پرش به محتوا

الأسس الحديثية والرجالية عند العلامة الشيخ محمدتقی المجلسي: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR36460J1.jpg | عنوان =الأسس الحديثية والرجالية عند الع...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


'''الأسس الحديثية والرجالية عند العلامة الشيخ محمدتقی المجلسي'''، اثر محمدرضا جدیدی‌نژاد و عبدالهادی مسعودی، کتابی است در سبک‌شناسی علامه محمدتقی مجلسی (متوفی 1070ق) در علوم حدیث، با تأکید بر دو کتاب «روضة المتقين» و «لوامع صاحب‌قرانی» وی.
'''الأسس الحديثية والرجالية عند العلامة الشيخ محمدتقی المجلسي'''، اثر [[جدیدی‌نژاد، محمدرضا|محمدرضا جدیدی‌نژاد]] و [[مسعودی، عبدالهادی|عبدالهادی مسعودی]]، کتابی است در سبک‌شناسی [[مجلسی، محمدتقی|علامه محمدتقی مجلسی]] (متوفی 1070ق) در علوم حدیث، با تأکید بر دو کتاب «[[روضة المتقين في شرح من‌ لايحضره‌ الفقيه|روضة المتقين]]» و «[[لوامع صاحبقراني المشتهر بشرح الفقيه|لوامع صاحب‌ قرانی]]» وی.


==اهمیت کتاب==
==اهمیت کتاب==
در اثر حاضر، نکته‌های مهمی که محمدتقی مجلسی در دو کتاب یادشده افاده نموده، استخراج شده و با ترتیب منطقی و عناوین مناسب، در جای خود درج شده است<ref>ر.ک: بی‌نام، تازه‌های کتاب، همایش و...، ص91</ref>.
در اثر حاضر، نکته‌های مهمی که [[مجلسی، محمدتقی|محمدتقی مجلسی]] در دو کتاب یادشده افاده نموده، استخراج شده و با ترتیب منطقی و عناوین مناسب، در جای خود درج شده است<ref>ر.ک: بی‌نام، تازه‌های کتاب، همایش و...، ص91</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه باب و هر باب در چندین فصل، سامان‌دهی شده است.
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه باب و هر باب در چندین فصل، سامان‌دهی شده است.


اثر حاضر، در واقع گزارشی است از زندگی و تلاش‌های فکری و علمی علامه محمدتقی مجلسی از فقیهان و محدثان سده یازدهم هجری. نویسنده در ابتدا، شرح زندگی، آثار و تحصیلات وی و سپس تاریخچه‏ای از علم درایه، حدیث، رجال و سبک‌ها و مکاتب قدما در فهم حدیث و شناخت راویان را در اختیار خواننده قرار داده و روشنگری‏هایی راجع به کتب اربعمائة، مشایخ حدیث، اصطلاحات رجالیون و اعلام جرح و تعدیل ارائه نموده است و سپس نگرش‌ها و دیدگاه‌های محمدتقی مجلسی پیرامون تصحیح اخبار، معرفات وضع، الفاظ مدح و ذم، کیفیت تحمل حدیث، تنویع خبر، فقه الحدیث، فهم متن حدیث و مراحل فهم حدیث بررسی و تحلیل شده و در ضمن آن، اصطلاحات علمی متعددی در زمینه درایه، حدیث و رجال شناسایی شده است<ref>ر.ک: بی‌نام، گیسوم</ref>.
اثر حاضر، در واقع گزارشی است از زندگی و تلاش‌های فکری و علمی [[مجلسی، محمدتقی|علامه محمدتقی مجلسی]] از فقیهان و محدثان سده یازدهم هجری. نویسنده در ابتدا، شرح زندگی، آثار و تحصیلات وی و سپس تاریخچه‏ای از علم درایه، حدیث، رجال و سبک‌ها و مکاتب قدما در فهم حدیث و شناخت راویان را در اختیار خواننده قرار داده و روشنگری‏هایی راجع به کتب اربعمائة، مشایخ حدیث، اصطلاحات رجالیون و اعلام جرح و تعدیل ارائه نموده است و سپس نگرش‌ها و دیدگاه‌های [[مجلسی، محمدتقی|محمدتقی مجلسی]] پیرامون تصحیح اخبار، معرفات وضع، الفاظ مدح و ذم، کیفیت تحمل حدیث، تنویع خبر، فقه الحدیث، فهم متن حدیث و مراحل فهم حدیث بررسی و تحلیل شده و در ضمن آن، اصطلاحات علمی متعددی در زمینه درایه، حدیث و رجال شناسایی شده است<ref>ر.ک: بی‌نام، گیسوم</ref>.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه، زندگی‌نامه مرحوم محمدتقی مجلسی آمده و اطلاعات جامع و مفیدی از وی به شرح ذیل، در اختیار خواننده قرار گرفته است: نام، نسب و نحوه ولادت<ref>ر.ک: مقدمه، ص13</ref>، والدین<ref>ر.ک: همان، ص13-‌14</ref>، اولاد<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>، نظر علما<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>، تولیت منصب امامت جمعه<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>، متهم شدن به تصوف<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>، شیوخ<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>، شاگردان و کسانی که از وی، اخذ روایت کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>، تألیفات<ref>ر.ک: همان، ص33</ref> و آثار منسوب به او<ref>ر.ک: همان، ص41</ref> وفات و مدفن<ref>ر.ک: همان، ص44</ref>.
در مقدمه، زندگی‌نامه مرحوم [[مجلسی، محمدتقی|محمدتقی مجلسی]] آمده و اطلاعات جامع و مفیدی از وی به شرح ذیل، در اختیار خواننده قرار گرفته است: نام، نسب و نحوه ولادت<ref>ر.ک: مقدمه، ص13</ref>، والدین<ref>ر.ک: همان، ص13-‌14</ref>، اولاد<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>، نظر علما<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>، تولیت منصب امامت جمعه<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>، متهم شدن به تصوف<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>، شیوخ<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>، شاگردان و کسانی که از وی، اخذ روایت کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>، تألیفات<ref>ر.ک: همان، ص33</ref> و آثار منسوب به او<ref>ر.ک: همان، ص41</ref> وفات و مدفن<ref>ر.ک: همان، ص44</ref>.


در مقدمه، همچنین به بررسی و بحث پیرامون دو کتاب «روضة المتقين» و «لوامع صاحب‌قرانی» و روش مؤلف در شرح مطالب آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص45-‌55</ref>.
در مقدمه، همچنین به بررسی و بحث پیرامون دو کتاب «[[روضة المتقين في شرح من‌ لايحضره‌ الفقيه|روضة المتقين]]» و «[[لوامع صاحبقراني المشتهر بشرح الفقيه|لوامع صاحب‌قرانی]]» و روش مؤلف در شرح مطالب آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص45-‌55</ref>.


در باب اول در چهار فصل زیر، تاریخ حدیث و رجال از نگاه علامه مجلسی، بررسی شده است:
در باب اول در چهار فصل زیر، تاریخ حدیث و رجال از نگاه [[مجلسی، محمدتقی|علامه مجلسی]]، بررسی شده است:
در فصل نخست، مصادر اولیه حدیث شیعه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته<ref>ر.ک: متن کتاب، ص59</ref> و در فصل دوم، ضمن اشاره به فرق زیدیه، کیسانیه، فطحیه، ناووسیه، واقفیه، اسماعیلیه، غلات و بتریه، به بررسی معنای غلو نزد علما و نظر علامه مجلسی پیرامون آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص69-‌65</ref>.


در فصل سوم، به بحث پیرامون مشایخ حدیث و کتب آنها پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص76-‌96</ref> و در فصل چهارم، اعلام جرح و تعدیل مانند ابوالعباس احمد بن علی بن احمد نجاشی اسدی (372-‌459ق)، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (385-‌460ق) ملقب به شیخ‌الطائفه و ابوالحسین احمد بن حسین بغدادی، معروف به ابن غضائری (متوفی اواسط قرن پنجم هجری) و روش آنها در جرح و تعدیل روات، مورد بحث قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص99-‌117</ref>.
در فصل نخست، مصادر اولیه حدیث شیعه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته<ref>ر.ک: متن کتاب، ص59</ref> و در فصل دوم، ضمن اشاره به فرق زیدیه، کیسانیه، فطحیه، ناووسیه، واقفیه، اسماعیلیه، غلات و بتریه، به بررسی معنای غلو نزد علما و نظر [[مجلسی، محمدتقی|علامه مجلسی]] پیرامون آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص69-‌65</ref>.
 
در فصل سوم، به بحث پیرامون مشایخ حدیث و کتب آنها پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص76-‌96</ref> و در فصل چهارم، اعلام جرح و تعدیل مانند [[نجاشی، احمد بن علی|ابوالعباس احمد بن علی بن احمد نجاشی اسدی]] (372-‌459ق)، [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسی]] (385-‌460ق) ملقب به شیخ‌الطائفه و [[ابن غضائری، احمد بن حسین|ابوالحسین احمد بن حسین بغدادی]]، معروف به [[ابن غضائری، احمد بن حسین|ابن غضائری]] (متوفی اواسط قرن پنجم هجری) و روش آنها در جرح و تعدیل روات، مورد بحث قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص99-‌117</ref>.


در باب دوم در شش فصل به شرح ذیل، به مصطلحات دانش حدیث از نگاه علامه مجلسی توجه شده است:
در باب دوم در شش فصل به شرح ذیل، به مصطلحات دانش حدیث از نگاه علامه مجلسی توجه شده است:
در فصل اول، از موضوع تصحیح اخبار، سخن به میان آمده است. تصحیح اخبار، به دو طریق صورت می‌گیرد:
در فصل اول، از موضوع تصحیح اخبار، سخن به میان آمده است. تصحیح اخبار، به دو طریق صورت می‌گیرد:
# روش متقدمین که عبارت است از حکم به صحت روایاتی که قرائن داخلی و خارجی بر صدور آنها از معصوم(ع) وجود دارد، مانند تکرار در مصادر اولیه (اصول اربعمائة و کتب معتبر)؛ هرچند، برخی از رجال طریق آن روایت، به صاحب خبر، ضعیف باشند؛ زیرا تکرار، کاشف از وجود اصلی برای حدیث و اهتمام علما به نقل آن روایت، می‌باشد.
# روش متقدمین که عبارت است از حکم به صحت روایاتی که قرائن داخلی و خارجی بر صدور آنها از معصوم(ع) وجود دارد، مانند تکرار در مصادر اولیه (اصول اربعمائة و کتب معتبر)؛ هرچند، برخی از رجال طریق آن روایت، به صاحب خبر، ضعیف باشند؛ زیرا تکرار، کاشف از وجود اصلی برای حدیث و اهتمام علما به نقل آن روایت، می‌باشد.
خط ۹۲: خط ۹۴:
در فصل چهارم، به توضیح برخی از موانع فهم حدیث، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص265</ref>.
در فصل چهارم، به توضیح برخی از موانع فهم حدیث، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص265</ref>.


گفتنی است در این کتاب، در مواردی که عبارت علامه مجلسی نیاز به توضیح داشته، پیش از نقل عبارت ایشان، توضیح لازم آمده است<ref>ر.ک: بی‌نام، تازه‌های کتاب، همایش و...، ص91</ref>.
گفتنی است در این کتاب، در مواردی که عبارت [[مجلسی، محمدتقی|علامه مجلسی]] نیاز به توضیح داشته، پیش از نقل عبارت ایشان، توضیح لازم آمده است<ref>ر.ک: بی‌نام، تازه‌های کتاب، همایش و...، ص91</ref>.


در انتهای کتاب، مطالبی تحت عنوان «الملحقات»، به زبان فارسی، در موضوعاتی مانند: سنت قدما در نگارش احادیث، اقسام خبر، اجازه حدیث و طرق قبول آن، قانون محدثین در ارائه حدیث و سند و طریق حدیث، آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص269-‌286</ref>.
در انتهای کتاب، مطالبی تحت عنوان «الملحقات»، به زبان فارسی، در موضوعاتی مانند: سنت قدما در نگارش احادیث، اقسام خبر، اجازه حدیث و طرق قبول آن، قانون محدثین در ارائه حدیث و سند و طریق حدیث، آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص269-‌286</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش