۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان حسن کاشی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'کـ' به 'ک'
جز (جایگزینی متن - 'کـ' به 'ک') |
|||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
در بخشی از مقدمه‌ای که حسن عاطفی بر اثر نوشته در توصیف این اثر می‌خوانیم: دیوان مولانا [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] مجموعه‌ای است شناخته‌شده از مناقب و مدایح علی(ع) و ائمه اطهار(ع) که سروده وی است و در آن تردیدی نیست. مگر آنکه اشعار مشابه دیگران به دیوان شاعر راه یافته باشد و یا امکان آن نیز وجود دارد که مدایح دیگری هم بوده، که به هنگام فراهم‌سازی دیوان از قلم افتاده باشد<ref>ر.ک: مقدمه حسن عاطفی، ص49</ref>. | در بخشی از مقدمه‌ای که حسن عاطفی بر اثر نوشته در توصیف این اثر می‌خوانیم: دیوان مولانا [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] مجموعه‌ای است شناخته‌شده از مناقب و مدایح علی(ع) و ائمه اطهار(ع) که سروده وی است و در آن تردیدی نیست. مگر آنکه اشعار مشابه دیگران به دیوان شاعر راه یافته باشد و یا امکان آن نیز وجود دارد که مدایح دیگری هم بوده، که به هنگام فراهم‌سازی دیوان از قلم افتاده باشد<ref>ر.ک: مقدمه حسن عاطفی، ص49</ref>. | ||
با وجود غلبه شاعران اهل تسنن در قـرن هـفتم و هـشتم هجری، شعر شـیعی و مـدح و مـنقبـت امـامان شـیعه(ع) مورد عنایت برخی از شاعران، از جمله [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] بوده اسـت. وی بـا وجـود گرمی بازار مدح و ستایش پادشاهان و امیران، صرفا به ستایش رسـول | با وجود غلبه شاعران اهل تسنن در قـرن هـفتم و هـشتم هجری، شعر شـیعی و مـدح و مـنقبـت امـامان شـیعه(ع) مورد عنایت برخی از شاعران، از جمله [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] بوده اسـت. وی بـا وجـود گرمی بازار مدح و ستایش پادشاهان و امیران، صرفا به ستایش رسـول اکرم(ص) و اهــل بیـت ایشان، به‌ویژه امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) پرداخته اسـت. او بـا بهره‌گیری از طبع نیرومند و به‌کار بردن صور خیال و ترکیبات زبانی خاص و زیبا، به مهم‌ترین مضامین شیعی، در اشـعار خـویش تـوجه نموده که شعر وی را به‌مثابه ابزار و رسانه‌‌ای قوی برای تـرویج و تبلیغ مـذهب تشـیع درآورده است. با نظر به این امر، در بررسی مضامین شیعی در اشعار [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] به این نـکته دسـت مـی‌یابیم که وی در عرصه شعر شیعی بسیار قدرتمندانه عمل کرده و مـی‌تـوان او را از دیــدگاه حـجم گسترده سروده‌هایش، بزرگ‌ترین شاعر شیعی قرن هفتم و اوایـل قـرن هشـتم هجـری قلمداد کرد. از نظر هـنر شـاعری نـیز گرچه همپای بزرگان نامدار شعر فارسی قرار نمی‌گیرد، امـا زبانی روان، فـصیح و تـوانا دارد. اشـعار او سرشار از تصـاویر شـعری اسـت؛ تصـویرهایی که در خدمت مذهب و اعتقاد شاعر قـرار دارد. شـعر او پـر از تلمـیح اســت و ایــن تـلمیحـات یکی از ویژگی‌های بارز سبکی در شعر اوست. از نظر محتوایی، اشعار کاشـی مجموعـه‌ای از اعتقـادات کلامی اسـت که با پشتوانه احادیث نبوی و استدلال‌های عقلی و نقلی، شاعر را در ترویج مذهب شـیعه و عـقیده اسـتوار خویش یاری کرده است. طبعا چنین موضوعی بیشتر از هر چیز، از قرآن و حدیث مـایه گـرفته است<ref>ر.ک: مهرآوران، محمود؛ نعمتی، فرج‌الله، ص138-139</ref>. | ||
===مضامین شیعی در اشعار حسن کاشی=== | ===مضامین شیعی در اشعار حسن کاشی=== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
#:'''وصـی احمـد مرسـل، امـام خلـق دو عـالم''' | #:'''وصـی احمـد مرسـل، امـام خلـق دو عـالم''' | ||
#:که گشت بر ره یأجوج فتنـه خنجـر او سـد | #:که گشت بر ره یأجوج فتنـه خنجـر او سـد | ||
#:'''همو که داد نبوت به مصطفاش، هـمـو | #:'''همو که داد نبوت به مصطفاش، هـمـو کـرد''' | ||
#:بـه فـر بــازوی حـیـدر ســرای شـرع مرمـد | #:بـه فـر بــازوی حـیـدر ســرای شـرع مرمـد | ||
#:'''ز تاج‌دار«لعمـرك » جـدا | #:'''ز تاج‌دار«لعمـرك » جـدا مکن تـو علـی را''' | ||
#: | #:که حـق اوسـت ز بعـد نبـی نیابـت احمـد | ||
#:'''جـدا کنـد ز بهشـت بـرین خـدای مـر او را''' | #:'''جـدا کنـد ز بهشـت بـرین خـدای مـر او را''' | ||
#:که او ز جهـل، علـی را جـدا کنـد ز محمـد | #:که او ز جهـل، علـی را جـدا کنـد ز محمـد | ||
#:'''چه اختلاف | #:'''چه اختلاف کنی بـا شـهی که در صـفت او''' | ||
#:خدای پاک به قـرآن نمـود معنـی بـی‌حـد | #:خدای پاک به قـرآن نمـود معنـی بـی‌حـد | ||
#:'''خجسته شوهر زهرا تـویی و بـاب دو گـوهر''' | #:'''خجسته شوهر زهرا تـویی و بـاب دو گـوهر''' | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
#:'''زانکه هم‌نفس پیمبر بـود از آن دادش خــدای''' | #:'''زانکه هم‌نفس پیمبر بـود از آن دادش خــدای''' | ||
#:پاره‌ای از نفس پیغمبـر ورا جفـت گـزین | #:پاره‌ای از نفس پیغمبـر ورا جفـت گـزین | ||
#:'''گوهر دریای عصمت، فاطمـه، | #:'''گوهر دریای عصمت، فاطمـه، کز رتـبـتش''' | ||
#:آفـرین بـر جان پاکش بـاد از جـان‌‌آفـرین | #:آفـرین بـر جان پاکش بـاد از جـان‌‌آفـرین | ||
#:'''یازده معصوم پاک از نسل ایشان دان | #:'''یازده معصوم پاک از نسل ایشان دان که نیسـت''' | ||
#:در قیامت غیر از ایشان کس شـفیع المـذنبین'''<ref>ر.ک: همان</ref>.''' | #:در قیامت غیر از ایشان کس شـفیع المـذنبین'''<ref>ر.ک: همان</ref>.''' | ||
# حـماسه عـاشورا: | # حـماسه عـاشورا: | ||
#:'''ای دل کنون که عاشر ماه محرم اسـت''' | #:'''ای دل کنون که عاشر ماه محرم اسـت''' | ||
#:شادی مکن | #:شادی مکن که نوبت شادیت در غـم اسـت''' ''' | ||
#:'''بــر آل مصــطفی بــه ارادت بنــال زار''' | #:'''بــر آل مصــطفی بــه ارادت بنــال زار''' | ||
#:گر در سحاب دیده تو را قـطـره‌ای نـم اسـت | #:گر در سحاب دیده تو را قـطـره‌ای نـم اسـت | ||
#:'''از نـــاودان دیـــده کعبــه در ایــن عــزا''' | #:'''از نـــاودان دیـــده کعبــه در ایــن عــزا''' | ||
#:بر روی خـاک | #:بر روی خـاک مکه همـه آب زمـزم اسـت'''<ref>ر.ک: همان، ص125-126</ref>.''' | ||
# تولی و تبری: | # تولی و تبری: | ||
#:'''بیم صـراط و مـوقـف حشـرش کجـا بـود؟''' | #:'''بیم صـراط و مـوقـف حشـرش کجـا بـود؟''' | ||
#:هر دل که بـر ولای علـی زینهـار | #:هر دل که بـر ولای علـی زینهـار کرد | ||
#:'''صـاحب‌قبـول حضـرت عـزت کسـی بـود''' | #:'''صـاحب‌قبـول حضـرت عـزت کسـی بـود''' | ||
#: | #:کز دوسـتی‌اش بـر ورق دل نگـار کـرد'''<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>.''' | ||
# شفاعت: | # شفاعت: | ||
'''عـذر این مشتی | '''عـذر این مشتی گنـهکاران امـت را بخـواه''' | ||
چون شفیع جرم مـایی، یا علی موسی الرضـا'''<ref>ر.ک: همان، ص126-127</ref>.''' | چون شفیع جرم مـایی، یا علی موسی الرضـا'''<ref>ر.ک: همان، ص126-127</ref>.''' | ||