۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شیرازی، ابراهیم بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'لـ' به 'ل'
جز (جایگزینی متن - 'لـ' به 'ل') |
|||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" |[[ | | data-type="authorTeachers" |[[ابوعبدالله محمد بن عمر شیرازی]] | ||
[[ابوعبدالرحمن بن حسن غدنجانی]] | [[ابوعبدالرحمن بن حسن غدنجانی]] | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
ابواسحاق خود از برخی استادانش در فیروزآباد، غُندجان، شیراز و شمار بیشتری از آنان در بغداد به صراحت نام برده است و چنانکه خواهد آمد، نام بعضی از ایشان را نیز زندگی نامه‌نویسان پس از وی یاد کرده‌اند. او مقدمات علوم را در فیروزآباد از [[ | ابواسحاق خود از برخی استادانش در فیروزآباد، غُندجان، شیراز و شمار بیشتری از آنان در بغداد به صراحت نام برده است و چنانکه خواهد آمد، نام بعضی از ایشان را نیز زندگی نامه‌نویسان پس از وی یاد کرده‌اند. او مقدمات علوم را در فیروزآباد از [[ابوعبدالله محمد بن عمر شیرازی]] که از اصحاب [[ابوحامد اسفراینی]] بود، فرا گرفت و چندی نیز در غندجان، از شهرهای فارس، نزد [[ابوعبدالرحمن بن حسن غدنجانی]] دانش آموخت. | ||
در ۴۱۰ق در حدود ۱۷ سالگی برای ادامه تحصیلات رهسپار شیراز شد و در حلقه درس قاضی | در ۴۱۰ق در حدود ۱۷ سالگی برای ادامه تحصیلات رهسپار شیراز شد و در حلقه درس قاضی ابوعبدالله جلاب، خطیب و فقیه معروف شهر، شرکت کرد. وی در همان سالهای نوجوانی در مجالس درس قاضی ابوالفرج فامی شیرازی، برجسته‌ترین دانشمند ظاهری مذهب فارس، حضور می‌یافته و با او مناظره می‌کرده | ||
و از همان آغاز زبردستی و توانایی خود را در مناظرات فقهی نشان داده است. در شیراز همزمان با تحصیلات ابواسحاق و پیش از آن، مذهب اصحاب حدیث و مذهب حنفی و شافعی ، رایج بوده است و ظاهری مذهبان، از پیروان داوود اصفهانی (د ۲۷۰ق) در شیراز هواداران و مجالس درس فراوان داشته‌اند و امور قضایی به دست انان بوده است. | و از همان آغاز زبردستی و توانایی خود را در مناظرات فقهی نشان داده است. در شیراز همزمان با تحصیلات ابواسحاق و پیش از آن، مذهب اصحاب حدیث و مذهب حنفی و شافعی ، رایج بوده است و ظاهری مذهبان، از پیروان داوود اصفهانی (د ۲۷۰ق) در شیراز هواداران و مجالس درس فراوان داشته‌اند و امور قضایی به دست انان بوده است. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
ابواسحاق در ۴۱۵ق به بغداد درآمد و در حلقه درس قاضی ابوالطیب طبری (د ۴۵۰ق) استاد و پیوشایی بزرگ شافعیان مرکز خلافت عباسی حضور یافت و از شاگردان برجسته و معید مجلس درس او شد. ابواسحاق با ستایش فراوان از این استاد نام برده و یادآور شده که ده و‌اند سالی در حلقه درس وی حضور یافته و از او و نیز استاد دیگرش ابوحاتم طبری بیش از دیگران بهره برده است. گفتنی است که ابواسحاق دو سال با اجازۀ ابوالطیب در مسجد او به تدریس پرداخت. | ابواسحاق در ۴۱۵ق به بغداد درآمد و در حلقه درس قاضی ابوالطیب طبری (د ۴۵۰ق) استاد و پیوشایی بزرگ شافعیان مرکز خلافت عباسی حضور یافت و از شاگردان برجسته و معید مجلس درس او شد. ابواسحاق با ستایش فراوان از این استاد نام برده و یادآور شده که ده و‌اند سالی در حلقه درس وی حضور یافته و از او و نیز استاد دیگرش ابوحاتم طبری بیش از دیگران بهره برده است. گفتنی است که ابواسحاق دو سال با اجازۀ ابوالطیب در مسجد او به تدریس پرداخت. | ||
از دیگر استادان ابواسحاق در بغداد، [[ابوالحسن شیرجی فرضی حاسب]]، [[ابومحمد عبدالوهاب بن علی بن نصر]]، ابوالقاسم منصور بن عمر کرخی، قاضی ابوعلی محمد بن احمد هاشمی حنبلی (د ۴۲۸ق) از بزرگان هاشمیان و پیشوای حنبلیان بغداد و از نزدیکان خلیفه القادر عباسی، و ابوبکر خوارزمی برقانی، ابوعلی ابن شاذان و ابوالفرج محمد بن | از دیگر استادان ابواسحاق در بغداد، [[ابوالحسن شیرجی فرضی حاسب]]، [[ابومحمد عبدالوهاب بن علی بن نصر]]، ابوالقاسم منصور بن عمر کرخی، قاضی ابوعلی محمد بن احمد هاشمی حنبلی (د ۴۲۸ق) از بزرگان هاشمیان و پیشوای حنبلیان بغداد و از نزدیکان خلیفه القادر عباسی، و ابوبکر خوارزمی برقانی، ابوعلی ابن شاذان و ابوالفرج محمد بن عبدالله خرگوشی در حدیث، و ابوعلی زجاجی در فقه و اصول ، و ابوحاتم قزوینی شاگرد ابن باقلانی در کلام بوده‌اند. ابوعبدالله محمد بن عبدالله بیضاوی از دیگر استادان او با این‌که به گفته خود ابواسحاق ساکن بغداد بوده است، اما ابن نجار به صراحت، بیضاوی را استاد فقه او در شیراز نوشته است. | ||
درباره مذهب و عقيده وى مى گويند: ايشان بين مذهب اشعرى و شافعى جمع كرده بود، لذا از جهت عقيده بر مذهب ابى الحسن اشعرى بود و در فروع بر مذهب شافعى بوده است. درباره او گفته شده است كه انسان فقيرى بوده و از مال دنيا چيزى نداشته است. | درباره مذهب و عقيده وى مى گويند: ايشان بين مذهب اشعرى و شافعى جمع كرده بود، لذا از جهت عقيده بر مذهب ابى الحسن اشعرى بود و در فروع بر مذهب شافعى بوده است. درباره او گفته شده است كه انسان فقيرى بوده و از مال دنيا چيزى نداشته است. | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
از این‌رو بسیاری از شاگردان ابواسحاق پس از فراغ از تحصیل در نظامیه، به بالاترین مدارج علمی و اجتماعی آن روزگار یعنی منصب قضا، افتا، پیشوایی، تدریس و وعظ در مراکز بزرگ بلاد اسلامی دست یافتند. | از این‌رو بسیاری از شاگردان ابواسحاق پس از فراغ از تحصیل در نظامیه، به بالاترین مدارج علمی و اجتماعی آن روزگار یعنی منصب قضا، افتا، پیشوایی، تدریس و وعظ در مراکز بزرگ بلاد اسلامی دست یافتند. | ||
تنی چند از مشهورترین آنان عبارتند از: ابوالولید سلیمان بن خلف باجی، وزیر ابوشجاع | تنی چند از مشهورترین آنان عبارتند از: ابوالولید سلیمان بن خلف باجی، وزیر ابوشجاع رودراوری، ابوعبدالله حسین بن محمد طبری، ابوالفرج عبیدالله بن حسن قاضی بصره، ابونصر مؤتمن بن احمد ساجی، ابوبکر محمد بن حسین شاشی و ابوسعد یحیی بن علی حلوانی | ||
همچنین نامورانی چون خطیب بغدادی، ابوزکریا خطیب تبریزی، عبدالغافر فارسی ، ابونصر حمیدی، شیرویه دیلمی و ابوبکر ابن شهرزوری، در بغداد یا شهرهای مسیر سفر ابواسحاق به خراسان از او حدیث و دیگر فواید علمی را فرا گرفته‌اند. | همچنین نامورانی چون خطیب بغدادی، ابوزکریا خطیب تبریزی، عبدالغافر فارسی ، ابونصر حمیدی، شیرویه دیلمی و ابوبکر ابن شهرزوری، در بغداد یا شهرهای مسیر سفر ابواسحاق به خراسان از او حدیث و دیگر فواید علمی را فرا گرفته‌اند. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
