۱۴۶٬۷۳۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نهجالبلاغه' به 'نهجالبلاغة') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| شابک =964-5604-49-4 | | شابک =964-5604-49-4 | ||
| تعداد جلد =4 | | تعداد جلد =4 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =15224 | ||
| کتابخوان همراه نور =15224 | | کتابخوان همراه نور =15224 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|شرح الكافية (ابهامزدایی)}} | |||
'''شرح الرضي على الكافية'''، اثر [[رضیالدین استرآبادی، محمد بن حسن|محمد بن حسن استرآبادى]] معروف به شيخ رضى، شرح غير مزجى «الكافية» [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] مىباشد كه به زبان عربى و حدودا در اواخر قرن هفتم هجرى نوشته شده است. | '''شرح الرضي على الكافية'''، اثر [[رضیالدین استرآبادی، محمد بن حسن|محمد بن حسن استرآبادى]] معروف به شيخ رضى، شرح غير مزجى «الكافية» [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] مىباشد كه به زبان عربى و حدودا در اواخر قرن هفتم هجرى نوشته شده است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
شيوه شرح بدين گونه است كه در ابتدا، كلام [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] با عنوان «قال [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]]» آمده و سپس شرح شيخ رضى، تحت عنوان «قال الرضى» ذيل آن قرار گرفته است؛ همچنين در تشريح مباحث، تكتك كلمات [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] داخل پرانتز قرار گرفته و توضيحات شارح پيرامون آن كلمات و كل مطلب، در ادامه آمده است. | شيوه شرح بدين گونه است كه در ابتدا، كلام [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] با عنوان «قال [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]]» آمده و سپس شرح شيخ رضى، تحت عنوان «قال الرضى» ذيل آن قرار گرفته است؛ همچنين در تشريح مباحث، تكتك كلمات [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] داخل پرانتز قرار گرفته و توضيحات شارح پيرامون آن كلمات و كل مطلب، در ادامه آمده است. | ||
نویسنده در شرح حاضر، از شواهد قرآنى، روايات نبوى، عبارات و فرمايشات [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در | نویسنده در شرح حاضر، از شواهد قرآنى، روايات نبوى، عبارات و فرمايشات [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در نهجالبلاغه، اشعار شعراى معروف عرب و كلمات فصحاء، استفاده بسيارى كرده است كه به بررسى كوتاهى از اين استشهادات پرداخته مىشود: | ||
الف)- شواهد قرآنى: مجموعا حدود هزار و چهار آيه مورد استشهاد نویسنده قرار گرفته است و مىتوان گفت استفاده از شواهد قرآنى در اين شرح نسبت به ساير شواهد، مرتبه نخست را به خود اختصاص داده است. نویسنده در اكثر موارد، تمام آيه را ذكر و سپس به شاهد مورد نظر خويش اشاره كرده است. | الف)- شواهد قرآنى: مجموعا حدود هزار و چهار آيه مورد استشهاد نویسنده قرار گرفته است و مىتوان گفت استفاده از شواهد قرآنى در اين شرح نسبت به ساير شواهد، مرتبه نخست را به خود اختصاص داده است. نویسنده در اكثر موارد، تمام آيه را ذكر و سپس به شاهد مورد نظر خويش اشاره كرده است. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۳: | ||
اكثر آيات مورد استفاده، طبق قرائت متواتر و معروف قرّاء سبعه مىباشد؛ البته اين بدان معنى نيست كه نویسنده از قرائات غير معروف و شاذ نيز غافل بوده است؛ بهعنوان مثال، از جمله مواردى كه وى از قرائت شاذ استفاده نموده، عبارت است از: | اكثر آيات مورد استفاده، طبق قرائت متواتر و معروف قرّاء سبعه مىباشد؛ البته اين بدان معنى نيست كه نویسنده از قرائات غير معروف و شاذ نيز غافل بوده است؛ بهعنوان مثال، از جمله مواردى كه وى از قرائت شاذ استفاده نموده، عبارت است از: | ||
#آيه 31 سوره يوسف: ''' «حاشا لله» '''؛ در اينجا «حاشا» بهمنزله آن دسته از مصادرى قرار گرفته كه دو نوع استعمال از آنها جايز است: مصدريه و اسم فعل مانند «رويد زيداً، رويد زيدٍ» و «بله زيداً، بله زيدٍ». | #آيه 31 سوره يوسف:''' «حاشا لله»'''؛ در اينجا «حاشا» بهمنزله آن دسته از مصادرى قرار گرفته كه دو نوع استعمال از آنها جايز است: مصدريه و اسم فعل مانند «رويد زيداً، رويد زيدٍ» و «بله زيداً، بله زيدٍ». | ||
#استشهاد به دخول «لام» بر خبر «أن» در قرائت شاذ آيه 42 سوره انفال ''' «و أن الله لسميعٌ عليمٌ» '''و... | #استشهاد به دخول «لام» بر خبر «أن» در قرائت شاذ آيه 42 سوره انفال''' «و أن الله لسميعٌ عليمٌ»'''و... | ||
ب)- شواهد شعرى: اكثر نحات، اهتمام خاصى به استشهاد به شعراى عرب، بهخاطر فصاحت كلام و مصون از تحريف بودن زبان ايشان داشتهاند، اما در اين ميان، نویسنده، توجه ويژهاى به اين امر نموده است، بهطورى كه پس از آيات قرآنى، استشهاد به شعراى عرب، دومين مرتبه را به خود اختصاص داده است؛ بهگونهاى كه مجموعا، «957» مورد استشهاد به اشعار صورت گرفته كه در اين ميان، شصت و چهار مورد، بهصورت صريح، به شعراى جاهلى، مخضرمى (شاعرى كه جاهليت و اسلام را دريافته باشد - لغتنامه دهخدا)، اسلامى و مولدين (شاعران عرب كه در اسلام متولد شدهاند، نه در دوره جاهليت - شاعران پس از مخضرمين و پيش از محدثين - لغتنامه دهخدا) منسوب گرديده است كه عبارتند از: | ب)- شواهد شعرى: اكثر نحات، اهتمام خاصى به استشهاد به شعراى عرب، بهخاطر فصاحت كلام و مصون از تحريف بودن زبان ايشان داشتهاند، اما در اين ميان، نویسنده، توجه ويژهاى به اين امر نموده است، بهطورى كه پس از آيات قرآنى، استشهاد به شعراى عرب، دومين مرتبه را به خود اختصاص داده است؛ بهگونهاى كه مجموعا، «957» مورد استشهاد به اشعار صورت گرفته كه در اين ميان، شصت و چهار مورد، بهصورت صريح، به شعراى جاهلى، مخضرمى (شاعرى كه جاهليت و اسلام را دريافته باشد - لغتنامه دهخدا)، اسلامى و مولدين (شاعران عرب كه در اسلام متولد شدهاند، نه در دوره جاهليت - شاعران پس از مخضرمين و پيش از محدثين - لغتنامه دهخدا) منسوب گرديده است كه عبارتند از: | ||
#شعراى جاهلى: اسود بن يعفر، طفيل الغنوى، عنترة بن شداد، حاتم الطائى، امرؤالقيس، المتلمس، الاعشى، الخرنق. مجموعه اشعارى كه از اين گروه مورد استشهاد قرار گرفته است، شانزده بيت مىباشد كه بيشترين تعداد، از آن امرؤالقيس، با شش مرتبه استشهاد و الاعشى، با سه مرتبه است. | #شعراى جاهلى: اسود بن يعفر، طفيل الغنوى، عنترة بن شداد، حاتم الطائى، امرؤالقيس، المتلمس، الاعشى، الخرنق. مجموعه اشعارى كه از اين گروه مورد استشهاد قرار گرفته است، شانزده بيت مىباشد كه بيشترين تعداد، از آن امرؤالقيس، با شش مرتبه استشهاد و الاعشى، با سه مرتبه است. | ||
#شعراى مخضرمى: كعيب بن زهير، [[حسان بن ثابت]] انصارى، لبيد بن ربيعه، الحطيئه (جرول بن اوس)، الخنساء، ابوذؤيب الهذلى، النابغة الجعدى. مجموعه شواهد اين گروه نيز به شانزده بيت مىرسد كه در اين ميان، [[حسان بن ثابت]] با شش مرتبه، جايگاه نخست را به خود اختصاص داده و پس از او، لبيد بن | #شعراى مخضرمى: كعيب بن زهير، [[حسان بن ثابت]] انصارى، لبيد بن ربيعه، الحطيئه (جرول بن اوس)، الخنساء، ابوذؤيب الهذلى، النابغة الجعدى. مجموعه شواهد اين گروه نيز به شانزده بيت مىرسد كه در اين ميان، [[حسان بن ثابت]] با شش مرتبه، جايگاه نخست را به خود اختصاص داده و پس از او، [[لبيد بن ربيعه]]، چهار مرتبه و نابغه، دو مرتبه، مورد استشهاد، قرار گرفتهاند. | ||
#شعراى اسلامى: ذو الرمه، الاخطل التغلبى (غياث بن غوث)، فرزدق، عمر بن ابىربيعه، جرير، كميت بن زياد اسدى، راعى نميرى، حجاج و رؤبة بن حجاج. مجموعه ابيات اين گروه، بيست و چهار بيت است كه جايگاه نخست، از آن ذو الرمه با هشت مرتبه استشهاد (كه بيشترين تعداد در مراتب استشهاد نحوى به اين شاعر است)، مىباشد. | #شعراى اسلامى: ذو الرمه، الاخطل التغلبى (غياث بن غوث)، فرزدق، عمر بن ابىربيعه، جرير، كميت بن زياد اسدى، راعى نميرى، حجاج و رؤبة بن حجاج. مجموعه ابيات اين گروه، بيست و چهار بيت است كه جايگاه نخست، از آن ذو الرمه با هشت مرتبه استشهاد (كه بيشترين تعداد در مراتب استشهاد نحوى به اين شاعر است)، مىباشد. | ||
#شعراى مولدين: المتنبى با پنج مرتبه استشهاد، ابوتمام و ابن دريد، هركدام با يك مرتبه. | #شعراى مولدين: المتنبى با پنج مرتبه استشهاد، ابوتمام و ابن دريد، هركدام با يك مرتبه. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۵: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده و فهرست آيات قرآنى (به ترتيب قرار گرفتن در قرآن)، احاديث نبوى، كلمات [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در نهجالبلاغه، شواهد شعرى (بر حسب قافيه)، اعلام لغويين، نحات، ائمه قرائت و فقها (بر حسب شهرت) و نيز فهرست مراجع مورد استفاده مصنف و شارح، در انتهاى جلد چهارم آمده است. | |||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده و فهرست آيات قرآنى (به ترتيب قرار گرفتن در قرآن)، احاديث نبوى، كلمات [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در | |||
پاورقىها بيشتر به ذكر منابع و توضيحات بيشتر شارح، اختصاص يافته است. | پاورقىها بيشتر به ذكر منابع و توضيحات بيشتر شارح، اختصاص يافته است. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# مقدمه و متن كتاب. | # مقدمه و متن كتاب. | ||
# ياسين، نبهان، «شرح الرضي على كافية [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] و اثره فى الدراسات النحوية اللاحقة». | # ياسين، نبهان، «شرح الرضي على كافية [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]] و اثره فى الدراسات النحوية اللاحقة». | ||
# لغتنامه دهخدا. | # لغتنامه دهخدا. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[البسيط في شرح الکافية]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||