۱۰۶٬۶۸۰
ویرایش
طوسی، محمد بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شیخ الطائفه (ابهام زدایی)' به 'شیخ الطائفه (ابهام‌زدایی)'
جز (+ناو) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شیخ الطائفه (ابهام زدایی)' به 'شیخ الطائفه (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | |||
| عنوان = طوسی، محمد بن حسن | |||
| تصویر = NUR00823.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = مقبره شیخ طوسی در نجف اشرف | |||
| نام کامل = | |||
|نام‌های دیگر | | نام‌های دیگر = شیخ ال‍طای‍ف‍ه، شیخ طوسی، طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن | ||
| لقب = | |||
| تخلص = | |||
شیخ | | نسب = | ||
| نام پدر = حسن | |||
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن | | ولادت = 374ش | ||
| | | محل تولد = خراسان | ||
|نام پدر | | کشور تولد = | ||
| | | محل زندگی = | ||
| | | رحلت = شب دوشنبه، ۲۲ محرم 460ق | ||
| | | شهادت = | ||
| | | مدفن = | ||
| | | طول عمر = | ||
| | | نام همسر = | ||
| | | فرزندان = | ||
| | | خویشاوندان = | ||
| | | دین = | ||
| | | مذهب = | ||
| | | پیشه = | ||
| | | منصب = | ||
| | | پس از = | ||
| | | پیش از = | ||
| | | اساتید = [[شیخ مفید]]، [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] | ||
| | | مشایخ = | ||
| معاصرین = | |||
[[الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]] | | شاگردان = | ||
| اجازه اجتهاد از = | |||
[[الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]] | | درجه علمی = | ||
| دانشگاه = | |||
[[الأمالي (طوسی)]] | | حوزه = | ||
| | | علایق پژوهشی = | ||
|کد مؤلف | | سبک نوشتاری = | ||
| آثار = [[اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد]]، [[الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]]، [[الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]]، [[الأمالي (طوسی)]] | |||
| وبگاه = | |||
| امضا = | |||
| کد مؤلف = AUTHORCODE00823AUTHORCODE | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|شیخ الطائفه (ابهام‌زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام زدایی)}} | {{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام زدایی)}} | ||
'''ابوجعفر محمد بن حسن طوسی''' (385 -460ق)، معروف به شیخ طوسی، و شیخ‌الطائفه، کنیه او ابوجعفر، از بزرگترین محدثان و فقیهان شیعه. وی نویسنده دو کتاب [[تهذيب الأحكام|التهذیب]] و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|الاستبصار]] از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است. | '''ابوجعفر محمد بن حسن طوسی''' (385 -460ق)، معروف به شیخ طوسی، و شیخ‌الطائفه، کنیه او ابوجعفر، از بزرگترین محدثان و فقیهان شیعه. وی نویسنده دو کتاب [[تهذيب الأحكام|التهذیب]] و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|الاستبصار]] از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۰: | ||
==برخی از اساتید شیخ طوسی== | ==برخی از اساتید شیخ طوسی== | ||
شیخ طوسی | شیخ طوسی رحمه‌الله با ورود به بغداد، در مجلس درس [[شیخ مفید]] - که در آن زمان، شیخ متکلّمان و فقیهان شیعه و رئیس آنها شناخته می‌شد - شرکت کرد. او به مدّت پنج سال از درس [[شیخ مفید]] در اصول و کلام استفاده کرد و در همین دوره، تألیف کتاب «تهذیب الأحکام»(شرح کتاب «المقنعة» اثر [[شیخ مفید]]) را آغاز کرد. در این شرح، تأثیر جوّ کلامی بغداد بر شیخ طوسی، مشهود است. | ||
