سه حکیم مسلمان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سه حکیم مسلمان'''، ترجمه «ثلثة حکماء مسلمین» سید حسین نصر به قلم احمد آرام (درگذشته 1377ش) است. ابن‌سینا، سهروردی و ابن عربی سه حکیم معرفی شده در این اثر هستند. اصل کتاب به زبان انگلیسی نگارش یافته و به‌وسیله صلاح الصاوی به عربی برگردانده شده است.

در پیشگفتار کتاب چنین می‌خوانیم: هنگامی‌که از استاد نصر دعوت شد تا در ایام اقامت «مرکز تحقیقات در ادیان جهانی» درباره سه حکیم مسلمان سخنرانی کنند، بنای ایشان بر آن نبود که این سخنرانی‌ها چاپ و منتشر شود؛ ولی مستمعان قدرشناس اصرار ورزیدند که سخنرانی‌ها به‌صورت کتابی در دسترس ایشان قرار گیرد. و ما از استاد نصر سپاسگزاریم که به تقاضای آنان پاسخ مثبت دادند. نیز از دستگاه انتشارات دانشگاه هاروارد بسیار امتنان داریم که به‌آسانی همکاری نمودند تا انتشار آن سخنرانی‌ها به‌صورت کتاب حاضر امکان پذیرفت.

بحث و تحقیق روشن استاد نصر درباره سه متفکر مسلمان –که در این کتاب آمده- سبب آن خواهد شد که خوانندگانی که پیش‌ازاین با آثار متفکران آشنایی نداشته‌اند، فرصت یابند تا میراث گران‌بهای اسلامی را از دیدگاه جدیدی ببینند. همان‌گونه که خود ایشان گفته‌اند: «هر یک از آنان از چشم‌اندازی سخن می‌گوید که آزموده شده و حیات داشته، و از نظری جهانی بحث می‌کند که نسل‌های متوالی حکیمان و عارفان در طی قرون آن را مورد تأمل و مشاهده قرار داده‌اند».<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص4</ref>‏.

مؤلف دانشمند در این‌ کتاب ابتدا به شرح فلسفه و افکار ابن‌سینا پرداخته و به‌عنوان مقدمه نامی از اسلاف وی برده است که بسیاری از آنان ایرانی‌نژاد بودند. همچون: ایران‌شهر و فارابی، سرخسی، سجتمانی‌ (سجستانی) و جز‌ آنها و می‌گوید: ظاهراً نخستین کسی که فلسفه رسمی را به مشرق‌زمین یعنی‌ ایران آورد، ایرانشهر است.<ref>ر.ک: سجادی، سید جعفر، ص118</ref>‏

سخنی چند در افکار و عقاید و روش فارابی گفته است‌ و بالاخره‌ دو تن از فلاسفه بزرگ ولی مجهول‌القدر یعنی سجستانی و عامری را به جهان غرب‌ معرفی کرده است و گوید این دو تن با مقام عالی و متعالی که در دستگاه فلسفه‌‌ اسلامی‌ دارند، به‌درستی‌ شناخته نشده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>‏

فیلسوف‌ دومی‌ که‌ مؤلف محترم موردنقد‌ و بررسی قرار داده است،‌ شیخ‌ اشراق‌ است؛ ابتدا اوضاع فلسفی پیش از او را بررسی کرده و مأخذ حکمت اشراق‌‌ را‌ در تصوف و مؤلفات حلاج، غزالی، فیثاغوریان‌، افلاطونیان‌ جدید، هرامسه‌، صابئیان‌، زردشت‌ و بزرگان دیگری که ایران‌نژاد‌ بوده‌اند، جستجو کرده است و الحق که در این راه بسیاری از مبهمات کار روشن شده‌ است‌.<ref>ر.ک: سجادی، سید جعفر، ص121</ref>‏

حکیم‌ سوم‌ ابن عربی‌ اندلسی‌ است؛ ابتدا تاریخچه تصوف‌ و افکار‌ صوفیانه او بررسی می‌شود و اهمیت ابن عربی را در جهان تصوف شرح می‌دهد و به زندگی‌ و آثار‌ وی می‌پردازد. نظر او را در‌ مورد‌ وحدت وجود‌، انسان‌‌ کامل‌، خلق و تکوین عالم بیان‌ می‌کند. سپس به تحلیل روش وی‌ می‌پردازد.<ref>ر.ک: سجادی، سید جعفر، ص124</ref>‏

مؤلف محترم در اینجا اشارت کرده است که‌ ابن‌ عربی تمام ادیان جهان‌ را از‌ لحاظ‌ منشأ‌ صدور‌ یکی‌ می‌داند و همه را‌ راهبر‌ به حقیقت می‌داند و جملگی‌ برای تأمین سعادت بشری است؛ البته چون نظر بر اختصار و ایجاز بوده است،‌‌ کمتر‌ در‌ متن ابن عربی وارد شده و عقاید و افکار‌ و سیر‌ و تحول‌ فکری‌‌ وی‌ را‌ بررسی کرده است.<ref>ر.ک: همان</ref>‏

<references/>