى از سنت ترتيب لفظى، براساس "ترتيب معنوى" شرح خود را سامان دهد. بدين‌سان اين شرح نخستين شرح موضوعى مفصل بر نهج‌البلاغه است كه در شصت فصل طراحى و تدوين شده است. اين موضوعات عبارتند از:
خط ۶۲: خط ۶۲:


# موضوعى بودن شرح.
# موضوعى بودن شرح.
# نگرش انتقادى به برخى از شرح‌هاى پيشين از جمله [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|شرح ابن ابى‌الحديد]] و شرح ابن‌ميثم.
# نگرش انتقادى به برخى از شرح‌هاى پيشين از جمله [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|شرح ابن ابى‌الحديد]] و شرح ابن‌ ميثم.
# تصحيح متن نهج‌البلاغه، براساس متن منتشره از سوى شيخ محمد عبده مصرى و اقدام به تطبيق اين متن با چند متن ديگر از جمله متن [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد]]، [[شرح نهج‌البلاغة (ابن میثم)|ابن‌ميثم]] و يك متن خطى.
# تصحيح متن نهج‌البلاغه، براساس متن منتشره از سوى شيخ محمد عبده مصرى و اقدام به تطبيق اين متن با چند متن ديگر از جمله متن [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد]]، [[شرح نهج‌البلاغة (ابن میثم)|ابن‌ ميثم]] و يك متن خطى.
# مستندسازى روايات نهج‌البلاغه براساس متون قبل از تأليف نهج‌البلاغه. علامه با كوششى درخور توجه تلاش كرده است تا منابع روايات نهج را يافته و متن خود را با متون قبل از نهج‌البلاغه تطبيق دهد.
# مستندسازى روايات نهج‌البلاغه براساس متون قبل از تأليف نهج‌البلاغه. علامه با كوششى درخور توجه تلاش كرده است تا منابع روايات نهج را يافته و متن خود را با متون قبل از نهج‌البلاغه تطبيق دهد.
# گستردگى موضوعات مورد بحث. علامه با انتخاب 60 عنوان اصلى كه هر كدام دربردارنده، چندين عنوان فرعى است. اهم موضوعات اين كتاب شريف را به بحث گذاشته است. اين موضوعات هر يك جلوه‌اى از نهج‌البلاغه را نشان داده و بيانگر دامنه وسيع اين دائرةالمعارف عرفان، حكمت، سياست و فلسفه و كلام است.
# گستردگى موضوعات مورد بحث. علامه با انتخاب 60 عنوان اصلى كه هر كدام دربردارنده، چندين عنوان فرعى است. اهم موضوعات اين كتاب شريف را به بحث گذاشته است. اين موضوعات هر يك جلوه‌اى از نهج‌البلاغه را نشان داده و بيانگر دامنه وسيع اين دائرةالمعارف عرفان، حكمت، سياست و فلسفه و كلام است.