|
|
| خط ۲۶: |
خط ۲۶: |
| | پیش از = | | | پیش از = |
| }} | | }} |
| '''فیض نشر الانشراح من روض طی الاقتراح'''، نوشته ابوعیدالله محمد بن طیب فاسی(1170ق-1110ق) است. این کتاب شرحی بر کتاب الاقتراح فی اصول النحو و جدله از جلال الدین سیوطی(911ق) است. اثر حاضر، فراهم‌آمده از هر دو کتاب است که در دو مجلد و با پژوهش و شرح محمود یوسف فجال چاپ شده اند. | | '''فيض نشر الانشراح من روض طي الاقتراح'''، نوشته ابوعبدالله محمد بن طیب فاسی (1170ق-1110ق)، شرحی است بر کتاب «الاقتراح في أصول النحو و جدله» از جلال‌الدین سیوطی (911ق). اثر حاضر که مشتمل بر متن و شرح هر دو است، در دو جلد با پژوهش و شرح محمود یوسف فجال چاپ شده است. |
| ابن طیب فاسی برای شرح کتاب الاقتراح بسیار از کتاب ابن علان(1057ق) –که آن هم شرحی بر اقتراح است- بهره برده است. البته فایده‌های مهمی را به آن افزوده است و کتاب ابن طیب را در جایگاهی قرار داده که برای فهمیدن عبارت‌های الاقتراح کفایت‌کننده و وافی به مقصود است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص 10</ref> محقق این کتاب را نشانۀ قوت عبارت، استواری دلیل و آگاهی گستردۀ مصنف می‌داند و او را در آوردن احادیث نبوی و استشهاد بلیغ به آن‌ها ستایش می‌کند زیرا که او با این کار، به کسانی را که استشهاد به حدیث را باور نداشتند، به بهترین وجه پاسخ داده است.<ref>ر.ک: همان، ص 11</ref>با نگاه به عنوان های کتاب پی می‌بریم که مصنف در اثرش تلاش می‌کند درآمدی را برای ورود به مباحث دانش نحو بنویسد و از شرح تفصیلی مسائل نحو پرهیز کرده است؛ عنوان‌بندی کتاب به تعریف اصول، حدود و فائدۀ دانش نحو، انواع دلالت ها و حکم های نحوی، ملاک های شناخت اسم عجمی و در آخر، تقسیم الفاظ به واجب، جایز و ممتنع نشاندهندۀ این منظور و قصد نویسنده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، جلد 2، ص 1276</ref> | | ابن طیب فاسی برای شرح کتاب «الاقتراح» بسیار از کتاب ابن علان (1057ق) – که آن‌هم شرحی بر اقتراح است - بهره برده است. البته فایده‌های مهمی را به آن افزوده است و این، کتاب وی را در جایگاهی قرار داده که برای فهمیدن عبارت‌های «الاقتراح» کفایت‌کننده و وافی به مقصود است<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص10</ref>. محقق، ابن طیب را برخوردار از نثری محکم و قوی، دلیلی استوار و آگاهی گسترده می‌داند و او را در آوردن احادیث نبوی و استشهاد بلیغ به آن‌ها ستایش می‌کند؛ که این ویژگی‌ها در کتاب او نمودار است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. با نگاه به عنوان‌های کتاب پی می‌بریم که مصنف در اثرش تلاش می‌کند درآمدی را برای ورود به مباحث دانش نحو بنویسد و از شرح تفصیلی مسائل نحو پرهیز کرده است؛ عنوان‌بندی کتاب به تعریف اصول، حدود و فائده دانش نحو، انواع دلالت‌ها و حکم‌های نحوی، ملاک‌های شناخت اسم عجمی و در آخر، تقسیم الفاظ به واجب، جایز و ممتنع، نشاندهنده این منظور و قصد نویسنده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص1276</ref>. |
|
| |
|
