۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان حسن کاشی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'یـ' به 'ی'
جز (جایگزینی متن - 'کـ' به 'ک') |
جز (جایگزینی متن - 'یـ' به 'ی') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
در بخشی از مقدمه‌ای که حسن عاطفی بر اثر نوشته در توصیف این اثر می‌خوانیم: دیوان مولانا [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] مجموعه‌ای است شناخته‌شده از مناقب و مدایح علی(ع) و ائمه اطهار(ع) که سروده وی است و در آن تردیدی نیست. مگر آنکه اشعار مشابه دیگران به دیوان شاعر راه یافته باشد و یا امکان آن نیز وجود دارد که مدایح دیگری هم بوده، که به هنگام فراهم‌سازی دیوان از قلم افتاده باشد<ref>ر.ک: مقدمه حسن عاطفی، ص49</ref>. | در بخشی از مقدمه‌ای که حسن عاطفی بر اثر نوشته در توصیف این اثر می‌خوانیم: دیوان مولانا [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] مجموعه‌ای است شناخته‌شده از مناقب و مدایح علی(ع) و ائمه اطهار(ع) که سروده وی است و در آن تردیدی نیست. مگر آنکه اشعار مشابه دیگران به دیوان شاعر راه یافته باشد و یا امکان آن نیز وجود دارد که مدایح دیگری هم بوده، که به هنگام فراهم‌سازی دیوان از قلم افتاده باشد<ref>ر.ک: مقدمه حسن عاطفی، ص49</ref>. | ||
با وجود غلبه شاعران اهل تسنن در قـرن هـفتم و هـشتم هجری، شعر شـیعی و مـدح و مـنقبـت امـامان شـیعه(ع) مورد عنایت برخی از شاعران، از جمله [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] بوده اسـت. وی بـا وجـود گرمی بازار مدح و ستایش پادشاهان و امیران، صرفا به ستایش رسـول اکرم(ص) و اهــل | با وجود غلبه شاعران اهل تسنن در قـرن هـفتم و هـشتم هجری، شعر شـیعی و مـدح و مـنقبـت امـامان شـیعه(ع) مورد عنایت برخی از شاعران، از جمله [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] بوده اسـت. وی بـا وجـود گرمی بازار مدح و ستایش پادشاهان و امیران، صرفا به ستایش رسـول اکرم(ص) و اهــل بیت ایشان، به‌ویژه امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) پرداخته اسـت. او بـا بهره‌گیری از طبع نیرومند و به‌کار بردن صور خیال و ترکیبات زبانی خاص و زیبا، به مهم‌ترین مضامین شیعی، در اشـعار خـویش تـوجه نموده که شعر وی را به‌مثابه ابزار و رسانه‌‌ای قوی برای تـرویج و تبلیغ مـذهب تشـیع درآورده است. با نظر به این امر، در بررسی مضامین شیعی در اشعار [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] به این نـکته دسـت مـی‌یابیم که وی در عرصه شعر شیعی بسیار قدرتمندانه عمل کرده و مـی‌تـوان او را از دیـدگاه حـجم گسترده سروده‌هایش، بزرگ‌ترین شاعر شیعی قرن هفتم و اوایل قـرن هشـتم هجـری قلمداد کرد. از نظر هـنر شـاعری نـیز گرچه همپای بزرگان نامدار شعر فارسی قرار نمی‌گیرد، امـا زبانی روان، فـصیح و تـوانا دارد. اشـعار او سرشار از تصـاویر شـعری اسـت؛ تصـویرهایی که در خدمت مذهب و اعتقاد شاعر قـرار دارد. شـعر او پـر از تلمـیح اســت و ایـن تـلمیحـات یکی از ویژگی‌های بارز سبکی در شعر اوست. از نظر محتوایی، اشعار کاشـی مجموعـه‌ای از اعتقـادات کلامی اسـت که با پشتوانه احادیث نبوی و استدلال‌های عقلی و نقلی، شاعر را در ترویج مذهب شـیعه و عـقیده اسـتوار خویش یاری کرده است. طبعا چنین موضوعی بیشتر از هر چیز، از قرآن و حدیث مـایه گـرفته است<ref>ر.ک: مهرآوران، محمود؛ نعمتی، فرج‌الله، ص138-139</ref>. | ||
===مضامین شیعی در اشعار حسن کاشی=== | ===مضامین شیعی در اشعار حسن کاشی=== | ||
با توجه به این‌که [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] تمام هنر شعری خویش را در خدمت مذهب شیعه و مـولا علـی(ع) قرار داده، مهم‌ترین ویژگی شعر او نیز همین مضامین هستند. شعر شیعی، هم مدیحه دارد، هـم مرثیه و هم حماسه؛ ازاین‌رو در آینه شعر شیعی، تصویری از فضیلت‌ها و مظلومیت‌ها و درعین‌حال جـلوه‌هـایی از حماسه را مشاهده می‌کنیم. در میان اشعار گونـاگون، آنچـه بـه مقولـه‌‌هـایی همچون: ولایت علی بن ابی‌طالب و اولاد معصومش(ع )، محبت ذوی‌القربی، فضایل، مناقـب و مراثی عترت پیامبر اکرم(ص) و مسائل کلامی شیعه و امثال آنـها مـرتبط گردند، به‌نوعی «شعر شیعی» محسوب می‌شوند. در ادامه به مواردی از مهم‌ترین مضامین شیعی در اشعار [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] اشاره و برای هرکدام، نمونه | با توجه به این‌که [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] تمام هنر شعری خویش را در خدمت مذهب شیعه و مـولا علـی(ع) قرار داده، مهم‌ترین ویژگی شعر او نیز همین مضامین هستند. شعر شیعی، هم مدیحه دارد، هـم مرثیه و هم حماسه؛ ازاین‌رو در آینه شعر شیعی، تصویری از فضیلت‌ها و مظلومیت‌ها و درعین‌حال جـلوه‌هـایی از حماسه را مشاهده می‌کنیم. در میان اشعار گونـاگون، آنچـه بـه مقولـه‌‌هـایی همچون: ولایت علی بن ابی‌طالب و اولاد معصومش(ع )، محبت ذوی‌القربی، فضایل، مناقـب و مراثی عترت پیامبر اکرم(ص) و مسائل کلامی شیعه و امثال آنـها مـرتبط گردند، به‌نوعی «شعر شیعی» محسوب می‌شوند. در ادامه به مواردی از مهم‌ترین مضامین شیعی در اشعار [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] اشاره و برای هرکدام، نمونه یا نـمونه‌هایی ذکر خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص124-125</ref>: | ||
# غـدیریه، | # غـدیریه، ولایت و وصایت علی بن ابی‌طالب و اولاد معصومش(ع): | ||
#:'''وصـی احمـد مرسـل، امـام خلـق دو عـالم''' | #:'''وصـی احمـد مرسـل، امـام خلـق دو عـالم''' | ||
#:که گشت بر ره یأجوج فتنـه خنجـر او سـد | #:که گشت بر ره یأجوج فتنـه خنجـر او سـد | ||
#:'''همو که داد نبوت به مصطفاش، هـمـو کـرد''' | #:'''همو که داد نبوت به مصطفاش، هـمـو کـرد''' | ||
#:بـه فـر بــازوی | #:بـه فـر بــازوی حـیدر ســرای شـرع مرمـد | ||
#:'''ز تاج‌دار«لعمـرك » جـدا مکن تـو علـی را''' | #:'''ز تاج‌دار«لعمـرك » جـدا مکن تـو علـی را''' | ||
#:که حـق اوسـت ز بعـد نبـی نیابـت احمـد | #:که حـق اوسـت ز بعـد نبـی نیابـت احمـد | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
#:'''بــر آل مصــطفی بــه ارادت بنــال زار''' | #:'''بــر آل مصــطفی بــه ارادت بنــال زار''' | ||
#:گر در سحاب دیده تو را قـطـره‌ای نـم اسـت | #:گر در سحاب دیده تو را قـطـره‌ای نـم اسـت | ||
#:'''از نـــاودان | #:'''از نـــاودان دیــده کعبــه در ایـن عــزا''' | ||
#:بر روی خـاک مکه همـه آب زمـزم اسـت'''<ref>ر.ک: همان، ص125-126</ref>.''' | #:بر روی خـاک مکه همـه آب زمـزم اسـت'''<ref>ر.ک: همان، ص125-126</ref>.''' | ||
# تولی و تبری: | # تولی و تبری: | ||