پرش به محتوا

لغت فرس: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۶۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'موضوع = فارسي' به 'موضوع = فارسی')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}
   
   
'''لغت فرس''' نوشته ابو منصور علی بن احمد اسدی طوسی(م 465ق) از بزرگان فصحا و بلغاى خراسان و استاد شعراى آن سامان و به قولی استاد فردوسی است. <ref> هدايت، رضا قلى بن محمد هادى‏، ج‏1، ص: 393  </ref> این اثر در موضوع ادبیات(لغتاست و توسط عباس اقبال تصحیح شده و ملحقاتی بر آن افزوده شده است.
'''لغت فرس'''، نوشته ابومنصور علی بن احمد اسدی طوسی (م 465ق) از بزرگان فصحا و بلغاى خراسان و استاد شعراى آن سامان و به قولی استاد فردوسی<ref>ر.ک: هدایت، رضاقلى بن محمدهادى‏، ج‏1، ص393</ref>، در موضوع لغت فارسی است که توسط عباس اقبال تصحیح شده و ملحقاتی بر آن افزوده شده است.


این كتاب از مهم‌ترين و کهن‌ترين كتب موجود لغت فارسی است که مؤلف‏ آن را به تحريض اردشير بن‏ ديلمسپار قطبى نجمى‏ شاعر که ظاهرا از شاگردان وی بوده از دیوانهای شاعران پیش از خود جمع آوری و به نگارش درآورده است. <ref> متن، ص 1؛ صفا، ذبیح الله، ج‏2، ص 902- 903 </ref>
این کتاب از مهم‌ترین و کهن‌ترین کتب موجود لغت فارسی است که مؤلف‏ آن را به تحریض اردشیر بن‏ دیلمسپار قطبى نجمى‏ شاعر که ظاهرا از شاگردان وی بوده، از دیوان‌های شاعران پیش از خود جمع آوری و به نگارش درآورده است<ref>ر.ک: صفا، ذبیح‌الله، ج‏2، ص‌902-‌903</ref>.


كتاب لغت فرس را اسدى براى آن نوشت تا شاعران معاصر او در اران و آذربايجان كه با بعضى از لغات مستعمل در خراسان و ماوراء النهر آشنايى نداشتند، بتوانند مشكلات لغوى خود را در زبان درى مرتفع كنند. <ref> صفا، ذبیح الله، ج‏2، ص: 903 </ref>
کتاب لغت فرس را اسدى براى آن نوشت تا شاعران معاصر او در اران و آذربایجان که با بعضى از لغات مستعمل در خراسان و ماوراءالنهر آشنایى نداشتند، بتوانند مشکلات لغوى خود را در زبان درى مرتفع کنند<ref>ر.ک: همان، ص903</ref>.


این کتاب شامل لغاتی است که محقق آنها را بر اساس یکی از نسخه‌ها یعنی نسخه‌ای که اساس چاپ قرار گرفته، وجود دارد که محقق آنها را به دلایلی اصلی دانسته است. دیگر لغاتی است که به عنوان ملحقات در ذیل هر باب آمده این دسته از لغات در نسخه‌ی اساس نیست بلکه در سایر نسخ وجود دارند که الحاقی بودن آنها موردد تردید نیست؛ چرا که برخی از نسخ متعلق به اسدی نبوده و دیگران از روی این فرهنگ با افزودن و کاستن لغات و شواهد و وارد کردن تغییراتی در عبارات اسدی ساخته‌اند. <ref> . مقدمه، ص ج </ref>
این کتاب، شامل دو قسمت مجزا از یکدیگر است:
# لغاتی که در یکی از نسخ (که محقق آن را اصل قرار داده)، وجود دارد؛
# لغاتی که به‌عنوان ملحقات در ذیل هر باب آمده است. این دسته از لغات در نسخه‌ی اساس نیست، بلکه در سایر نسخ وجود دارند که الحاقی بودن برخی از آنها مورد تردید نیست؛ چراکه برخی از نسخ متعلق به اسدی نبوده و دیگران از روی این فرهنگ با افزودن و کاستن لغات و شواهد و وارد کردن تغییراتی در عبارات اسدی ساخته‌اند<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه ‌ج</ref>.


