پرش به محتوا

الوجيز في شرح قراءات القرأة الثمانية أئمة الأمصار الخمسة: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱۷: خط ۱۷:
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =4792
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03222
| کتابخوان همراه نور =03222
| کتابخوان همراه نور =03222
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
خط ۲۴: خط ۲۴:
}}
}}


'''الوجیز فی شرح قراءات القرأة الثمانیة أئمة الأمصار الخمسة'''، تألیف [[اهوازی، حسن بن علی|حسن بن علی اهوازی]](متوفی 446ق)، کتابى است دربارۀ قاریان هشت‌گانه‌اى که در پنج شهر از شهرهاى اسلامى سکونت داشته‌اند.در این کتاب از هریک از این قراء دو روایت نقل شده که مجموعا بالغ بر شانزده روایت مى‌شود.


'''الوجيز في شرح قراءات القرأة الثمانية أئمة الأمصار الخمسة'''، تألیف حسن بن علی اهوازی(متوفی 446ق)، کتابى است دربارۀ قاريان هشت‌گانه‌اى كه در پنج شهر از شهرهاى اسلامى سكونت داشته‌اند.در اين كتاب از هريك از اين قراء دو روايت نقل شده كه مجموعا بالغ بر شانزده روايت مى‌شود.
مؤلف در این کتاب بعد از بیان روش و منهجى که خود طبق آن در این کتاب سیر مى‌کند در عین اختصار و ایجاز ولى به صورت واضح و گویا به بیان شرح حال قراء یادشده پرداخته است.مؤلف در این بخش سند خود به این قراء را ذکر مى‌کند، به این نحو که نام شیوخ و تمام کسانى را که در این کتاب به روایت آنان اعتماد ورزیده و قرائات خویش را از آنان فراگرفته است یادآور مى‌شود.مثلاً در قرائت نافع، مؤلف سند شیوخ خود به این قارى را ذکر کرده، سپس بصورت مختصر به معرفى و بیان شرح‌حال قارى مذکور پرداخته است.


مؤلف در اين كتاب بعد از بيان روش و منهجى كه خود طبق آن در اين كتاب سير مى‌كند در عين اختصار و ايجاز ولى به صورت واضح و گويا به بيان شرح حال قراء يادشده پرداخته است.مؤلف در اين بخش سند خود به اين قراء را ذكر مى‌كند، به اين نحو كه نام شيوخ و تمام كسانى را كه در اين كتاب به روايت آنان اعتماد ورزيده و قرائات خويش را از آنان فراگرفته است يادآور مى‌شود.مثلاًدر قرائت نافع، مؤلف
الوجیز داراى دو بخش کلى است:بخش اول مربوط به اصول قرائت مانند ادغام، اماله، همز و غیره مى‌باشد.اصول قرائت همان قواعد کلى قرائت هریک از قراء است که تحت ضابطه و به صورت قاعده در کتب تجوید و قرائت بیان شده است.
سند شيوخ خود به اين قارى را ذكر كرده، سپس بصورت مختصر به معرفى و بيان شرح‌حال قارى مذكور پرداخته است.


الوجيز داراى دو بخش كلى است:بخش اول مربوط به اصول قرائت مانند ادغام، اماله، همز و غيره مى‌باشد.اصول قرائت همان قواعد كلى قرائت هريك از قراء است كه تحت ضابطه و به صورت قاعده در كتب تجويد و قرائت بيان شده است.
بخش دوم، که بیشترین حجم کتاب را به خود اختصاص داده، مربوط به فرش الحروف است.فرش الحروف اصطلاحى است در علم قرائت و به معناى منتشر شدن قرائت هر قارى در کلمات قرآنى است.


بخش دوم، كه بيشترين حجم كتاب را به خود اختصاص داده، مربوط به فرش الحروف است.فرش الحروف اصطلاحى
در این بخش مؤلف بر حسب ترتیبى که در مصحف مراعات شده پیش مى‌رود ولى در تسمیه برخى سور مانند سوره اسراء و تکویر و نبأ تغییرى ایجاد مى‌کند و از آنان با نام بنى اسرائیل، کوّرت و تساؤل یاد مى‌کند.
است در علم قرائت و به معناى منتشر شدن قرائت هر قارى در كلمات قرآنى است.
 
در اين بخش مؤلف بر حسب ترتيبى كه در مصحف مراعات شده پيش مى‌رود ولى در تسميه برخى سور مانند سوره اسراء و تكوير و نبأ تغييرى ايجاد مى‌كند و از آنان با نام بنى اسرائيل، كوّرت و تساؤل ياد مى‌كند.


==معرفى مؤلف==
==معرفى مؤلف==


مؤلف کتاب ابوالحسن بن على بن ابراهیم بن یزداد بن هرمز بن شاهویه الاهوازى است.وى در هفدهم محرم سال 362 هجرى در اهواز چشم به جهان گشود.


مؤلف كتاب ابوالحسن بن على بن ابراهیم بن يزداد بن هرمز بن شاهويه الاهوازى است.وى در هفدهم محرم سال 362 هجرى در اهواز چشم به جهان گشود.
وى در سن شانزده سالگى به علم قرائات قرآنى روى آورد و از شیوخ بسیارى در این علم بهره‌مند گشت.


وى در سن شانزده سالگى به علم قرائات قرآنى روى آورد و از شيوخ بسيارى در اين علم بهره‌مند گشت.
وى علاوه بر توجه به قرائات نسبت به طلب حدیث و روایت نیز اهتمام داشت و از جماعت کثیرى روایاتى را نقل نمود و بزرگانى از محدثین نیز از او به نقل روایت پرداختند.


وى علاوه بر توجه به قرائات نسبت به طلب حديث و روايت نيز اهتمام داشت و از جماعت كثيرى رواياتى را نقل نمود و بزرگانى از محدثين نيز از او به نقل روايت پرداختند.
اهوازى علاوه بر «الوجیز»آثار دیگرى نیز در علم قرائات از خود برجاى گذاشت که عبارتند از: الاتضاح، الأقناع فی القرائات الشاذة، الایجاز، الایضاح و غیره.


اهوازى علاوه بر «الوجيز»آثار ديگرى نيز در علم قرائات از خود برجاى گذاشت كه عبارتند از:الاتضاح،
وى در روز چهارم ذى الحجة سال 446 هجرى در شهر دمشق دیده از جهان فروبست.
الأقناع في القرائات الشاذة، الايجاز، الايضاح و غيره.


وى در روز چهارم ذى الحجة سال 446 هجرى در شهر دمشق ديده از جهان فروبست.
==ویژگى‌ها و معایب==
 
#این کتاب یکى از آثار قدیمى در زمینۀ علم قرائات و مؤلف آن از استوانه‌هاى این علم و دانش شناخته مى‌شود، ازاین‌رو این کتاب مرجع بسیارى از نویسندگان بعدى قرار گرفته است.
==ويژگى‌ها و معايب==
#روش مؤلف در کتاب روشى تعلیمى و آموزشى است لذا ارجاعات زیادى در آن دیده نمى‌شود ازاین‌رو مؤلف در مواردى که ضرورى است مطلب را دوباره اعاده مى‌کند و به ماقبل ارجاع نمى‌دهد.
 
#این کتاب از معدود آثارى است که دربارۀ قراء هشت‌گانه بحث مى‌کند.
 
#مؤلف در این کتاب بعضى از وجوه قرائات را که تنها خودش آنها را نقل مى‌کند؛ یعنى آنها رااز شیوخ خود اخذ نکرده، نقل مى‌کند و این ویژگى شأن و موقعیت کتاب را ارتقاء مى‌بخشد.
#اين كتاب يكى از آثار قديمى در زمينۀ علم قرائات و مؤلف آن از استوانه‌هاى اين علم و دانش شناخته مى‌شود، ازاين‌رو اين كتاب مرجع بسيارى از نويسندگان بعدى قرار گرفته است.
#در بخش فرش الحروف گاهى مؤلف امورى را که مربوط به اصول قرائت(بخش اول کتاب) است داخل مى‌کند با اینکه قبلا این اصول را در بخش اول یادآور شده است.
#روش مؤلف در كتاب روشى تعليمى و آموزشى است لذا ارجاعات زيادى در آن ديده نمى‌شود ازاين‌رو مؤلف در مواردى كه ضرورى است مطلب را دوباره اعاده مى‌كند و به ماقبل ارجاع نمى‌دهد.
#براى برخى از اصول قرائت باب جداگانه‌اى اختصاص داده نشده بلکه در ضمن بحث از فرش الحروف آورده شده‌اند.
#اين كتاب از معدود آثارى است كه دربارۀ قراء هشت‌گانه بحث مى‌كند.
#مؤلف تفاوتى بین علامات اعراب یعنى رفع و نصب و جرّ و جزم با علامات بناء یعنى ضمّ و فتح و کسر و سکون قرار نداده است.
#مؤلف در اين كتاب بعضى از وجوه قرائات را كه تنها خودش آنها را نقل مى‌كند؛ یعنى آنها رااز شيوخ خود اخذ نكرده، نقل مى‌كند و اين ويژگى شأن و موقعيت كتاب را ارتقاء مى‌بخشد.
#در بخش فرش الحروف گاهى مؤلف امورى را كه مربوط به اصول قرائت(بخش اول كتاب) است داخل مى‌كند با اينكه قبلا اين اصول را در بخش اول يادآور شده است.
#براى برخى از اصول قرائت باب جداگانه‌اى اختصاص داده نشده بلكه در ضمن بحث از فرش الحروف آورده شده‌اند.
#مؤلف تفاوتى بين علامات اعراب يعنى رفع و نصب و جرّ و جزم با علامات بناء يعنى ضمّ و فتح و كسر و سكون قرار نداده است.


