|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| == دنیای شما ==
| |
|
| |
|
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| |
| | تصویر =
| |
| | عنوان = دنیای شما
| |
| | عنوان‌های دیگر = چهارپاره ها
| |
| [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] (نویسنده)
| |
| | زبان =فارسي
| |
| | کد کنگره = 8361 PIR
| |
| | موضوع = شعر فارسی. رباعیات فارسی.
| |
| | ناشر = انتشارات نجم کبری
| |
|
| |
| | مکان نشر =ایران ـ کرج
| |
| | سال نشر = 1399 ش
| |
|
| |
| | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE0000AUTOMATIONCODE
| |
| | چاپ =1
| |
| | شابک =9-16-6299-622-978
| |
| | تعداد جلد =1
| |
| | کتابخانۀ دیجیتال نور =
| |
| | کتابخوان همراه نور =
| |
| | کد پدیدآور =
| |
| | پس از =
| |
| | پیش از =
| |
| }}
| |
|
| |
| '''دنیای شما''' یکی از چندین سروده‌ی استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] است. کتابی است با 300 رباعی که دنیای فعلی با تمام خصوصیات آن می گوید. از شیطنتها، دغلکاریها، مسمومیّتها، فسادها و بردگی و بندگیهای باطل، از ناراستی و کجیها، از خلافها و نامردی و نامرادیها و از سیاستها و اقتصادها و فرهنگهای بیمار و بیدرد.
| |
|
| |
| این اثر در مجموع تمی اجتماعی دارد و از مردم و نامردمیها و از سیاستهای کلان جهانی که بر علیه انسان و انسانیّت است در رویکردهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی می گوید. در واقع از قدرت ناراست در کجی و خلاف انسان و انسانیت. شعر در نظر این شاعر باید خروشی علیه بیداد و ستمها از هر نوع آن باشد، شعر باید دفاع از انسان و حریم انسایت باشد، شعر باید آگاهی بخش و نویددهنده باشد. از این رو شعر متعهّد در بلندای زمان خود می ایستد و کاری را می کند که از غیر آن بر نمی آید.
| |
|
| |
| از استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] تا کنون چندین مجموعه شعر به انتشار رسیده که هر کدام به این مقوله متعهّد بوده است، از این مجموعه ها می توان به [[نقطه‌ی آغاز]]، [[میر بهار]]، [[شهر بهشت]]، [[نرد عشق]]، [[رباعی ایّام، ایّام رباعی]]، [[تازیانه‌های رباعی]] و [[خم گلرنگ]] اشاره کرد
| |
|
| |
| رباعی های اجتماعی با این دید که تلفیقی از عقل و دین باشد و نقش فرد و جامعه را گوشزد کند البتّه زیاد نیست. اغلب رباعیات مربوط به اشعار عاشقانه است و یا نهایت در اوج خود مقولات عرفانی را دنبال می‌کند. از دیوانهای شاعران و ادیبان بزرگ چنین بر می‌آید که یا در وصف عشق رباعی سروده اند و یا عرفان را نشانه رفته اند، این بسیار نیک است ولی اندکی با مردم عادی جامعه فاصله دارد و مردم نیاز دارند تا از جنس عام و از جنس و شکل زندگی خودشان چیزی را بشنوند و یا بخوانند. نه همه عارفند و نه عاشق، ولی همه انسانند یا لااقل فکر می‌کنند انسانند و برای انسان ماندن و از انسانیّت دور نشدن محتاج تلنگرهای انسانی هستند تا از مدار وجدان و دین و عقل و فطرت دور نیفتند و این چیزی است که امروزه ما به آن بیشتر نیازمندیم. کتاب شهر بهشت تا اندازه‌ای پاسخی است به این نیاز.