محقق اثر معتقد است تا زمانی که نسخه خطی از فرهنگ اسدی که قدمت زمان آن معلوم باشد به دست نیاید، باید در صحت انتساب جمیع نسخ معروف این کتاب به وی تردید کرد. <ref>رک: همان، ص د </ref>
ترتیب کلمات در لغت فرس برحسب حروف اواخر آنهاست<ref>ر.ک: صفا، ذبیح‌الله، ج‏2، ص903</ref> و نخست از حرف الف آغاز شده و به حرف یاء ختم شده است. اما چند حرف است که لغتی برای آنها نیامده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص‌2</ref>. نویسنده براى ایضاح هریک از لغات به ذکر شاهد یا شواهدى از شاعران مشرق در آن مبادرت نموده است<ref>ر.ک: صفا، ذبیح‌الله، ج‏2، ص903</ref>.


ترتيب كلمات در لغت فرس بر حسب حروف اواخر آنهاست. <ref> صفا، ذبیح الله، ج‏2، ص:  903  </ref> و نخست از حرف الف آغاز شده و به حرف یاء ختم شده است. اما چند حرف است که لغتی برای آنها نیامده است. <ref> متن ص 2 </ref> نویسنده  براى ايضاح هريك از لغات به ذكر شاهد يا شواهدى از شاعران مشرق  در آن مبادرت نموده است. <ref> صفا، ذبیح الله،  ج‏2، ص: 903</ref>
محقق در مواردی که در عبارات متن لغتی فارسی و یا عربی نیاز به توضیح داشت آن را در حاشیه با تکیه بر دیگر فرهنگ‌ها معنا کرده است. در فهرست لغات ملحق به آخر کتاب، کلیه‌ی لغات ذکرشده، اعم از اصلی یا ملحقات یا مترادفات یا لغات استطرادی چه در متن و چه در حاشیه، همه را بدون تشخیص به‌ترتیب حروف الفبا آورده است<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه ه</ref>.


محقق در مواردی که در عبارات متن لغتی فارسی و یا عربی نیاز به توضیح داشت آن را در حاشیه با تکیه بر دیگر فرهنگها معنا کرده است. در فهرست لغات ملحق به آخر کتاب کلیه‌ی لغاتی ذکر شده اعم از اصلی یا ملحقات یا مترادفات یا لغات استطرادی چه در متن و چه در حاشیه همه را بدون تشخیص به ترتیب حروف الفبا آورده است. <ref> مقدمه، ص د </ref>
==پانویس==
 
==پانویس ==
<references/>
<references/>


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
#مقدمه و متن.
# مقدمه و متن کتاب.
#صفا، ذبیح الله. تاریخ ادبیات ایران. تهران. فردوس. 1378ش. چاپ هشتم.
# صفا، ذبیح‌الله، «تاریخ ادبیات ایران»، تهران، فردوس، 1378ش، چاپ هشتم.
#هدايت، رضا قلى بن محمد هادى‏. مجمع الفصحاء. تهران. مؤسسه انتشارات امير كبير. 1382ق. چاپ دوم.
# هدایت، رضاقلى بن محمدهادى، مجمع الفصحاء، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1382ق، چاپ دوم.


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
خط ۵۵: خط ۵۵:
[[رده:مقالات بارگذاری شده آذرماه 01 قربانی]]
[[رده:مقالات بارگذاری شده آذرماه 01 قربانی]]
[[رده:عدم صفحه و جدول آذرماه 01 قربانی]]
[[رده:عدم صفحه و جدول آذرماه 01 قربانی]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
[[رده:مقالات بازبینی شده آذر 01]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
۱٬۴۸۲

ویرایش