النحو الجامع (جزایری): تفاوت میان نسخه‌ها

النحو الجامع (جزایری) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۳

۹٬۶۶۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

A-esmaili

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۵٬۵۲۰

ویرایش

@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 | پیش از =
 }}
-لطفا از اینجا شروع به نوشتن کنید.
-==پانویس ==
+'''النحو الجامع''' تألیف سید حمید جزائری، به زبان عربی در موضوع آن علم نحو است.
-<references/>
+==ساختار==
+کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از ناشر و مؤلف و متن است.
+متن کتاب شامل 72 درس از مؤلف و سه ملحقه است. دروس کتاب بسیار مختصر ذکر شده است.
+مطالب کتاب، در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول اعراب است که از درس اول تا پایان درس 66 را شامل می¬شود. و بخش دوم مفردات است که مشتمل بر شش درس آخر کتاب است.
+مؤلف، در بیان دروس از آیات قرآن کریم، روایات شریف و اشعار عربی استفاده نموده است.
+مطالب و مباحث کتاب به صورت کلاسیک و بسیار منظم و دقیق تنظیم و تدوین شده است.
+==گزارش محتوا==
+مؤلف، در مقدمه کتاب در مورد علم نحو مطالبی به اختصار بیان کرده و پیرامون کتاب و مطالب و مباحث آن نکاتی را ذکر نموده است<ref>مقدمه، ص13</ref>‏.
+متن کتاب، حاوی مطالب و مباحث مفید در علم نحو است که در دو بخش و در ضمن 72 درس بیان شده است.
+تنظیم هر درس بدین صورت انجام گرفته است.
+مؤلف، شماره و عنوان هر درس را در ابتدا ذکر کرده است.
+قبل از شروع مطالب، چند سؤال با این عنوان مطرح می¬شود.
+عنوان سؤالات: «یتوقع من الطلاب ان یکون ـ فی نهایة الدروس ـ قادراً علی اجابة عن الاسئلة التالیة»<ref>متن کتاب، ص16</ref>‏.
+سپس مطالب هر درس بیان شده است. در پایان هر درس دو تمرین ذکر شده است.
+مؤلف، هدف از بیان دو تمرین را چنین بیان می¬نماید:
+«تمرین اول، نظم یا نثر یا شعری از کتاب¬های نحوی است که کل مباحث درس در آن است یا مباحث تکمیلی هر درس در آن ذکر شده است. هدف از این تمرین، خواندن صحیح متن آن و آشنایی با متون کتاب¬های نحوی دیگر است<ref>مقدمه کتاب، ص14</ref>‏.
+تمرین دوم تطبیق مطالب و مباحث درس  بر دو یا چند روایت از معصومین(ع) است»<ref>همان، ص14</ref>‏.
+جهت آشنایی با شیوه کار مؤلف و مطالب و مباحث کتاب، خلاصه¬ای از برخی دروس دو بخش کتاب ارائه می¬شود.
+بخش اول اعراب:
+اولین درس بخش اول کتاب پیرامون نحو و موضوع آن است<ref>متن، ص16</ref>‏.
+مؤلف، پس از ذکر چهار سؤال، به تعریف نحو، فایده و موضوع علم نحو، کلمه، کلام، جمله و اقسام جمله می¬پردازد<ref>همان، ص16</ref>‏.
+برخی از این تعریف¬ها از دیدگاه مؤلف:
+«نحو: نحو عبارت است از قواعدی که، به سبب آن قواعد وضعیت الفاظ عرب از نظر اعراب و بنا و ساختار و وضعیت جمله¬ها از مفردات شناخته می¬شود»<ref>همان، ص16</ref>‏.
+«فایده و موضوع علم نحو: فایده آن حفاظت و مصونیت زبان از خطای لفظی در کلام عرب و شناخت صحیح کلمات عربی از ناصحیح است. موضوع علم نحو کلمه و کلام است»<ref>همان، ص16</ref>‏.
+جمله بر دو قسم است:
+# جمله اسمیه: جمله¬ای که رکن اول آن اسم است و با اسم شروع می¬شود مانند العجزُ آفة.
+# جمله فعلیه: جمله¬ای که رکن اول آن فعل است و با فعل آغاز می¬شود مانند جاء الحق»<ref>همان، ص16</ref>‏.
+درس دیگر که به بیان مقدمات و مطالب ابتدایی اعراب می¬پردازد پیرامون علائم اسم، فعل و حرف است<ref>همان، ص18</ref>‏.
+در این درس مؤلف، پس از ذکر سؤالات ابتدای درس شش علامت در مورد اسم و هفت علامت در مورد فعل بیان می¬کند<ref>همان، ص18</ref>‏.