همچنین شیخ طوسی در طول این مدّت، از درس [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]] (م 411ق) و محمّد بن احمد بن ابی‌الفوارس (م بعد 411ق) و دیگر اساتید شیعه و اهل سنّت استفاده کرده است؛ همچنان‌که آنان هم از او استفاده بردند و از همین روست که شاگردان بسیاری از مذاهب مختلف، از درس شیخ طوسی استفاده نموده‌اند. در بغداد، سیصد نفر از مذاهب مختلف، در شمار شاگردان شیخ طوسی ذکر گردیده‌اند. پس از وفات [[شیخ مفید]] در سال 413ق، رهبری شیعیان امامی‌مذهب به [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (413-436ق) رسید. او برجسته‌ترین شاگرد [[شیخ مفید]] بود. | همچنین شیخ طوسی در طول این مدّت، از درس [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]] (م 411ق) و محمّد بن احمد بن ابی‌الفوارس (م بعد 411ق) و دیگر اساتید شیعه و اهل سنّت استفاده کرده است؛ همچنان‌که آنان هم از او استفاده بردند و از همین روست که شاگردان بسیاری از مذاهب مختلف، از درس شیخ طوسی استفاده نموده‌اند. در بغداد، سیصد نفر از مذاهب مختلف، در شمار شاگردان شیخ طوسی ذکر گردیده‌اند. پس از وفات [[شیخ مفید]] در سال 413ق، رهبری شیعیان امامی‌مذهب به [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (413-436ق) رسید. او برجسته‌ترین شاگرد [[شیخ مفید]] بود. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۲: | ||
==شیخ طوسی و زعامت مرجعیت شیعه== | ==شیخ طوسی و زعامت مرجعیت شیعه== | ||
پس از وفات سید مرتضی در سال | پس از وفات سید مرتضی در سال 436ق، رهبری شیعیان به شیخ طوسی رسید. او تا سال 448ق در بغداد این وظیفه را برعهده داشت و در طول این دوازده سال، فعالیت‌های علمی فراوانی را در بغداد انجام داد. خلیفه عبّاسی القائم‌بأمراللَّه (422-467ق) کرسی تدریس کلام را به وی اعطا کرد. این کرسی تدریس، تنها به عدّه کمی از بزرگان علما و رئیس علمای هر عصر داده می‌شد. این تقدیر خلیفه از شیخ طوسی، حسادت عدّه‌ای را برانگیخت و در نزد خلیفه به سعایت از وی پرداختند و او را متّهم کردند که در کتاب «[[مصباح المتهجد|مصباح المتهجّد]]» در دعای روز عاشورا، به صحابه به‌گونه‌ای نامناسب حمله نموده است. | ||
او تا سال 448ق در بغداد این وظیفه را برعهده داشت و در طول این دوازده سال، فعالیت‌های علمی فراوانی را در بغداد انجام داد. خلیفه عبّاسی القائم‌بأمراللَّه (422-467ق) کرسی تدریس کلام را به وی اعطا کرد. این کرسی تدریس، تنها به عدّه کمی از بزرگان علما و رئیس علمای هر عصر داده می‌شد. این تقدیر خلیفه از شیخ طوسی، حسادت عدّه‌ای را برانگیخت و در نزد خلیفه به سعایت از وی پرداختند و او را متّهم کردند که در کتاب «[[مصباح المتهجد|مصباح المتهجّد]]» در دعای روز عاشورا، به صحابه به‌گونه‌ای نامناسب حمله نموده است. | |||
این نکته باعث شد که خلیفه شیخ طوسی را به‌همراه کتاب مصباحش فرابخواند. شیخ طوسی در حضور خلیفه این اتّهام را نفی کرد؛ لیکن خلیفه این عبارت از دعا را به وی نشان داد که: «اللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلًا ثُمَّ الثَّانِی ثُمَ الثَّالِثَ ثُمَّ الرَّابِعَ وَ الْعَنْ یزیدَ خامِساً». | این نکته باعث شد که خلیفه شیخ طوسی را به‌همراه کتاب مصباحش فرابخواند. شیخ طوسی در حضور خلیفه این اتّهام را نفی کرد؛ لیکن خلیفه این عبارت از دعا را به وی نشان داد که: «اللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلًا ثُمَّ الثَّانِی ثُمَ الثَّالِثَ ثُمَّ الرَّابِعَ وَ الْعَنْ یزیدَ خامِساً». | ||
| خط ۹۲: | خط ۸۷: | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
می‌توان اساتید شیخ را در چهار گروه، دسته‌بندی کرد: | می‌توان اساتید شیخ را در چهار گروه، دسته‌بندی کرد: | ||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۸۶: | ||
و... | و... | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== وفات شیخ طوسی == | == وفات شیخ طوسی == | ||