| |
|
| |
| == ساختار==
| |
| کتاب '''دنیای شما''' اثری است شعری در 170 صفحه که حاوی 300 رباعی اجتماعی است که در آن از مقولات متعدّد و متنوّع جامعه و انسان و مسائل مربوط به آن سخن می گوید. رباعیات کتاب به طور مسلسل و با شماره از عدد 1 تا 300 را پیاپی در بر دارد. در مقدّمه با یک رباعی بحث آغاز می‌شود که نام کتاب هم از همین رباعی اخذ شده است، رباعی چنین است: {{شعر}}
| |
| {{ب|''دنیای شما کریه و بی مقدار است''|2=''سرد است و گرفتن است و چوب و دار است''}}
| |
| {{ب|''از حکم خدا بی خبر و نادانید''|2='' فردای دگر قیامت و دیدار است''<ref>مقدمه، ص 5</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| این رباعی در این مجموعه در ذیل شماره 64 آمده است. همین رباعی از لحاظ معنا نشان می‌دهد که کتاب چه مطالبی را در خود جای داده است. در ابتدای اثر با مقدّمه ای مفصّل مواجه هستیم که از نوع شعر و ماهیت آن سخن می‌گوید و به مضامین و مفاهیم برخی از رباعیات در دسته بندی با قید مفهوم یا مصداقی خاص اشاره می‌کند. ضمن اینکه شاعر رویکرد خود را در خصوص شعر معلوم می کند و بیان می دارد که در شعر چه چیزهایی را دنبال می کند و نقش شعر و شاعر را در چه چیزی می داند. در هر صفحه ای دو شعر (رباعی) با چینشی مناسب و چشم نواز دیده می شود.
| |
| اوّلین رباعی، رباعی شماره 1 در این کتاب که دیده می شود چنین است: {{شعر}}
| |
| {{ب|''هر صبح طلوع تازه ای در کار است''|2=''مشّاطه به تزیین رخ دلدار است''}}
| |
| {{ب|''بنگر به جهان، به هر دَمی هست دگر''|2='' این شیوه ی آن مصوّر انواز است''<ref>متن، رباعی 1</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
|
| |
|
| |
|
| |
| == گزارش محتوا==
| |
|
| |
| کتاب '''دنیای شما''' به بیان نویسنده در مقدّمه از دنیایی سخن می‌گوید که در آن خبری از مردی و مردمی نیست، آنچه که دیده می شود هواهای نفسانی و وساوس شیطانی و خلاف عرف و عادت انسانی است. روال کارها و برنامه ها به نفع انسان و طبیعت نیست و آنچه که هدر می رود مفهوم و حقیقت انسانیت و نابودی طبیعت خداداد است. رباعی شروع مقدّمه حکایت از این مقوله و این نگرش دارد، بی خبری از آخرت و نادیده گرفتن اصول معنوی و این چیزی است که در سیاست کلان دنیا دیده می شود.
| |
|
| |
| استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در مقدّمه می گوید: من شاعر نیستم، امّا میانه ای خوش با شعر دارم. شعرهای راستین را بارها و بارها می¬خوانم، و از خواندنش لذّت می برم و گاه برخی از آنها را به حافظه می سپارم. شاعرانِ راستین را که راست می گویند و راستی را می ستایند و به راه راستی می روند را دوست دارم، شعر اگر تفسیر باشد می پذیرم، چه، شعر آن است که حقیقت را در زبانی لطیف و موزون بگوید و آینه ای از زمانِ شاعر باشد، آن گونه که هست و خود می نماید، نه آنگونه که خیال می شود و یا به خیال می آید. و اگر شعر آینة زمان نباشد و در آن تعهّدی دیده نشود و انسان را از یاد ببرد از آنچه که اصل است باز می ماند. در این صورت در آن تفسیری برای وقایع دیده نمی شود و به جای تفسیر به زعم فرزند ارشد [[مولانا]]، تفِ سیر می شود و در این صورت، شعر اگر تف سیر باشد و نشانی از حقیقت و واقعیت در آن نباشد نه شنیدنی است و نه خواندنی، لذا شعر اگر تفِ سیر باشد مطلقاً بدان میلی و کششی و علاقه ای ندارم<ref>مقدّمه، صص 6-5</ref>.
| |
|
| |
| این رویکرد را در کمتر کسی می بینیم، شاعر در این عبارت اهل تعارفهای معمولی و عادی و بیهوده نیست، مستقیماً حرفش را می زند و موضع خود را نیر در جهان شعر و فرهنگ و ادب مشخّص می کند. امّا در خصوص عنوان کتاب که '''دنیای شما''' نام دارد می گوید: این است که دنیا را به ما و شما تقسیم کرده ام، میلی به دنیای شما ندارم. بر این اساس میلی به شاعران دنیای شما هم در من وجود ندارد. شاعری که از مردم نباشد و به سود مردم نباشد از دنیای شماست. شاعری که توجیه گر فضای سنگین ستم باشد و برای آن رنگ و لعاب بسازد و یا بتراشد از دنیای ما نیست، زیرا ساخته و پرداختة دنیای ما نیست. او شاعری است، البتّه اگر باشد، که در فضای تاریک بی شعر و به شعور پرورده و بالیده شده است، تحسینهایِ یافته را از ستم پیشگان دریافت داشته و در دنیای غیر دنیای ما زندگی کرده است. خوراک و پوشاک او، فضای تنفّسِ او و جولانگاه فعّالیّت او غیر از آن چیزی است که در دنیای ما وجود دارد. بس بیراه نیست اگر در ازای دنیای ما و دنیای شما، به شاعر ما و شاعر شما، شاعران ما و شاعران شما نیز تسرّی دهیم و به دو دنیا و دو شعر و دو شاعر قائل باشیم. شاعر دنیای ما غرق در تفسیر حق از حقیقت و با حقیقت است، بی طمع و بی دست نیاز به آنچه که از دنیای دیگر در قالب تطمیع ریخته می شود. شاعر ما اگر روغنی در بساط ندارد در ازای آن رونقی در میان اهل دل دارد و خردمندان نیز وی را در قالب و معنا می پذیرند و تفسیر او را از زندگی و انسان و جامعه معتبر و شنیدنی و تأمّل کردنی می دانند و همین مرز پهناوری بین دو دنیای ما و شماست. همین نشان از آن دارد که تفسیر و تفِ سیر تا چه حد از هم دور و متفاوتند. در دنیای ما تفسیر حیات معقول است و در دنیای شما تفِ سیری از خورده های نامشروع. در اینجا بوی حیات و معنا پدیدار است و در آنجا بوی¬های حرام و ناخوش تاریکی و ستم. اینجا شعری از شعور و شرع و عرش و در آنجا شعری از هوا و هوس و نکبتِ آفرین و به به های ناسزا و ناروا. <ref>مقدّمه، صص 7-6</ref>.
| |
|
| |
| نویسنده در ذیل مقدّمه سخنان قابل توجّهی را در بیان سبک مفهومی و معنوی خود توضیح می دهد و در عین حال به این نیز متذکّر است که در شعر خود در قالب رباعی مایل بوده سه چیز را دخیل کند تا از این طریق بتواند پیامهای معنوی خود را با محکهای اصلی و اصیل همآوا و همراه کند تا خواننده نیز در ازای وقت و انرژی ای که برای خواندن اثر صرف می کند چیزهای متین و اصیل نیز فرا بگرد و این سه چیز عبارتند از: تاریخ، قرآن و حدیث که هر کدام برای انسان در هر عصری پیامی دارد که فرد می تواند حوادث را در آن سه مورد تفحّص قرار بدهد و نگاهس وسیع و اصیل را در اختیار بگیرد.
| |
|
| |
| شاعر در این مجموعه مطالب زیادی را از نوع حکمت و عرفان در قالب رباعی عرضه کرده و پندی عارفانه را برای خواننده که به زعم شاعر یاران و همراهان و اهل سلوکند در کار کرده است. از تغییرات ذاتی و گذر زمان گفته، از این که جهان ثابت نیست و ما نیز به طور ثابت در این جهان نخواهیم بود، از مردودی ستم به نزد اهل خرد، از خطا بودن دوری از استاد و مرشد، از اسارت خواسته ها و هواها، از ازبین رفتن اندیشه های صائب و تار شدن دیده ها، مصاف همواره ی دین و کفر، از فقر و سلطنت، از زیر نقاب رفتن و خود را پنهان کردن، از وجود سقیفه هایی که حق در آن کشته و نابود می شود، از ندای وجدان که گاه خاموش می شود، در نبودن محرم اسرار، در خوابهای خرگوشی، در قانع نبودن و حریصی به دنیای دون، از تعطیلیِ باب وفا و گشوده بودن باب جفا، از زبانهای ناپاک و بی باک و تیرهای رهاشده به سوی مردم، از دوری از ادب و آداب، دوری از دیانت و رفتن به ریا و نفاق و لاابالیگری، دوری از کتاب و درس و علم، از سرگردانی و ندانم کاری و باری به هر جهتهایی که از همه سو همه را نشانه رفته است و بسیاری دیگر از مسائل.
| |
|
| |
| دنیای فعلی در سرگردانی و خداندانی سیر می کند و سرخوش از هواهای خود است که شاعر به آن توجّه می دهد:{{شعر}}
| |
| {{ب|''هر چیز که بینی همه سرگردانند''|2=''هر چند که ساکنان این ایوانند''}}
| |
| {{ب|''آنان که از این میان خدا می بینند''|2=''استون جهان همین خردمندانند''<ref>متن، رباعی شماره 175</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| مردم از دین و خدا و حقیقت معنوی قرآن فاصله گرفته اند و به سمت فلسفه های صوری ای می روند که نه حقیقت دارد و نه به حقیقت می خواند، بلکه گاهی همین فلسفه ها سبب فساد عقیده و فکر هم می شود و آدمی را از آنچه که باید بفهمد و باشد منحرف می سازد:{{شعر}}
| |
| {{ب|''بس فلسفه که ز باطلی یاد کند''|2=''با حرف و سخن، کار بیداد کند''}}
| |
| {{ب|''حکمت بطلب که نازل از الله است''|2=''نه فلسفه که تو را به افساد کند''<ref>متن، رباعی شماره 159</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| با همه ی تلاش برای بد شدن و بد کردن در ازای دریافت دنیای دون با امکانات آن این هشداری مطلوب است که آدمی از خاک است و به خاک می رود و از خاک تهی دست ولی با کوله باری از عمل و نیّت دوباره سر بر می آرد، ولی این بار نه برای عمل بلکه برای پاسخ دادن به کرده ها و یافته ها. {{شعر}}
| |
| {{ب|''از خاک زمین چو آدمی آوردند''|2=''هر مُرده درون خاک او پروردند''}}
| |
| {{ب|''یعنی که بنای آدمی از خاک است''|2=''از خاک برآرند و به خاکش کردند''<ref>متن، رباعی 289</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| کار سیاستهای باطل آوردن بدعتهای ناروا در دین و از بین بردن سنّتهای معتبر از دل دین است، زیرا تنها با این دو حال می توانند به اغراض دنیایی خود نایل شوند، ور نه در نبود بدعت و در پایداری سنّت کسی قادر به شیطنت و عدول از عدالت دینی نخواهد بود. {{شعر}}
| |
| {{ب|''بس بدعت بی مایه به دین آوردند''|2=''با نفی علی، پرچم کین آوردند''}}
| |
| {{ب|''صدگونه حدیث و عمل بی معنا''|2=''از بعد امیر مؤمنین آوردند''<ref>متن، رباعی 287</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| از این رو بدعتها با سکوت عالمان و فراموشی سنّتها رو به افزایش می رود و کار بر دانایان و آگاهان سخت می شود. {{شعر}}
| |
| {{ب|''در حفظ سُنن همیشه باید کوشید''|2=''بر محو بِدَع نمی توان کم جوشید''}}
| |
| {{ب|''با بدعت بد بنای بد آوردند''|2=''من بدعت بد نمی توانم پوشید''<ref>متن، رباعی 288</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| نقدی تند بر انسان مدرن دارد، انسانی که از بابت تجهیزات تکنولوژی در ظاهر پیشرفت کرده ولی از بابت معنا و مفهوم زندگی و معنویت و انسان بودن پسرفتی عجیب داشته است. از هدف اصلی دور شده و به بازیهای دیگر از نوع کودکانه ی بزرگسالان اشتغالی دائمی یافته است. {{شعر}}
| |
| {{ب|''انسان مدرن بی بُن و بی ریشه است''|2=''خالی ز یقین و فارغ از اندیشه است''}}
| |
| {{ب|''سرگرم محیط و بازی ناشاد است''|2=''در چینش خود بسان داس و تیشه است''<ref>متن، رباعی 264</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| شاعر ناقد که به همه چیز این جهان نظارت دارد و فساد گسترده ی دنیای دنی را در محو انسانیت و طبیعت می بیند، از میهمانهای ناخوانده ی پست نیز غافل نیست، گاهی ذرّه و کمتر از آن را نیز می بیند و از فساد تحت لوای آن فریاد می زند و هشدار می دهد. {{شعر}}
| |
| {{ب|''این کوچک زشت کز پکن آمده است''|2=''چون بمب اتم، ریشه کَن آمده است''}}
| |
| {{ب|''سیآس پلید و عالم بی تهذیب''|2=''قتّال وجود مرد و زن آمده است''<ref>متن، رباعی 263</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| دو رباعی پیاپی، 140 و 141 درسهایی دارد. در یکی برحذر داشتن از سفره های ناپاک و حرام و دوری از افراد مکّار و فریبکار و در یکی حضور و فعالیت گسترده ولی پنهان شیطان را گزارش می دهد و موقعیّت وخیم جامعه را برای انسانی که از انسانیّت خود دور و غافل شده است بازگو می کند. {{شعر}}
| |
| {{ب|''بر سفره ی نا اقل حرام است، مشین''|2=''در جنب هر آنکه پست و خام است مشین''}}
| |
| {{ب|''در عمر کمی که مرحمت فرمودند''|2=''آنجا که فریب و مکر و دام است مشین''<ref>متن، رباعی شماره 140</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| و نیز این رباعی قابل تأمل که گفته است: {{شعر}}
| |
| {{ب|''در هر طرفی می نگرم انسان نیست''|2=''در هر که بدیده ام بجز شیطان نیست''}}
| |
| {{ب|''آن راز حقیقت که به ما بنمودند''|2=''پیدا شدنش گمان کنم آسان نیست''<ref>متن، رباعی 141</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
| و این نکته ی نغز که منشأ جنایت را که در جهان شیوع دارد را از هوس می بیند، یعنی از دو پنهانیِ ناخوش، نفس امّاره و وسوسه های ابلیس پلید. {{شعر}}
| |
| {{ب|''هر گونه جنایت از هوس می خیزد''|2=''از چیرگی مردم خس می خیزد''}}
| |
| {{ب|''این گنده و مفسده که در عالم هست''|2=''از ناکسیان به نام کس می خیزد''<ref>متن، رباعی 90</ref>}}{{پایان شعر}}
| |
|
| |
|
| |
| ==ویژگیها==
| |
| در نگاهی کلّی به کتاب '''دنیای شما''' می‌توان به نکته‌هایی خاص برخورد کرد که برخی از آنها بدین شرح است:
| |
|
| |
| # مقدّمه‌نوع شعر، فضای شعر و کار شاعر را معلوم کرده است.
| |
| # نقد اجتماعی در لابلای ارائه ی سلوک و طریق امری خاص است.
| |
| # بیان مفاهیم عمیق اجتماعی ـ سیاسی در قالب شعر و خاصّه رباعی.
| |
| # اشاره به آفات و مشکلات انسان در جامعه.
| |
| # اظهار نظرهای صریح در مقوله های اجتماعی.
| |
|
| |
| ==وضعیت کتاب==
| |
| '''دنیای شما''' ، تألیف [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]]
| |
|
| |
| کتاب یک جلد، دارای مقدّمه ای تشریحی در باره متن و روش، با 300 رباعی است، متن آن فارسی و دارای 170 صفحه، با کاغذ مرغوب، جلد نرم و طرحی متناسب با نام کتاب می‌باشد.
| |
|
| |
| ==پانویس ==
| |
| <references />
| |
|
| |
| ==منابع مقاله==
| |
| مقدّمه و متن کتاب
| |
|
| |
| ==وابسته‌ها==
| |
| {{وابسته‌ها}}
| |
|
| |
| [[رباعی ایّام، ایّام رباعی]]
| |
|
| |
| [[تازیانه‌های رباعی]]
| |
|
| |
| [[نرد عشق]]
| |
|
| |
| [[میر بهار]]
| |
|
| |
| [[عروسان معانی]]
| |
|
| |
| [[نقطه‌ی آغاز]]
| |
|
| |
| [[دنیای شما]]
| |
|
| |
| [[خم گلرنگ]]
| |
|
| |
| [[جرعه ای حیرت از خم گلرنگ]]
| |
|
| |
| [[مثنوی معنوی (مصحح محمدی)]]
| |
|
| |
| [[کلید صبح (رباعیات مولانا)]]
| |
|
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی]]
| |
| [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
| |
| [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
| |
| [[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
| |
| [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
| |
| [[رده:شهریور(1400)]]
| |
| [[رده:مقالات کاربران]]
| |