+علائم اسم: 1.صحت اخبار از آن؛ 2. جر؛ 3. تنوین؛ 4. نداء؛ 5. ال غیر موصوله؛ 6. تصغیر»<ref>همان، ص18</ref>‏.
+علائم فعل:«1. جزم؛ 2. اتصال ضمائر بارزه مرفوعه؛ 3. اتصال تاء تأنیث ساکنه؛ 4. اتصال نون تاکید ثقیله یا خفیفه؛ 5. دخول قد بر آن؛ 6. دخول سین؛ 7. دخول سوف»<ref>همان، ص19</ref>‏.
+«علامت حرف: حرف شناخته می¬شود به نداشتن علائم اسم و فعل»<ref>همان، ص19</ref>‏.
+مؤلف، برای هر یک از علائم اسم و فعل مثال ذکر می¬کند.
+دو تمرین این درس به این ترتیب است:
+«تمرین1. شکّل عبارة التالیة و وضّحها:
+بالجر و تنوین و النداء و ال               و مسند للاسم تمییز حصل».
+این شعر از الفیه ابن مالک است.
+«تمرین 2. عیّن الاسم و الفعل مع ذکر علائمها:
+الرسول الاعظم(ص): طوبی لشخص نظر الیه الله یبکی علی ذنب من خشیة الله و لم یطّلع علی ذلک الذنب غیره.
+الامام علی(ع): یا ابن آدم ما کسبت فوق قوتک فأنت فیه خازن لغیرک»<ref>همان، ص20</ref>‏.
+آخرین درس بخش اول کتاب در مورد بدل است.
+مؤلف، پس از تعریف بدل، آن را به چهار قسم دسته بندی نموده و مثال زده است.
+اقسام بدل:
+# بدل کل از کل؛
+# بدل بعض از کل؛
+# بدل اشتمال؛
+# بدل مبائن<ref>همان، ص168</ref>‏.
+در آخر درس دو تمرین در مورد بدل بیان نموده است<ref>همان، ص169</ref>‏.
+عناوین برخی از دروس بخش اول عبارت است از:
+علائم اعراب؛ اعراب جمله¬ها؛ مسوغات ابتدا به نکره؛ افعال ناقصه، افعال مقاربه، اختصاص؛ حال؛ تمییز؛ عطف.
+بخش دوم مفردات:
+مقصود از مفردات در این جا عبارت از حروف و آن چه که معنای حرف را می¬دهد از اسماء و ظروف، است<ref>همان، ص171</ref>‏.
+برخی از این موارد، در بخش اول بیان شده است مانند حروف مشبهه بالفعل، حروف جر، عطف، نداء و ادات شرط.
+مؤلف، در شروع این بخش تحت عنوان تمهید در مورد اهمیت و جایگاه مفردات در زبان عربی چند سطری توضیح می¬دهد<ref>همان، ص171</ref>‏.
+درس اول بخش مفردات، در مورد حروف تنبیه و عرض و تحضیض است<ref>همان، ص172</ref>‏.
+حروف تنبیه: حروف تنبیه سه عدد است«الا»،«اما»و«ها». این حروف برای تنبیه و آگاهی مخاطب وضع شده است<ref>همان، ص172</ref>‏.
+حروف عرض و تحضیض: این حروف عبارتند از«هلّا»،«الّا»،«لولا»، «لوما» و «الا».
+این حروف اختصاص به جمله¬های فعلیه خبریه دارند و درصدر کلام می¬آیند و معنای آنها طلب شئ است<ref>همان، ص173</ref>‏.
+عناوین دروس دیگر این بخش عبارت است از:
+حروف ایجاب؛ حرف قسم؛ حروف زیاده؛ حروف مصدر، استقبال و تفسیریه؛ ادوات استفهام.
+در پایان مطالب سه ملحقه ذکر شده است.
+ملحقه اول، شامل جدول خلاصه ادواة است. در این ملحقه ادواة موارد مختلف به صورت منظم در جدول بیان شده است. برای نمونه:
+اداة استثناء: الا؛ خلا؛ عدا؛ حاشا.
+اداة نصب: ان؛ لن؛ کی؛ اذن<ref>همان، ص189</ref>‏.
+ملحقه دوم مشتمل بر ذکر برخی از حروف مهم همراه با مثال است که به ترتیب حروف الفبا بیان شده است<ref>همان، ص191</ref>‏.
+محلقه سوم جدولی در مورد روابط است. در این ملحقه اشیائی که نیاز به رابط دارند در یک قسمت جدول و روابط آنها در قسمت دیگر ذکر شده است<ref>همان، ص199</ref>‏.
+نمونه روابط:
+جمله موصوف، ضمیر
+جمله موصول، غالبا ضمیر
+جمله حالیه، واو و ضمیر، فقط واو، فقط ضمیر<ref>همان، ص199</ref>‏.
+==وضعیت کتاب==
+فهرست مطالب و موضوعات در ابتدای کتاب بیان شده است.توضیحات و منابع در پاورقی کتاب ذکر شده است. فهرست مفصلی از کتبی که توسط ناشر (دار المصطفی العالمیه) به چاپ رسیده است در پایان کتاب آورده شده است.
 ==منابع مقاله==
+مقدمه و متن کتاب (جزائری، سید حمید، (1388ش)، النحو الجامع، قم، جامعة المصطفی العالمیة)
 ==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده:فاقد مقاله]]