==ساختار==
==ساختار==
همانگونه كه در بخش معرفى كتاب يادآور شديم كتاب از دو بخش اساسى تشكيل مى‌شود: بخش اول مربوط به بيان اصول علم قرائت است و بخش دوم مربوط به فرش الحروف.برخى از ابواب بخش اول عبارتند از:باب الاستعاذه، باب التسمية، باب تغليظ اللام و ترقيقها في اسم اللّه تعالى، باب الادغام و الاظهار في الحروف...، باب ذكر اختلافهم في الغنة و احكامها، باب ذكر ادغام المثلين و المتجانسين...، باب ذكر
همان‌گونه که در بخش معرفى کتاب یادآور شدیم کتاب از دو بخش اساسى تشکیل مى‌شود: بخش اول مربوط به بیان اصول علم قرائت است و بخش دوم مربوط به فرش الحروف.برخى از ابواب بخش اول عبارتند از:باب الاستعاذه، باب التسمیة، باب تغلیظ اللام و ترقیقها فی اسم اللّه تعالى، باب الادغام و الاظهار فی الحروف...، باب ذکر اختلافهم فی الغنة و احکامها، باب ذکر ادغام المثلین و المتجانسین...، باب ذکر
الهمزة الساكنة...، باب ذكر الامالة و التفخيم و...
الهمزة الساکنة...، باب ذکر الامالة و التفخیم و...


در بخش دوم(فرش الحروف)قرائت هر قارى در كلمات قرآنى سور قرآن ذكر شده است.
در بخش دوم(فرش الحروف)قرائت هر قارى در کلمات قرآنى سور قرآن ذکر شده است.


==نسخه‌شناسى==
==نسخه‌شناسى==


 
این کتاب با پژوهش و تعلیقه‌هاى دکتر درید حسن احمد و با مقدمه دکتر بشّار عوّاد معروف در قطع وزیرى با جلد گالینگور در یک مجلد که مشتمل بر 448 صفحه مى‌باشد، از سوى انتشارات «دار الغرب الاسلامى» براى اولین‌بار در سال 2002 میلادى به طبع رسیده است.دکتر درید حسن احمد مقدمه‌اى مفصل بر این کتاب نگاشته و در آن به معرفى کتاب و مؤلف و غیره و نیز بیان روش خویش در پژوهش این اثر ارزشمند پرداخته است.
اين كتاب با پژوهش و تعليقه‌هاى دكتر دريد حسن احمد و با مقدمه دكتر بشّار عوّاد معروف در قطع وزيرى با جلد گالينگور در يك مجلد كه مشتمل بر 448 صفحه مى‌باشد، از سوى انتشارات «دار الغرب الاسلامى» براى اولین‌بار در سال 2002 ميلادى به طبع رسيده است.دكتر دريد حسن احمد مقدمه‌اى مفصل بر اين كتاب نگاشته و در آن به معرفى كتاب و مؤلف و غيره و نيز بيان روش خويش در پژوهش اين اثر ارزشمند پرداخته است.


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
#[[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاء‌الدين خرمشاهى]]، دانشنامه قرآن كريم، جلد دوم، ص1556
#[[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاء‌الدین خرمشاهى]]، دانشنامه قرآن کریم، جلد دوم، ص1556
#مقدمه دكتر دريد حسن احمد
#مقدمه دکتر درید حسن احمد


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش