پرش به محتوا

أقرب الموارد في فصح العربية و الشوارد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==منبع مقاله==' به '==منابع مقاله==')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
| پدیدآوران = [[شرتونی، سعید]] (نویسنده)
| پدیدآوران = [[شرتونی، سعید]] (نویسنده)
|زبان  
|زبان  
| زبان =عربی
| زبان =عربی  
| کد کنگره =‏1416 ‎‏/‎‏ش‎‏4‎‏الف‎‏7‎‏ / 6622 PJ  
| کد کنگره =‏1416 ‎‏/‎‏ش‎‏4‎‏الف‎‏7‎‏ / 6622 PJ  
| موضوع = زبان عربي - واژه نامه‌‎ها
| موضوع = زبان عربي - واژه‌نامه‌‎ها
|ناشر  
|ناشر  
| ناشر = منظمة الاوقاف و الشؤون الخيرية. دار الأسوة للطباعة و النشر  
| ناشر = منظمة الاوقاف و الشؤون الخيرية. دار الأسوة للطباعة و النشر  
| مکان نشر =ايران - تهران
| مکان نشر =ايران - تهران


ايران - قم
ايران - قم  
| سال نشر = 1416ق.   = 1374ش.
| سال نشر = 1416ق. = 1374ش.  
 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE25919AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE25919AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ يکم
| چاپ =چاپ يکم  
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =5
| تعداد جلد =5
خط ۴۵: خط ۴۴:
ما بال همّک لیس عنک بعازب***یمری سوابق دمعک المتساکب
ما بال همّک لیس عنک بعازب***یمری سوابق دمعک المتساکب


و در تاج العروس (تساکب) را در ترجمه سکب ذکر نکرده تا گفته شود، متساکب به‌صورت قیاسی اخذ شده است... . از جمله این موارد (تواظب) است که زبیدی در ترجمه (ع و ر) ذکر کرده و متن کلامش این است: «تعاورت الریاح رسم الدار حتی عفته، أی: تواظبت علیه، قاله اللیث» البته او باید این مورد را در (و ظ ب) ذکر می‌کرد که نکرده است. و... .
و در تاج العروس (تساکب) را در ترجمه سکب ذکر نکرده تا گفته شود، متساکب به‌صورت قیاسی اخذ شده است.... از جمله این موارد (تواظب) است که زبیدی در ترجمه (ع و ر) ذکر کرده و متن کلامش این است: «تعاورت الریاح رسم الدار حتی عفته، أی: تواظبت علیه، قاله اللیث» البته او باید این مورد را در (و ظ ب) ذکر می‌کرد که نکرده است. و....


سوم: ذکر خطاهایی که در این کتاب واقع شده که پس از فراغ از مراجعه و معارضه مجدد آن با امهات صحیحه بوده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25919?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان، ص11]</ref>
سوم: ذکر خطاهایی که در این کتاب واقع شده که پس از فراغ از مراجعه و معارضه مجدد آن با امهات صحیحه بوده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25919?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان، ص11]</ref>


[[شرتونی، سعید|شرتونی]] درباره ترتیب ارائه مطالب این اثر می‌گوید: از طریقه المجمل و امثال آن از حیث ایراد الفاظ به اعتبار اوایل اصول آنان، تبعیت کرده است و این روش همان روشی است که مترجمان عربی به لاتینی و دیگران مانند غولیوس و فریتغ و تابعانشان مانند پطرس بستانی، برگزیده‌اند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25919?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان، ص12]</ref>
[[شرتونی، سعید|شرتونی]] درباره ترتیب ارائه مطالب این اثر می‌گوید: از طریقه المجمل و امثال آن از حیث ایراد الفاظ به اعتبار اوایل اصول آنان، تبعیت کرده است و این روش همان روشی است که مترجمان عربی به لاتینی و دیگران مانند غولیوس و فریتغ و تابعانشان مانند [[بستانی، بطرس|پطرس بستانی]]، برگزیده‌اند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25919?pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان، ص12]</ref>


وی قواعد این کتاب را در چهار مورد بیان می‌نماید:
وی قواعد این کتاب را در چهار مورد بیان می‌نماید:
خط ۶۷: خط ۶۶:
باب ششم: باب حسِب یحسِب به کسر عین‌الفعل در ماضی و مضارع که این مورد نیز کم است(و علامتش س است).
باب ششم: باب حسِب یحسِب به کسر عین‌الفعل در ماضی و مضارع که این مورد نیز کم است(و علامتش س است).


قاعده دوم: نویسنده، موارد قیاسی مانند اسم مره و نوع و مصادر مافوق ثلاثی و جمع سالم مذکر و مؤنث، را به دلیل استیناس ذهن با آنها، ذکر نکرده و در موارد بسیاری ما به دلیل علم به طریقه اخذ آنها، از این موارد غافل می‌شویم و عادت لغویان نیز بر همین بوده است. نویسنده در این موارد گاه با لفظ «ایضاً» به آنها اشاره کرده است؛ هرچند کلامی بر این موارد سبقت نگرفته باشد و آغاز کلام با این موارد باشد مثلاً (القائمة) ایضاً: مفرد قوائم الدابة... الخ است. در اینجا، کلام نویسنده «ایضاً» اشاره دارد به قائمه‌ای که مؤنث قائم است و ... .
قاعده دوم: نویسنده، موارد قیاسی مانند اسم مره و نوع و مصادر مافوق ثلاثی و جمع سالم مذکر و مؤنث، را به دلیل استیناس ذهن با آنها، ذکر نکرده و در موارد بسیاری ما به دلیل علم به طریقه اخذ آنها، از این موارد غافل می‌شویم و عادت لغویان نیز بر همین بوده است. نویسنده در این موارد گاه با لفظ «ایضاً» به آنها اشاره کرده است؛ هرچند کلامی بر این موارد سبقت نگرفته باشد و آغاز کلام با این موارد باشد مثلاً (القائمة) ایضاً: مفرد قوائم الدابة... الخ است. در اینجا، کلام نویسنده «ایضاً» اشاره دارد به قائمه‌ای که مؤنث قائم است و....


قاعده سوم: هنگامی‌که اسمی ذکر شود و نویسنده پس‌ازآن کلمه «بالضم» را ذکر کند مانند (الذرعة) بالضم، ضبط مربوط به اول کلمه می‌شود، و همچنین است هنگامی‌که پس‌ازآن فتح یا کسره بیاید و در هنگامی‌که پس‌ازآن سکون بیاید ضبط به‌ضرورت از آن کلمه دوم است و اگر کلمه «التثلیث» یا «المثلثة» را ذکر کند این مورد اشاره است به اینکه اول این مورد 3 لغت دارد؛ لغت ضم و لغت فتح و لغت کسر، و هنگامی‌که کلمه «التحریک» یا «المحرکة» را ذکر کند، منظورش فتح کلمات اول و دوم است مانند کلمه (سَحَر)... نویسنده پس از ذکر همه مواردی که درباره اعراب کلمات آورده، می‌نویسد: بدان که من هرآنچه را که ضبط کرده‌ام با قلم بیان کرده‌ام علاوه بر آنکه در ضبط اکثر این موارد از مثال و نص هم استفاده کرده‌ام.
قاعده سوم: هنگامی‌که اسمی ذکر شود و نویسنده پس‌ازآن کلمه «بالضم» را ذکر کند مانند (الذرعة) بالضم، ضبط مربوط به اول کلمه می‌شود، و همچنین است هنگامی‌که پس‌ازآن فتح یا کسره بیاید و در هنگامی‌که پس‌ازآن سکون بیاید ضبط به‌ضرورت از آن کلمه دوم است و اگر کلمه «التثلیث» یا «المثلثة» را ذکر کند این مورد اشاره است به اینکه اول این مورد 3 لغت دارد؛ لغت ضم و لغت فتح و لغت کسر، و هنگامی‌که کلمه «التحریک» یا «المحرکة» را ذکر کند، منظورش فتح کلمات اول و دوم است مانند کلمه (سَحَر)... نویسنده پس از ذکر همه مواردی که درباره اعراب کلمات آورده، می‌نویسد: بدان که من هرآنچه را که ضبط کرده‌ام با قلم بیان کرده‌ام علاوه بر آنکه در ضبط اکثر این موارد از مثال و نص هم استفاده کرده‌ام.
خط ۷۶: خط ۷۵:
# کم بودن حجم کتاب و راحتی حمل آن.
# کم بودن حجم کتاب و راحتی حمل آن.
# جمع‌کردن لغات بسیاری که در کتاب‌های بزرگ لغت به‌صورت متفرق وجود داشته است در عین مختصر کردن تفسیر آن کلمات.
# جمع‌کردن لغات بسیاری که در کتاب‌های بزرگ لغت به‌صورت متفرق وجود داشته است در عین مختصر کردن تفسیر آن کلمات.
# استدراک جمله‌ای از زبان معتبر از لغت‌نامه‌های پیشین که مطالب آن به‌صورت پراکنده در اللسان و تاج عروس و غیر آن آمده است، و نویسنده برخی از این موارد را از کتب معتمده مانند نهج‌البلاغه و غیر آن آورده است و آنها را با حرف (س) نماد گزاری کرده است. و این از بالاترین و برترین امتیازات این کتاب است.
# استدراک جمله‌ای از زبان معتبر از لغت‌نامه‌های پیشین که مطالب آن به‌صورت پراکنده در اللسان و تاج عروس و غیر آن آمده است، و نویسنده برخی از این موارد را از کتب معتمده مانند نهج‌البلاغه و غیر آن آورده است و آنها را با حرف(س) نماد گزاری کرده است. و این از بالاترین و برترین امتیازات این کتاب است.


موارد فوق، علاوه بر دقت ضبط و ذکر منابع بسیار و مشتقات فراوان و... است. و از دیگر موارد امتیاز آن این است که نویسنده آن، همواره در اصلاح این اثر و استدراک آن کوشا بود و دو باب (تنبیه و تکمله و اصلاح) و (ذیل) را به آن افزوده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25919?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: تقدیمیه(مقدمه اسعد طیب) بر کتاب، ص7]</ref>
موارد فوق، علاوه بر دقت ضبط و ذکر منابع بسیار و مشتقات فراوان و... است. و از دیگر موارد امتیاز آن این است که نویسنده آن، همواره در اصلاح این اثر و استدراک آن کوشا بود و دو باب (تنبیه و تکمله و اصلاح) و (ذیل) را به آن افزوده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/25919?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: تقدیمیه(مقدمه اسعد طیب) بر کتاب، ص7]</ref>
خط ۹۴: خط ۹۳:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]]
[[رده: زبان و ادبیات عربی]]
[[رده:اردیبهشت (1401)]]
[[رده:اردیبهشت (1401)]]