مصادر تراجم، در تاریخ وفات شیخ طوسی اختلاف دارند. در این‌باره تواریخ متعددی نقل شده که عبارتند از: «458ق»، «459ق»، «461ق»، «465»، «466ق» و «460ق». بیشتر مصادر و معتبرترین آنها، «460ق» | مصادر تراجم، در تاریخ وفات شیخ طوسی اختلاف دارند. در این‌باره تواریخ متعددی نقل شده که عبارتند از: «458ق»، «459ق»، «461ق»، «465»، «466ق» و «460ق». بیشتر مصادر و معتبرترین آنها، سال «460ق» ذکر کرده‌اند. اینکه او در شب دوشنبه، ۲۲ محرم 460ق درگذشت <ref> [https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/2G9KK/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C ر.ک: پایگاه جامع تاریخ]</ref> و شاگردانش حسن بن مهدی سلیقی، حسن بن عبدالواحد عین زربی، و ابوالحسن لولوی او را غسل داده و در خانه‌اش دفن کردند و طبق وصیتش این خانه به مسجد تبدیل شد و امروزه به جامع الشیخ الطوسی مشهور است و طى ده قرن گذشته یكى از مراكز تدریس حوزه نجف شمرده مى‌‌شود. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
| خط ۲۶۴: | خط ۲۵۹: | ||
# مسائل ابن البرّاج؛ | # مسائل ابن البرّاج؛ | ||
# المسائل القمّیة؛ | # المسائل القمّیة؛ | ||
# مسئلة فی | # مسئلة فی الأحوال؛<ref>ر.ک: رحمان ستایش، محمدکاظم، ص179-192</ref> | ||
== | ==پانويس == | ||
<references /> | |||
رحمان ستایش، محمدکاظم، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش. | == منابع مقاله == | ||
#رحمان ستایش، محمدکاظم، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش. | |||
#[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/2G9KK/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C پایگاه جامع تاریخ] | |||
{{الگو:آثار شیخ طوسی}} | {{الگو:آثار شیخ طوسی}} | ||
| خط ۲۸۴: | خط ۲۸۲: | ||
[[جواهر الفقه و تليه رسالتان (العقائد الجعفرية و خمسون مسألة اعتقاديه)]] | [[جواهر الفقه و تليه رسالتان (العقائد الجعفرية و خمسون مسألة اعتقاديه)]] | ||
[[إيضاح المصباح لأهل الصلاح]] | |||
[[اختیار معرفة الرجال]] | [[اختیار معرفة الرجال]] | ||
| خط ۳۲۰: | خط ۳۲۰: | ||
[[رجال الطوسی]] | [[رجال الطوسی]] | ||
[[رجال الطوسي (محقق: بحرالعلوم)]] | |||
[[اختیار معرفة الرجال]] | [[اختیار معرفة الرجال]] | ||
| خط ۳۲۵: | خط ۳۲۷: | ||
[[الغيبة (للطوسی)]] | [[الغيبة (للطوسی)]] | ||
[[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]] | [[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]] | ||
[[الفهرست شیخ طوسی]] | |||
[[مصباح المتهجد]] | [[مصباح المتهجد]] | ||
[[مختصر مصباح المتهجد في عمل السنة، الشهير ب «المصباح الصغير»]] | |||
[[التبیان فی تفسیر القرآن]] | [[التبیان فی تفسیر القرآن]] | ||
[[المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان]] | [[المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان]] | ||
[[مبانی رفع تعارض اخبار از ديدگاه شيخ طوسی در استبصار]] | |||
[[معراج أهل الکمال إلی معرفة الرجال]] | [[معراج أهل الکمال إلی معرفة الرجال]] | ||
| خط ۳۴۲: | خط ۳۵۰: | ||
[[تهذیب الاحکام (تحقیق غفاری)]] | [[تهذیب الاحکام (تحقیق غفاری)]] | ||
[[اندیشه‌های کلامی شیخ طوسی]] | |||
[[تجرید المنطق]] | [[تجرید المنطق]] | ||
| خط ۳۶۰: | خط ۳۷۰: | ||
[[تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه (رحلی)]] | [[تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه (رحلی)]] | ||
[[العده فی اصول الفقه (یک جلدی)]] | [[العده فی اصول الفقه (یک جلدی)]] | ||
| خط ۳۹۶: | خط ۴۰۴: | ||
[[المبسوط فی فقه الامامیة]] | [[المبسوط فی فقه الامامیة]] | ||
[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن]] | [[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن]] | ||
| خط ۴۰۶: | خط ۴۱۲: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مراجع تقلید]] | |||
[[رده:محدثان]] | [[رده:محدثان]] | ||
[[رده:متکلمان]] | [[رده:متکلمان]] | ||
[[رده:مفسران شیعه]] | [[رده:مفسران شیعه]] | ||
[[رده:متکلمان شیعه]] | [[رده:متکلمان شیعه]] | ||
[[رده:مهدویت‌پژوهان]] | |||