۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب یک جلد دارد و حاوی مقدمه شیخ [[ارناووط، عبدالقادر|عبدالقادر ارناؤوط]]، مقدمه مؤلفان و محتوای مطالب بهترتیب الفبایی است. در نگارش این اثر از 21 منبع به زبان عربی بهره برده شده که برخی از آنها عبارت است از: علوم الحديث، [[ابن صلاح، عثمان بن عبدالرحمن|ابن صلاح]] با تحقیق [[نورالدین عتر]]؛ المقنع، [[ابن ملقن، عمر بن علی|ابن ملقن]] با تحقیق عبدالله یوسف الجدیع؛ [[التقييد و الإيضاح شرح مقدمة إبن الصلاح|التقييد و الإيضاح]]، [[حافظ عراقی، عبدالرحیم بن حسین|عراقی]] با تحقیق [[عبدالرحمن محمد عثمان]]؛ [[النكت علی كتاب إبن الصلاح|النكت علی كتاب ابن الصلاح]]، [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] با تحقیق ربیع بن هادی؛ [[فتح المغيث، شرح ألفية الحديث|فتح المغيث]]، [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]]؛ [[تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي|تدريب الراوي]]، [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|سیوطی]] با تحقیق [[احمد عمر هاشم]] و...<ref>ر.ک: منابع کتاب، ص207-208</ref>. | کتاب یک جلد دارد و حاوی مقدمه شیخ [[ارناووط، عبدالقادر|عبدالقادر ارناؤوط]]، مقدمه مؤلفان و محتوای مطالب بهترتیب الفبایی است. در نگارش این اثر از 21 منبع به زبان عربی بهره برده شده که برخی از آنها عبارت است از: علوم الحديث، [[ابن صلاح، عثمان بن عبدالرحمن|ابن صلاح]] با تحقیق [[نورالدین عتر]]؛ المقنع، [[ابن ملقن، عمر بن علی|ابن ملقن]] با تحقیق عبدالله یوسف الجدیع؛ [[التقييد و الإيضاح شرح مقدمة إبن الصلاح|التقييد و الإيضاح]]، [[حافظ عراقی، عبدالرحیم بن حسین|عراقی]] با تحقیق [[عبدالرحمن محمد عثمان]]؛ [[النكت علی كتاب إبن الصلاح|النكت علی كتاب ابن الصلاح]]، [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] با تحقیق ربیع بن هادی؛ [[فتح المغيث، شرح ألفية الحديث|فتح المغيث]]، [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]]؛ [[تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي|تدريب الراوي]]، [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|سیوطی]] با تحقیق [[احمد عمر هاشم]] و...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22127/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB?pageNumber=207&viewType=html ر.ک: منابع کتاب، ص207-208]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
علم به اصطلاحات حدیث و شناخت قواعد آن برای کسی که مشغول به علوم حدیث است، علمی است ضروری؛ زیرا با قواعد این علم، روایت صحیح از سقیم تشخیص داده میشود و مقبول و مردود از اخبار مشخص میگردد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص7</ref>. | علم به اصطلاحات حدیث و شناخت قواعد آن برای کسی که مشغول به علوم حدیث است، علمی است ضروری؛ زیرا با قواعد این علم، روایت صحیح از سقیم تشخیص داده میشود و مقبول و مردود از اخبار مشخص میگردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22127/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: مقدمه کتاب، ص7]</ref>. | ||
تلاشهای بسیاری در خدمت به حدیث نبوی و تحکیم قواعد و اصولش و تحدید موضوعش انجام شده است. از اولین کسانی که در این وادی قلم زده قاضی [[رامهرمزی، حسن بن عبدالرحمن|ابومحمد رامهرمزی]] (متوفی 360ق) صاحب «[[المحدث الفاصل بين الراوي و الواعي|المحدث الفاصل]]» را میتوان نام برد. | تلاشهای بسیاری در خدمت به حدیث نبوی و تحکیم قواعد و اصولش و تحدید موضوعش انجام شده است. از اولین کسانی که در این وادی قلم زده قاضی [[رامهرمزی، حسن بن عبدالرحمن|ابومحمد رامهرمزی]] (متوفی 360ق) صاحب «[[المحدث الفاصل بين الراوي و الواعي|المحدث الفاصل]]» را میتوان نام برد. | ||
کتاب بعدی، «علوم الحديث» [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم ابوعبدالله]] (متوفی 405ق) است. سپس [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] (متوفی 430ق) روی کتاب حاکم کار کرد و چیزهایی به آن افزود و تهذیبش کرد و با نام «المستخرج علی كتاب الحاكم» آن را تکمیل کرد. این سیر تکاملی بهترتیب در کتابهای «الكفاية في معرفة الرواية» و «الجامع لآداب الشيخ و السامع» خطیب بغدادی (متوفی 463ق)، «الإلماع في تقييد الرواية و ضبط السماع» قاضی عیاض یحصبی اندلسی (متوفی 544ق)، «ما لا يسع المحدث جهله» ابوحفص میانجی (متوفی 508ق)، ادامه یافت و با «علوم الحديث» عثمان بن صلاح شهرزوری (متوفی 643ق) که به «مقدمة ابن الصلاح» مشهور است، به تکامل رسید. کتابهای زیادی توسط عراقی، ابن حجر، نووی، سیوطی، ابن کثیر و دیگران در شرح، اختصار و تقریر کتاب شهرزوری نوشته شد و درعینحال کتابهای دیگری مانند «[[الاقتراح في بيان الاصطلاح و ما أضيف إلي ذلك من الأحاديث المعدودة من الصحاح|الاقتراح]]» [[ابن دقیق عید، محمد بن علی|ابن دقیق عید]]، «[[نخبة الفكر في مصطلح أهل الأثر]]» [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] و... بهصورت مستقل نگاشته شد<ref>ر.ک: همان، ص7-10</ref>. | کتاب بعدی، «علوم الحديث» [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم ابوعبدالله]] (متوفی 405ق) است. سپس [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] (متوفی 430ق) روی کتاب حاکم کار کرد و چیزهایی به آن افزود و تهذیبش کرد و با نام «المستخرج علی كتاب الحاكم» آن را تکمیل کرد. این سیر تکاملی بهترتیب در کتابهای «الكفاية في معرفة الرواية» و «الجامع لآداب الشيخ و السامع» خطیب بغدادی (متوفی 463ق)، «الإلماع في تقييد الرواية و ضبط السماع» قاضی عیاض یحصبی اندلسی (متوفی 544ق)، «ما لا يسع المحدث جهله» ابوحفص میانجی (متوفی 508ق)، ادامه یافت و با «علوم الحديث» عثمان بن صلاح شهرزوری (متوفی 643ق) که به «مقدمة ابن الصلاح» مشهور است، به تکامل رسید. کتابهای زیادی توسط عراقی، ابن حجر، نووی، سیوطی، ابن کثیر و دیگران در شرح، اختصار و تقریر کتاب شهرزوری نوشته شد و درعینحال کتابهای دیگری مانند «[[الاقتراح في بيان الاصطلاح و ما أضيف إلي ذلك من الأحاديث المعدودة من الصحاح|الاقتراح]]» [[ابن دقیق عید، محمد بن علی|ابن دقیق عید]]، «[[نخبة الفكر في مصطلح أهل الأثر]]» [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] و... بهصورت مستقل نگاشته شد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22127/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ص7-10]</ref>. | ||
از مصنفات جدید در این علم میتوان «[[قواعد التحديث من فنون مصطلح الحديث]]» شیخ [[قاسمی، جمالالدین|محمد جمالالدین قاسمی]] (متوفی 1333ق) و «[[توجيه النظر إلی أصول الأثر]]» شیخ [[طاهر بن صالح بن احمد جزایری]] (متوفی 1338ق) را نام برد. کتاب حاضر نیز مشارکتی است از نویسندگان آن در راستای پیشبرد این علم. آنان، مصطلحات حدیثی را که قوام علم حدیث بر آنهاست و طالب علوم حدیث نیازمند دانستن آنهاست، در این کتاب جمع آوردهاند. این کتاب بهصورت معجم جمعآوری شده تا دستیابی به اصطلاح مورد نظر برای خواننده و پژوهشگر، آسان باشد. در این کتاب، در کنار هر اصطلاحی، تعریف مختص به آن هم ذکر شده است و سعی شده تا تعریف، جامع و نافع باشد. علاوه بر آن، همراه تعریف، گروهی از مراجع و مصادر هم نام برده شده تا کسی که خواهان اطلاعات بیشتری در این باب است، به آنها مراجعه کند<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | از مصنفات جدید در این علم میتوان «[[قواعد التحديث من فنون مصطلح الحديث]]» شیخ [[قاسمی، جمالالدین|محمد جمالالدین قاسمی]] (متوفی 1333ق) و «[[توجيه النظر إلی أصول الأثر]]» شیخ [[طاهر بن صالح بن احمد جزایری]] (متوفی 1338ق) را نام برد. کتاب حاضر نیز مشارکتی است از نویسندگان آن در راستای پیشبرد این علم. آنان، مصطلحات حدیثی را که قوام علم حدیث بر آنهاست و طالب علوم حدیث نیازمند دانستن آنهاست، در این کتاب جمع آوردهاند. این کتاب بهصورت معجم جمعآوری شده تا دستیابی به اصطلاح مورد نظر برای خواننده و پژوهشگر، آسان باشد. در این کتاب، در کنار هر اصطلاحی، تعریف مختص به آن هم ذکر شده است و سعی شده تا تعریف، جامع و نافع باشد. علاوه بر آن، همراه تعریف، گروهی از مراجع و مصادر هم نام برده شده تا کسی که خواهان اطلاعات بیشتری در این باب است، به آنها مراجعه کند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22127/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB?pageNumber=10&viewType=html ر.ک: همان، ص10]</ref>. | ||
در بخشی از مطالب کتاب درباره «اثر» و «اجازه» میخوانیم: | در بخشی از مطالب کتاب درباره «اثر» و «اجازه» میخوانیم: | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
# اجاز به معدوم بهتبع موجود: مثل اینکه بگوید: أجزت لفلان و من يولد بعد بكذا؛ | # اجاز به معدوم بهتبع موجود: مثل اینکه بگوید: أجزت لفلان و من يولد بعد بكذا؛ | ||
# اجازه در چیزی که خود مجیز آن را استماع ننموده هنوز آن را تحمل نکرده، تا مجاز بتواند آن را بعد از تحمل مجیز، روایت کند؛ | # اجازه در چیزی که خود مجیز آن را استماع ننموده هنوز آن را تحمل نکرده، تا مجاز بتواند آن را بعد از تحمل مجیز، روایت کند؛ | ||
# اجازه مجاز: مثل اینکه بگوید: أجزتك مُجازاتي یا أجزتك ما أجيز لي<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15-16</ref>. | # اجازه مجاز: مثل اینکه بگوید: أجزتك مُجازاتي یا أجزتك ما أجيز لي<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22127/%D9%85%D8%B9%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB?pageNumber=15&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص15-16]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[معجم المصطلحات الحديثية]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:حدیث]] | |||
[[رده:فهرستها، کشف الحدیثها، واژهنامهها، غریب لغات الحدیث، سازمانها، انجمنها، دارالحدیثها، کنگرهها]] | |||
[[رده:فروردین(1400)]] | |||