۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
الخلاف: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'علمالهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین'
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علمالهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
'''الخلاف''' تألیف [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسى]]، معروف به شيخ الطائفة يا [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 480ق)، از مهمترين و بهترين آثار فقهى شيعه در مسائل اختلافى و فقه مقارن بين مذاهب اسلامى و از معروفترين آثار بجاى مانده از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است. | '''الخلاف''' تألیف [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسى]]، معروف به شيخ الطائفة يا [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 480ق)، از مهمترين و بهترين آثار فقهى شيعه در مسائل اختلافى و فقه مقارن بين مذاهب اسلامى و از معروفترين آثار بجاى مانده از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است. | ||
این کتاب در برخی آثار شیخ طوسی<ref>محمد بن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیة، ج۱، ص۳</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۳۴، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۳۱۰، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۵۱۸، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref> و فقهای نزدیک به زمان او «مسائل الخلاف» ذکر شده است.<ref> | این کتاب در برخی آثار شیخ طوسی<ref>محمد بن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیة، ج۱، ص۳</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۳۴، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۳۱۰، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۵۱۸، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref> و فقهای نزدیک به زمان او «مسائل الخلاف» ذکر شده است.<ref>ابن ادریس حلّی، کتاب السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج۱، ص۱۴۰</ref><ref>همان، ص۲۶۶</ref><ref>همان، ص۶۰</ref> | ||
مؤلف در خطبه كتاب علت تدوين آن را درخواست بعضى از برادران دينىاش در طرح مباحث خلاف بين مذاهب مختلف و بيان نظر هر كدام از آنان و ذكر دلائل اماميّه از دليل علمى و سنت قطعى و اخبار پيامبر(ص) ذكر نموده است. | مؤلف در خطبه كتاب علت تدوين آن را درخواست بعضى از برادران دينىاش در طرح مباحث خلاف بين مذاهب مختلف و بيان نظر هر كدام از آنان و ذكر دلائل اماميّه از دليل علمى و سنت قطعى و اخبار پيامبر(ص) ذكر نموده است. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
تكامل تدريجى فقه، در كنار فقه منصوص و فقه تفريعى، نوعى از فقه پديد آمد كه در آن پس از طرح نظريات و آراء فقهاى مذاهب مختلف اسلامى به بررسى و ارزشگذارى اين نظريات پرداخته مىشد. | تكامل تدريجى فقه، در كنار فقه منصوص و فقه تفريعى، نوعى از فقه پديد آمد كه در آن پس از طرح نظريات و آراء فقهاى مذاهب مختلف اسلامى به بررسى و ارزشگذارى اين نظريات پرداخته مىشد. | ||
اولین كتابى كه در اين نوع از فقه مقارن و خلافى نوشته شد كتاب «[[الانتصار]]» [[ | اولین كتابى كه در اين نوع از فقه مقارن و خلافى نوشته شد كتاب «[[الانتصار]]» [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (م 436ق) مىباشد و بعدها [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 460ق) با كتاب «الخلاف» و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (م 726 ق) با كتاب «منتهى المطلب» و «تذكرة الفقهاء»، اين روش را دنبال كردند.<ref>مستدركات أعيان الشيعة، /5 294</ref> | ||
اين كتاب كه پس از كتاب حديثى معروف و با ارزش «[[تهذيب الأحكام]]» و كتاب مشهور «النهایة» و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]» تأليف شده يك دوره فقه مقارنهاى از كتاب طهارت تا ديات مىباشد. | اين كتاب كه پس از كتاب حديثى معروف و با ارزش «[[تهذيب الأحكام]]» و كتاب مشهور «النهایة» و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]» تأليف شده يك دوره فقه مقارنهاى از كتاب طهارت تا ديات مىباشد. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
كتاب الخلاف مجموعهاى از ويژگىهاى كمياب در كتب فقه اصول مقارنه است كه به چند نمونه از آن اشاره مىشود: در اين كتاب به مباحث فقهى استدلالى اماميه كمتر پرداخته شده و حتى به مباحث استدلالى در مورد روايات نيز كمتر تعرض شده و آنچه بيش از همه مورد توجه واقع شده استناد به اجماع فرقه اماميه به تنهایى و گاهى نيز همراه با ذكر روايات و يا اصل برائت و احتياط مىباشد و فقط در يك مورد و آن هم كتاب اجاره است كه نظير مباحث كتاب المبسوط آمده است: «دليلنا الكتاب و السنة و الإجماع أمّا الكتاب...»<ref>ج /3 485</ref> | كتاب الخلاف مجموعهاى از ويژگىهاى كمياب در كتب فقه اصول مقارنه است كه به چند نمونه از آن اشاره مىشود: در اين كتاب به مباحث فقهى استدلالى اماميه كمتر پرداخته شده و حتى به مباحث استدلالى در مورد روايات نيز كمتر تعرض شده و آنچه بيش از همه مورد توجه واقع شده استناد به اجماع فرقه اماميه به تنهایى و گاهى نيز همراه با ذكر روايات و يا اصل برائت و احتياط مىباشد و فقط در يك مورد و آن هم كتاب اجاره است كه نظير مباحث كتاب المبسوط آمده است: «دليلنا الكتاب و السنة و الإجماع أمّا الكتاب...»<ref>ج /3 485</ref> | ||
تعابير متفاوت از اجماع از ديگر خصوصيات كتاب است كه به بعضى اشاره مىشود: «دليلنا إن ما قلناه مجمع عليه و ليس على قول من قال أكثر من ذلك»، «دليلنا إجماع الفرقة بل إجماع الأمّة، و ابن مسعود قد انقرض خلافه»، «دليلنا إجماع الفرقة و إجماع الأمّة في عصرنا، لأن خلاف [[ | تعابير متفاوت از اجماع از ديگر خصوصيات كتاب است كه به بعضى اشاره مىشود: «دليلنا إن ما قلناه مجمع عليه و ليس على قول من قال أكثر من ذلك»، «دليلنا إجماع الفرقة بل إجماع الأمّة، و ابن مسعود قد انقرض خلافه»، «دليلنا إجماع الفرقة و إجماع الأمّة في عصرنا، لأن خلاف [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] قد انقرض»، «دليلنا إجماع الفرقة و لأنه قول جميع الصحابة». | ||
از ديگر خصوصيات كتاب اين كه در مواردى كه اماميّه در مسألهاى اظهار نظر نكرده است از لفظ «دليلنا» استفاده ننموده است و فقط به بيان جواب آن مسأله پرداخته است. | از ديگر خصوصيات كتاب اين كه در مواردى كه اماميّه در مسألهاى اظهار نظر نكرده است از لفظ «دليلنا» استفاده ننموده است و فقط به بيان جواب آن مسأله پرداخته است. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
از ويژگىهاى مهم كتاب احاطه مؤلف بر اقوال و نظريات مذاهب عامه مىباشد كه در جاىجاى كتاب نمود دارد و بخصوص بر نظر صحابه و فقهاى شيعه، در مسأله 23، يا در ابتداى كتاب عتق، اين احاطه كاملا متجلى شده است.<ref>ج /1 274، /4 359 تا 361</ref> | از ويژگىهاى مهم كتاب احاطه مؤلف بر اقوال و نظريات مذاهب عامه مىباشد كه در جاىجاى كتاب نمود دارد و بخصوص بر نظر صحابه و فقهاى شيعه، در مسأله 23، يا در ابتداى كتاب عتق، اين احاطه كاملا متجلى شده است.<ref>ج /1 274، /4 359 تا 361</ref> | ||
اگر چه مؤلف به سبک استادش [[ | اگر چه مؤلف به سبک استادش [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]](ره) در كتاب «الإنتصار» مسائل اختلافى را طرح و مورد بررسى قرار مىدهد و به اجماع و اخبار فرقه بسيار استناد مىنمايد، أما نظير كتاب «[[مسائل الناصريات]]» [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، مباحث اصولى را در سطح وسيع مورد استفاده و استناد قرار مىدهد كه به بعضى اشاره مىشود: | ||
#استناد به ظهور آيات قرآن كريم و خبر واحد: | #استناد به ظهور آيات قرآن كريم و خبر واحد: | ||