۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فقه اللغة المقارن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR24132J1.jpg | عنوان =فقه اللغة المقارن | عنوان‌های دیگ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''فقه اللغة المقارن'''، اثر ابراهیم سامرائی کتابی است در موضوع لغت. اثر حاضر، مطالعاتی در زبان‌شناسی است که برخی از آنها صرفاً به زبان عربی مربوط می‌شود و در برخی دیگر از روش مقایسه و توازن بین زبان‌های سامی نیز بهره می‌برد. برخی از این مباحث، پیش‌تر توسط نویسنده در مجله‌های عراقی مانند سومر و مجله المجمع العلمی العراقی، و مجلة کلیة الآداب و مجلة کلیة التربیة و المعلم الجدید چاپ شده بوده که وی پس از افزودن برخی مباحث و نتایج جدید به آنها، تصمیم به چاپشان در قالب یک کتاب گرفته تا این مباحث را در یکجا جمع کند. هدف وی از این کار این بوده که طالبان علم و بخصوص علاقه‌مندان به موضوعات زبان‌شناختی، دسترسی آسان‌تری به این مباحث داشته باشند. | '''فقه اللغة المقارن'''، اثر [[سامرائی، ابراهیم|ابراهیم سامرائی]] کتابی است در موضوع لغت. اثر حاضر، مطالعاتی در زبان‌شناسی است که برخی از آنها صرفاً به زبان عربی مربوط می‌شود و در برخی دیگر از روش مقایسه و توازن بین زبان‌های سامی نیز بهره می‌برد. برخی از این مباحث، پیش‌تر توسط نویسنده در مجله‌های عراقی مانند سومر و مجله المجمع العلمی العراقی، و مجلة کلیة الآداب و مجلة کلیة التربیة و المعلم الجدید چاپ شده بوده که وی پس از افزودن برخی مباحث و نتایج جدید به آنها، تصمیم به چاپشان در قالب یک کتاب گرفته تا این مباحث را در یکجا جمع کند. هدف وی از این کار این بوده که طالبان علم و بخصوص علاقه‌مندان به موضوعات زبان‌شناختی، دسترسی آسان‌تری به این مباحث داشته باشند. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب یک جلد دارد و حاوی پیشگفتار، مقدمه و محتوای مطالب در 20 بخش است که برخی دارای فصل‌هایی نیز هستند؛ در مجموع، مباحث کتاب بعلاوه پیشگفتار و مقدمه در 22 شماره ذکر شده است. | کتاب یک جلد دارد و حاوی پیشگفتار، مقدمه و محتوای مطالب در 20 بخش است که برخی دارای فصل‌هایی نیز هستند؛ در مجموع، مباحث کتاب بعلاوه پیشگفتار و مقدمه در 22 شماره ذکر شده است. | ||
منابع کتاب در قالب دو دسته منابع عربی و منابع اجنبی(غیرعربی) تقسیم‌بندی شده است؛ در بخش منابع عربی، ابتدا مجلات ذکر شده است و سپس کتاب‌ها. با نگاه به منابع کتاب، درمی‌یابیم که نویسنده از کتاب‌های عربی زیادی در نگارش این اثر بهره برده است. چون نام برخی از مجلات در بخش گزارش محتوا به‌عنوان منابع ذکر شد، به ذکر نمونه‌ای از کتاب‌هایی که منبع این اثر هستند می‌پردازیم: الاتباع و المزاوجة احمد بن فارس، الاتقان فی علوم القرآن سیوطی، الآثار الباقیة عن القرون الخالیة بیرونی، احیاء النحو ابراهیم | منابع کتاب در قالب دو دسته منابع عربی و منابع اجنبی(غیرعربی) تقسیم‌بندی شده است؛ در بخش منابع عربی، ابتدا مجلات ذکر شده است و سپس کتاب‌ها. با نگاه به منابع کتاب، درمی‌یابیم که نویسنده از کتاب‌های عربی زیادی در نگارش این اثر بهره برده است. چون نام برخی از مجلات در بخش گزارش محتوا به‌عنوان منابع ذکر شد، به ذکر نمونه‌ای از کتاب‌هایی که منبع این اثر هستند می‌پردازیم: الاتباع و المزاوجة احمد بن فارس، الاتقان فی علوم القرآن سیوطی، الآثار الباقیة عن القرون الخالیة بیرونی، [[احیاء النحو]] [[ابراهیم مصطفی]]، ادب الکاتب ابن قتیبه، ادب الکتاب صولی و... . برای اطلاع دقیق‌تر از منابع به صفحات 305 تا 314 کتاب مراجعه کنید. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
این مباحث، مطالعاتی در زبان‌شناسی است که برخی از آنها صرفاً به زبان عربی مربوط می‌شود و در برخی دیگر از روش مقایسه و توازن بین زبان‌های سامی نیز بهره می‌برد. ابراهیم سامرایی در مقدمه کتاب می‌نویسد: من این مطالعات را با انگیزه تحقیق در مورد مشکل جدی لغوی در جامعه عرب انجام داده‌ام، که این مشکل در آن مشهود است، و امیدوارم چیزی بر این مباحث بیفزایم، با اطمینان از اینکه تلاش‌های مختلف در روش‌های تحقیق به درک مسئله زبان‌شناختی کمک می‌کند. با وجود تلاش‌های مفید پیشینیان، هنوز جای تحقیق و مطالعه در زبان عربی تا به امروز وجود دارد. برخی از این مباحث، پیش‌تر توسط نویسنده در مجله‌های عراقی مانند سومر و مجله المجمع العلمی العراقی، و مجلة کلیة الآداب و مجلة کلیة التربیة و المعلم الجدید چاپ شده بوده که وی پس از افزودن برخی مباحث و نتایج جدید به آنها، تصمیم به چاپشان در قالب یک کتاب گرفته تا این مباحث را در یکجا جمع کند. هدف وی از این کار این بوده که طالبان علم و بخصوص علاقه‌مندان به موضوعات زبان‌شناختی، دسترسی آسان‌تری به این مباحث داشته باشند.<ref>ر.ک: پیشگفتار(تمهید) کتاب، ص5</ref> | این مباحث، مطالعاتی در زبان‌شناسی است که برخی از آنها صرفاً به زبان عربی مربوط می‌شود و در برخی دیگر از روش مقایسه و توازن بین زبان‌های سامی نیز بهره می‌برد. [[سامرائی، ابراهیم|ابراهیم سامرایی]] در مقدمه کتاب می‌نویسد: من این مطالعات را با انگیزه تحقیق در مورد مشکل جدی لغوی در جامعه عرب انجام داده‌ام، که این مشکل در آن مشهود است، و امیدوارم چیزی بر این مباحث بیفزایم، با اطمینان از اینکه تلاش‌های مختلف در روش‌های تحقیق به درک مسئله زبان‌شناختی کمک می‌کند. با وجود تلاش‌های مفید پیشینیان، هنوز جای تحقیق و مطالعه در زبان عربی تا به امروز وجود دارد. برخی از این مباحث، پیش‌تر توسط نویسنده در مجله‌های عراقی مانند سومر و مجله المجمع العلمی العراقی، و مجلة کلیة الآداب و مجلة کلیة التربیة و المعلم الجدید چاپ شده بوده که وی پس از افزودن برخی مباحث و نتایج جدید به آنها، تصمیم به چاپشان در قالب یک کتاب گرفته تا این مباحث را در یکجا جمع کند. هدف وی از این کار این بوده که طالبان علم و بخصوص علاقه‌مندان به موضوعات زبان‌شناختی، دسترسی آسان‌تری به این مباحث داشته باشند.<ref>ر.ک: پیشگفتار(تمهید) کتاب، ص5</ref> | ||
نویسنده پس از بیان پیشگفتار کتاب، مقدمه‌ای درباره مباحث زبان‌شناختی مطرح می‌کند. او سپس به بیان پیشینه بحث و بحث‌های تاریخی درباره مسئله زبانی می‌پردازد. پس از بیان این مباحث، از فعل و نظام فعلی در زبان عربی صحبت می‌نماید، سپس ترکیب و بنا در عربی را بررسی می‌کند، پس از آن به بحث از تثنیه می‌پردازد و سپس به سراغ جمع می‌رود. وی در بحث از جمع، مقایسه‌ای هم انجام می‌دهد. اعراب در لغت و حد و میزان دلالتش بحث دیگری است که نویسنده به صورت مقایسه‌ای با زبان‌های سامی، به آن می‌پردازد. بحث از نون و میم در زبان عربی و کنکاش در تنوین، از دیگر مباحثی است که نویسنده در این کتاب درباره آنها در فصل‌هایی مستقل بحث می‌کند. بخش دهم مطالب کتاب که با احتساب مقدمه و پیشگفتار، به‌عنوان شماره 12 در مطالب کتاب ذکر شده است، با عنوان «بحوث فی اللغة» مطرح شده است. این بخش خودش دارای 3 فصل است و در این فصل از پیوند زبان عربی میان تولد جدید و اصطلاح فنی، موقعیت جدید در زبان، و هجرت واژگان، صحبت شده است. در ادامه بخش‌های کتاب این مباحث مطرح شده است: زبان عربی بین رکود، تکامل و تولید، مقایسه میان ادبیات و زبان و متون، بحث از حقیقت تضمین در علوم عربی، فرهنگ عربی و مباحث جغرافیایی و اقلیمی مرتبط با آن، فرهنگ جهانی در تاریخ، آنچه در فرهنگ اسلامی و عربی دخالت دارد، بحث از فرهنگ سریانی، تعلیقه بر مقاله «عربی، آرامی، عبری»، بحثی تاریخی در زبان و لهجه‌های مختلف با عنوان الاعلام، و تعبیرات اروپایی موجود در عربی جدید.<ref>ر.ک: فهرست مطالب کتاب، ص315-316</ref> | نویسنده پس از بیان پیشگفتار کتاب، مقدمه‌ای درباره مباحث زبان‌شناختی مطرح می‌کند. او سپس به بیان پیشینه بحث و بحث‌های تاریخی درباره مسئله زبانی می‌پردازد. پس از بیان این مباحث، از فعل و نظام فعلی در زبان عربی صحبت می‌نماید، سپس ترکیب و بنا در عربی را بررسی می‌کند، پس از آن به بحث از تثنیه می‌پردازد و سپس به سراغ جمع می‌رود. وی در بحث از جمع، مقایسه‌ای هم انجام می‌دهد. اعراب در لغت و حد و میزان دلالتش بحث دیگری است که نویسنده به صورت مقایسه‌ای با زبان‌های سامی، به آن می‌پردازد. بحث از نون و میم در زبان عربی و کنکاش در تنوین، از دیگر مباحثی است که نویسنده در این کتاب درباره آنها در فصل‌هایی مستقل بحث می‌کند. بخش دهم مطالب کتاب که با احتساب مقدمه و پیشگفتار، به‌عنوان شماره 12 در مطالب کتاب ذکر شده است، با عنوان «بحوث فی اللغة» مطرح شده است. این بخش خودش دارای 3 فصل است و در این فصل از پیوند زبان عربی میان تولد جدید و اصطلاح فنی، موقعیت جدید در زبان، و هجرت واژگان، صحبت شده است. در ادامه بخش‌های کتاب این مباحث مطرح شده است: زبان عربی بین رکود، تکامل و تولید، مقایسه میان ادبیات و زبان و متون، بحث از حقیقت تضمین در علوم عربی، فرهنگ عربی و مباحث جغرافیایی و اقلیمی مرتبط با آن، فرهنگ جهانی در تاریخ، آنچه در فرهنگ اسلامی و عربی دخالت دارد، بحث از فرهنگ سریانی، تعلیقه بر مقاله «عربی، آرامی، عبری»، بحثی تاریخی در زبان و لهجه‌های مختلف با عنوان الاعلام، و تعبیرات اروپایی موجود در عربی جدید.<ref>ر.ک: فهرست مطالب کتاب، ص315-316</ref> | ||