گردیزی، عبدالحی بن ضحاک: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:25 فروردین الی 24 اردیبهشت' به '')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶: خط ۱۶:
|-
|-
|متولد  
|متولد  
| data-type="authorbirthDate" |نيمه اول قرن پنجم هجرى
| data-type="authorbirthDate" |نیمه اول قرن پنجم هجرى
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |گرديز (منطقه‌اى در يك منزلى غزنه در جاده هند)  
| data-type="authorBirthPlace" |گردیز (منطقه‌اى در یك منزلى غزنه در جاده هند)  
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
| data-type="authorDeathDate" |433 ق
| data-type="authorDeathDate" |بعد از 440ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
خط ۳۵: خط ۳۵:
</div>
</div>


'''ابوسعيد عبدالحى بن ضحاك بن محمود عبدالحى گرديزى'''، تاریخ نگار، جغرافی‌دان، از مورخان برجسته ايرانى است كه در نيمه اول قرن پنجم هجرى، در روزگار سلطنت عبدالرشيد غزنوى، پسر سلطان مسعود غزنوى، مى‌زيست.
'''ابوسعید عبدالحى بن ضحاك بن محمود عبدالحى گردیزى''' (متوفای بعد از 440ق)، تاریخ نگار، جغرافی‌دان، از مورخان برجسته ایرانى است كه در نیمه اول قرن پنجم هجرى، در روزگار سلطنت سلطنت عبدالرشید غزنوی، پسر سلطان محمود غزنوی، مى‌زیست.


از احوال او اطلاعاتى در دست نيست، جز اينكه منسوب به گرديز (منطقه‌اى در يك منزلى غزنه در جاده هند) بوده، وى در غزنين سكونت داشت و در همين شهر كتاب خود را نوشت.
== ولادت ==
از احوال او اطلاعاتى در دست نیست، جز اینكه منسوب به گردیز (منطقه‌اى در یك منزلى غزنه در جاده هند) بوده، وى در غزنین سكونت داشت و در همین شهر كتاب خود را نوشت.


اثر برجسته او «[[زين الأخبار]]» مشهور به «تاريخ گرديزى»، پيرامون سال 440ق، نگاشته شده و مشتمل است بر تاريخ عالم و اسلام از قديم‌ترين روزگار تا اندكى بعد از 440ق، مقارن با پايان پادشاهى مودود غزنوى، پسر سلطان مسعود غزنوى، كه به نثرى پخته نوشته شده است.
اثر برجسته او «[[زين الأخبار|زین الأخبار]]» مشهور به «تاریخ گردیزى»، پیرامون سال 440ق، نگاشته شده و مشتمل است بر تاریخ عالم و اسلام از قدیم‌ترین روزگار تا اندكى بعد از 440ق، مقارن با پایان پادشاهى مودود غزنوى، پسر سلطان محمود غزنوى، كه به نثرى پخته نوشته شده است.


او اين نام را به مناسبت نام مخدوم خويش - زين المله عبدالرشيد بن مودود غزنوى - برگزيده است. البته كتاب به‌خاطر نام خود وى، به «تاريخ گرديزى» نيز مشهور است، ولى نام «زين الأخبار» معروف‌تر است.
او این نام را به مناسبت نام مخدوم خویش - زین المله عبدالرشید بن مودود غزنوى - برگزیده است. البته كتاب به‌خاطر نام خود وى، به «تاریخ گردیزى» نیز مشهور است، ولى نام «زین الأخبار» معروف‌تر است.


از مختصات كلام گرديزى، رعايت جانب ايجاز، ذكر رئوس حوادث و اجتناب از اطناب و عدم ورود در جزئيات است. با آنكه در كلام وى لغات تازى كم نيست، اما شيوه نگارش او كهنه و نزديك به نثر سامانى است.
از مختصات كلام گردیزى، رعایت جانب ایجاز، ذكر رئوس حوادث و اجتناب از اطناب و عدم ورود در جزئیات است. با آنكه در كلام وى لغات تازى كم نیست، اما شیوه نگارش او كهنه و نزدیك به نثر سامانى است.


وى با [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوريحان بيرونى]] در ارتباط بوده و از او دانش‌اندوزى كرده است و شايد با ابوالفضل بيهقى نيز حشر و نشر داشته است.
وى با [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوریحان بیرونى]] در ارتباط بوده و از او دانش‌اندوزى كرده است و شاید با ابوالفضل بیهقى نیز حشر و نشر داشته است.


زين المله عبدالرشيد بن مودود غزنوى، يك‌سال پس از تأليف «زين الأخبار» به دست طغرل، غلام پدرش، كشته مى‌شود و پس از آن معلوم نيست كه چه بر سر گرديزى آمده است.
زین المله عبدالرشید بن مودود غزنوى، یکسال پس از تألیف «زین الأخبار» به دست طغرل، غلام پدرش، كشته مى‌شود و پس از آن معلوم نیست كه چه بر سر گردیزى آمده است.


صفحه‌هاى ابتدايى اين كتاب در دسترس نيست و مطالب موجود با شرح سلسله پيشداديان آغاز مى‌گردد و پس از آن به سرگذشت كيانيان و ملوك‌الطوايف (اشكانيان) و ساسانيان پرداخته شده است، سپس به ملوك اسلام و سرنوشت اميران خراسان رسيده است و به ذكر اعياد ملل گوناگون، مانند جهودان و ترسايان و مغان و هندوان هم پرداخته و كتاب را با معارف و انساب روميان به پايان برده است.
صفحه‌هاى ابتدایى این كتاب در دسترس نیست و مطالب موجود با شرح سلسله پیشدادیان آغاز مى‌گردد و پس از آن به سرگذشت كیانیان و ملوکالطوایف (اشكانیان) و ساسانیان پرداخته شده است، سپس به ملوك اسلام و سرنوشت امیران خراسان رسیده است و به ذكر اعیاد ملل گوناگون، مانند جهودان و ترسایان و مغان و هندوان هم پرداخته و كتاب را با معارف و انساب رومیان به پایان برده است.


از ديگر آثار او و نيز تاريخ وفاتش اطلاعى در دست نيست.
از دیگر آثار او و نیز تاریخ وفاتش اطلاعى در دست نیست.




خط ۵۸: خط ۵۹:
[[زین الاخبار]]
[[زین الاخبار]]


[[زين الأخبار (تعریب)]]
[[زين الأخبار (تعریب)|زین الأخبار (تعریب)]]
 
 


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش