۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اخلاق و معاشرت در اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'گي' به 'گی'
جز (جایگزینی متن - 'گي' به 'گی') |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''اخلاق و معاشرت در اسلام'''، اثر دكتر [[قائمی، علی|على قائمى]]، بررسى كوتاهى است در زمینه اخلاق و معاشرت مورد نياز بشر با تكيه به | '''اخلاق و معاشرت در اسلام'''، اثر دكتر [[قائمی، علی|على قائمى]]، بررسى كوتاهى است در زمینه اخلاق و معاشرت مورد نياز بشر با تكيه به موضع‌گیرى اسلام كه به زبان فارسی و در سال 1364ش نوشته شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
نویسنده در پى آن است تا ديدگاه اسلام را در زمینه اخلاق عرضه كرده و نظر آن را در زمینه معاشرت‌هاى انسانى دريابد. | نویسنده در پى آن است تا ديدگاه اسلام را در زمینه اخلاق عرضه كرده و نظر آن را در زمینه معاشرت‌هاى انسانى دريابد. | ||
محتواى این اثر، حاصل گردهمايى و تدوین يادداشت‌هایى است كه از حدود سال‌هاى 1353ش برای تأليف چهار جلد کتاب، تحت عنوان «ضوابطى برای روابط» جمع‌آورى شده است. نظر نویسنده در انتخاب این عنوان، این بوده كه انسان، داراى چهارگونه رابطه است: رابطه با خود، با آفريدگار، با ديگر انسان‌ها و با ديگر پديده‌ها و طبعا در نظام حيات اسلامى، برای هریک از این روابط، ضوابطى در نظر گرفته شده كه یک فرد مؤمن و پايبند به مكتب اسلام، سعى دارد آن‌ها را مورد توجه و رعايت قرار دهد. این کتاب، به‌حقيقت، ضوابط انسان را با ديگر انسان‌ها مورد نظر قرار داده و اصولى را در این زمینه ارائه خواهد كرد و بر این اساس، از لحاظ رديف مباحث عرضه‌شده در فوق، در سومین رديف قرار | محتواى این اثر، حاصل گردهمايى و تدوین يادداشت‌هایى است كه از حدود سال‌هاى 1353ش برای تأليف چهار جلد کتاب، تحت عنوان «ضوابطى برای روابط» جمع‌آورى شده است. نظر نویسنده در انتخاب این عنوان، این بوده كه انسان، داراى چهارگونه رابطه است: رابطه با خود، با آفريدگار، با ديگر انسان‌ها و با ديگر پديده‌ها و طبعا در نظام حيات اسلامى، برای هریک از این روابط، ضوابطى در نظر گرفته شده كه یک فرد مؤمن و پايبند به مكتب اسلام، سعى دارد آن‌ها را مورد توجه و رعايت قرار دهد. این کتاب، به‌حقيقت، ضوابط انسان را با ديگر انسان‌ها مورد نظر قرار داده و اصولى را در این زمینه ارائه خواهد كرد و بر این اساس، از لحاظ رديف مباحث عرضه‌شده در فوق، در سومین رديف قرار مى‌گیرد. | ||
نویسنده در راه تدوین این اثر، سعى نموده است با مراجعه به منابع اصيل اسلامى كه فهرستى از آن‌ها در کتاب آمده است، مطالبى را استخراج كرده و به رشته تحرير درآورد. | نویسنده در راه تدوین این اثر، سعى نموده است با مراجعه به منابع اصيل اسلامى كه فهرستى از آن‌ها در کتاب آمده است، مطالبى را استخراج كرده و به رشته تحرير درآورد. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
فصل اول، در مورد طبيعت و خوى یک مسلمان است و در آن از سجاياى اخلاقى، خواستارى او، زبان و كلامش، موضع او در برابر امور، رابطه او با انسان‌ها و اسرار او، رسيدگى به كار مردم و پرهيز او در این رابطه، بحث و اظهار نظر شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=86&viewType=html ر.ک: همان، ص86]</ref>. | فصل اول، در مورد طبيعت و خوى یک مسلمان است و در آن از سجاياى اخلاقى، خواستارى او، زبان و كلامش، موضع او در برابر امور، رابطه او با انسان‌ها و اسرار او، رسيدگى به كار مردم و پرهيز او در این رابطه، بحث و اظهار نظر شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=86&viewType=html ر.ک: همان، ص86]</ref>. | ||
در فصل دوم، بحث در رابطه با مشى و رفتار یک مسلمان بوده و در آن، پس از ذكر مقدمه‌اى، ویژگى‌هاى رفتارى او، مشى او در برخورد و معاشرت با مردم و | در فصل دوم، بحث در رابطه با مشى و رفتار یک مسلمان بوده و در آن، پس از ذكر مقدمه‌اى، ویژگى‌هاى رفتارى او، مشى او در برخورد و معاشرت با مردم و موضع‌گیرى او در حين اختلافات برشمرده شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=96&viewType=html ر.ک: همان، ص96]</ref>. | ||
فصل سوم، در مورد نوع معاشرت‌ها و برخوردهاى اوست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=104&viewType=html ر.ک: همان، ص104]</ref> و نویسنده در آن نشان داده است كه در زمینه تكاليف، برخوردها، روابط با مردم، معاملات و لغزش‌ها، یک مسلمان چه شيوه‌اى دارد و از چه امور و مسائلى خوددارى مى‌كند و بالاخره آخرين فصل، در مورد مواضع اوست و در آن نشان داده شده است كه در زمینه‌هاى گوناگون، چه مواضعى را اتخاذ خواهد نمود. در این قسمت، شيوه رفتارش در نشست‌وبرخاست‌ها، حضور او در مجالس، | فصل سوم، در مورد نوع معاشرت‌ها و برخوردهاى اوست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=104&viewType=html ر.ک: همان، ص104]</ref> و نویسنده در آن نشان داده است كه در زمینه تكاليف، برخوردها، روابط با مردم، معاملات و لغزش‌ها، یک مسلمان چه شيوه‌اى دارد و از چه امور و مسائلى خوددارى مى‌كند و بالاخره آخرين فصل، در مورد مواضع اوست و در آن نشان داده شده است كه در زمینه‌هاى گوناگون، چه مواضعى را اتخاذ خواهد نمود. در این قسمت، شيوه رفتارش در نشست‌وبرخاست‌ها، حضور او در مجالس، تصمیم‌گیرى در برابر امور لغو، حضورش در برابر ظالم و مظلوم و در برابر آيات الهى، مورد بحث قرار گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=112&viewType=html ر.ک: همان، ص112]</ref>. | ||
در بخش پنجم، معاشرت در خانواده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=119&viewType=html ر.ک: همان، ص119]</ref>، در سه فصل بيان شده است: | در بخش پنجم، معاشرت در خانواده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=119&viewType=html ر.ک: همان، ص119]</ref>، در سه فصل بيان شده است: | ||
نویسنده در فصل اول، پس از بيان اهمیت و وظايف خانواده، از روح خانواده و اساس روابط آن بحث كرده <ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=120&viewType=html ر.ک: همان، ص120]</ref>و يادآور شده است كه اساس روابط، بايد مبتنى بر احترام، محبت و مودت، بيان خوش، همدردى و تفاهم باشد، آنگاه ضمن بيان کیفیت معاشرت مرد با زن از ديد اسلام، راجع به زنان و | نویسنده در فصل اول، پس از بيان اهمیت و وظايف خانواده، از روح خانواده و اساس روابط آن بحث كرده <ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=120&viewType=html ر.ک: همان، ص120]</ref>و يادآور شده است كه اساس روابط، بايد مبتنى بر احترام، محبت و مودت، بيان خوش، همدردى و تفاهم باشد، آنگاه ضمن بيان کیفیت معاشرت مرد با زن از ديد اسلام، راجع به زنان و موضع‌گیرى‌هایى كه بايد در قبالشان صورت گیرد سخن گفته و متقابلا وظيفه معاشرتى زن با شوهر را مطرح كرده است. | ||
وى در فصل بعدى، پس از بيان ضرورت تربيت، از اساس معاشرت با كودكان بحث كرده و در آن از پذيرش و احترام، نیکى به كودك، محبت به او، شادى و خوش‌رفتارى، رعايت اعتدال، وفاى به عهد و ايجاد جرأت و قدرت در او بحث كرده و آنگاه از توجه خاص اسلام به دختر سخن رانده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=129&viewType=html ر.ک: همان، ص129]</ref>. | وى در فصل بعدى، پس از بيان ضرورت تربيت، از اساس معاشرت با كودكان بحث كرده و در آن از پذيرش و احترام، نیکى به كودك، محبت به او، شادى و خوش‌رفتارى، رعايت اعتدال، وفاى به عهد و ايجاد جرأت و قدرت در او بحث كرده و آنگاه از توجه خاص اسلام به دختر سخن رانده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=129&viewType=html ر.ک: همان، ص129]</ref>. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
فصل اول، در مورد معاشرت با ارحام و مسئله خویشاوندى در اسلام، درجات و مراتب آن، نوع حقوق معاشرتى، فوايد صله رحم و زيان قطع آن، شيوه‌هایى كه در صله رحم مطرح است، پرهيزها در این راه و هشدارهایى برای مسلمانان است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=148&viewType=html ر.ک: همان، ص148]</ref>. | فصل اول، در مورد معاشرت با ارحام و مسئله خویشاوندى در اسلام، درجات و مراتب آن، نوع حقوق معاشرتى، فوايد صله رحم و زيان قطع آن، شيوه‌هایى كه در صله رحم مطرح است، پرهيزها در این راه و هشدارهایى برای مسلمانان است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=148&viewType=html ر.ک: همان، ص148]</ref>. | ||
فصل دوم، پيرامون معاشرت با همسايه و اهمیت آن و نقشى است كه همسايه در زندگى افراد دارد، سپس توصيه‌هایى كه درباره همسايه از حضرات معصومین(ع) مطرح است ذكر و وظايفى كه از نظر اسلامى درباره آن‌ها داريم، برشمرده شده است، آنگاه از همسايه بد و نوع | فصل دوم، پيرامون معاشرت با همسايه و اهمیت آن و نقشى است كه همسايه در زندگى افراد دارد، سپس توصيه‌هایى كه درباره همسايه از حضرات معصومین(ع) مطرح است ذكر و وظايفى كه از نظر اسلامى درباره آن‌ها داريم، برشمرده شده است، آنگاه از همسايه بد و نوع موضع‌گیرى در قبال آن‌ها، سخن رفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=156&viewType=html ر.ک: همان، ص156]</ref>. | ||
فصل آخر، درباره معاشرت با دوستان مؤمن بود و نویسنده سعى دارد به مناسبت اهمیت این مبحث، كمى بيشتر درباره آن بحث كند. توصيه‌ها به انتخاب دوست، اثر دوست درباره انسان، انواع دوست، كسانى كه حق نداريم با آنان دوست شویم، وظايف ما درباره دوست و پرهيزها در معاشرت و مراقبت‌ها، از ديگر مباحث این فصل است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=166&viewType=html ر.ک: همان، ص166]</ref>. | فصل آخر، درباره معاشرت با دوستان مؤمن بود و نویسنده سعى دارد به مناسبت اهمیت این مبحث، كمى بيشتر درباره آن بحث كند. توصيه‌ها به انتخاب دوست، اثر دوست درباره انسان، انواع دوست، كسانى كه حق نداريم با آنان دوست شویم، وظايف ما درباره دوست و پرهيزها در معاشرت و مراقبت‌ها، از ديگر مباحث این فصل است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/19900/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?pageNumber=166&viewType=html ر.ک: همان، ص166]</ref>. | ||