از سوی دیگر، تأسیس مدرسه حنفیه در کنار آرامگاه ابوحنیفه توسط ابوسعد مستوفی، نمایندۀ الب ارسلان و همزمان با آن، گشایش نظامیه شافعیه بغداد در ۴۵۹ق، نقطه آغازی برای تقویت مبانی و رونق و اقتدار مذاهب اهل سنت در بغداد بود. | از سوی دیگر، تأسیس مدرسه حنفیه در کنار آرامگاه ابوحنیفه توسط ابوسعد مستوفی، نمایندۀ الب ارسلان و همزمان با آن، گشایش نظامیه شافعیه بغداد در ۴۵۹ق، نقطه آغازی برای تقویت مبانی و رونق و اقتدار مذاهب اهل سنت در بغداد بود. | ||
ابواسحاق که در ۴۴۷ق پس از مرگ قاضی | ابواسحاق که در ۴۴۷ق پس از مرگ قاضی ابوعبدالله حسین بن ماکولا از درخواست خلیفه مبنی بر پذیرفتن منصب مدرسی نظامیه بغداد و حمایت بی‌دریغ خواجه نظام‌الملک وزیر مقتدر، در رویدادهای مهم سیاسی ـ مذهبی این قلمرو وسیع سهم و اعتباری قابل ملاحظه یافت؛ چنانکه در ۴۶۵-۴۶۶ق با مساعدت ابوجعفر هاشمی رئیس حنبلیان بغداد در وادار ساختن خلیفه قائم به جلوگیری از رواج فحشا و شرابخواری در بغداد توفیق یافت و سرانجام چنان مورد توجه قرار گرفت که در ۴۶۷ق بغدادیان بر رأی وی در انتخاب خلیفه جدید صحه گذاشتند و او که مقتدی را برگزید، نخستین کسی بود که از سوی پیشوایان مذاهب با وی بیعت کرد. | ||
در ماجرای درگیری اعتقادی ابونصر قشیری اشعری با حنبلیان بغداد در سالهای ۴۶۹-۴۷۰ق، ابواسحاق حداکثر نفوذ خود را در دفاع از وی به کار گرفت. | در ماجرای درگیری اعتقادی ابونصر قشیری اشعری با حنبلیان بغداد در سالهای ۴۶۹-۴۷۰ق، ابواسحاق حداکثر نفوذ خود را در دفاع از وی به کار گرفت. | ||
بزرگداشت خلیفه مقتدی و وزیر سلجوقی، نظام‌الملک، در حق ابواسحاق به پایه‌ای بود که در رویدادهای سخت و حل اختلافات از نفوذ معنوی او استمداد می‌کردند. چنانکه در ذیحجه ۴۷۵ به درخواستی خلیفه به ریاست هیأتی به منظور شکایت از ابوالفتح بن ابی اللیث، عمید سلجوقیان در عراق به سوی ملکشاه و نظام‌الملک به خراسان گسیل شد. در این سفر چند تن از بزرگان عراق نیز که غالباً از شاگردان و پیروان ابواسحاق بودند، چون | بزرگداشت خلیفه مقتدی و وزیر سلجوقی، نظام‌الملک، در حق ابواسحاق به پایه‌ای بود که در رویدادهای سخت و حل اختلافات از نفوذ معنوی او استمداد می‌کردند. چنانکه در ذیحجه ۴۷۵ به درخواستی خلیفه به ریاست هیأتی به منظور شکایت از ابوالفتح بن ابی اللیث، عمید سلجوقیان در عراق به سوی ملکشاه و نظام‌الملک به خراسان گسیل شد. در این سفر چند تن از بزرگان عراق نیز که غالباً از شاگردان و پیروان ابواسحاق بودند، چون ابوعبدالله طبری و فخرالاسلام شاشی، با وی همراهی کردند. | ||
آورده‌اند که وی در مسیر سفر خود به نیشابور با استقبال و پذیرایی بی‌سابقه پیشوایان مذاهب و صوفیان و بزرگان مواجه شد و مردم هرچه داشتند، بر مقدم او نثار می‌کردند و خاک زیر سم استر او را برای تبرک می‌بردند. | آورده‌اند که وی در مسیر سفر خود به نیشابور با استقبال و پذیرایی بی‌سابقه پیشوایان مذاهب و صوفیان و بزرگان مواجه شد و مردم هرچه داشتند، بر مقدم او نثار می‌کردند و خاک زیر سم استر او را برای تبرک می‌بردند. | ||