| محقق در نخستین باب از کتاب، شرحی از زندگی و آثار هردو نویسنده -ابن طیب و سیوطی- را ارائه می‌دهد. در باب دوم روش ابن طیب را در الفیض بررسی کرده است و گواهی‌آوردن او از آیه‌های قرآنی را برای اثبات مدعا در دانش نحو، امری اجماعی می‌داند. در باره استشهاد به حدیث نیز سخن منکران را آورده و پاسخ داده است. باب سوم، در بارۀ نقدی است که ابن طیب به سخن ادیبان بزرگ عرب وارد کرده است و نیز در دفاعی است که از ابن مالک می‌کند. باب چهارم، در باره خود کتاب است و نسبت کتاب را به مؤلف اثبات کرده و واژگانی را که در نام‌گذاری کتاب آمده از جنبه لغوی و بلاغی بررسی می‌کند.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص 15-12</ref> | | محقق در پژوهش خویش، از زندگی و آثار ابن طیب و سیوطی، روش ابن طیب در «الفیض»، نقد او به سخن ادیبان بزرگ عرب، دفاع وی از ابن مالک، کتاب «الفیض» و اثبات نسبت آن به مؤلف و معنای لغوی و بلاغی نام آن سخن می‌گوید<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص15-12</ref>. |
|
| |
|
| ==الاقتراح فی اصول النحو و جدله== | | ==الاقتراح في أصول النحو و جدله== |
| نوشته عبدالرحمن بن ابو بکر سیوطی(911ق) است. وی مسائل بنیادین دانش نحو را که در کتاب های دیگر پراکنده بود، یکجا در کتابش گردآوری کرده است. او در خطبۀ کتابش می‌گوید: در خلق این اثر، قریحۀ نرم و روانی همانند من نمی‌باشد، و پردازش‌کننده‌ای در این علم نیست که بتواند همچون من کتاب را رده‌بندی کرده و مهذبش سازد. تدوین این کتاب به گونۀ نوین و بی سابقه است و همانند دانش اصول فقه صورت‌بندی شده است. سیوطی از کتاب‌های خصائص اثر ابن جنی، الاعراب فی جدل الاعراب و لمع الادله اثر ابن انباری نام می‌برد که چگونه از آن‌ها در خلق اثرش بهره برده است.<ref>ر.ک: همان، ص 9</ref> | | نوشته عبدالرحمن بن ابوبکر سیوطی (911ق) است. وی مسائل بنیادین دانش نحو را که در کتاب‌های دیگر پراکنده بوده، یکجا در کتابش گردآوری کرده است. وی در خطبه کتاب به این نکته اشاره فرموده و اصول نحو را نسبت به نحو همچون اصول فقه نسبت به فقه دانسته و خاطرنشان نموده که در این کتاب از «خصائص» ابن جنی، بسیار بهره برده و خود مطالب نفیس دیگری را که در کتب مختلف دیده و نیز نوآوری‌های ابتکاری خویش را برآنها افزوده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>. |
|
| |
|
| او مباحث کتابش را در تقسیم‌بندی هفت‌گانۀ سماع، قیاس، استصحاب، استدلال، تعادل و تراجیح و احوال استنباط‌کننده و استخراج‌کنندۀ دانش نحو موضوع‌بندی کرده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ج 2، ص 1273</ref>پژوهش این کتاب را محمود یوسف فجال انجام داده است.
| | ==پانویس== |
| | <references/> |
|
| |
|
| ==پانویس ==
| |
| <references/>
| |
| ==منابع مقاله== | | ==منابع مقاله== |
| # مقدمه کتاب
| | مقدمه و متن کتاب. |
| # متن کتاب.
| | |
|
| |
|
| ==وابسته‌ها== | | ==وابسته‌ها== |
| خط ۴۶: |
خط ۴۵: |
| [[رده:کتاب‌شناسی]] | | [[رده:کتاب‌شناسی]] |
| [[رده:مقالات شهریور 01 هاشمی]] | | [[رده:مقالات شهریور 01 هاشمی]] |
| [[رده:مقالات بازبینی نشده1]] | | [[رده:مقالات بازبینی شده مهر 01]] |
| [[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | | [[رده:مقالات بازبینی نشده2]] |
