دیوان غزلیات اسیر شهرستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

همچنین آوردن خلاف مشهور (پارادوکس) و تشبیه تمثیل و تناظر تمثیلی دو مصراع از یک بیت٬ که از خصایص بارز و ممتاز سبک هندی است، در اشعار اسیر شواهد متعدد دارد؛ از جمله در ابیات زیر:

{{شعر}}

{{ب|''باده چون زور آورد هشیار می‌سازد مرا''|2=''خواب چون گردد گران بیدار می‌سازد مرا''}}

آتش پرواز:

{{شعر}}

{{ب|''گر به دام افتد هوای گلستان در سر مرا''|2=''آتش پرواز گردد یاد بال و پر مرا''}}{{پایان شعر}}

زندانی دشت سفر:

{{شعر}}

{{ب|''دیری است که زندانی دشت سفرم''|2=''عمری است که صید قفس پروازم''}}{{پایان شعر}}

سنگ اندیشه:

{{شعر}}

{{ب|''شد وقت که می‌خوری همی پیشه کنم''|2=''دل را فارغ ز سنگ اندیشه کنم''}}{{پایان شعر}}

تعبیرات و الفاظ محاوره‌ای نیز در اشعار او می‌توان سراغ گرفت:

{{شعر}}

{{ب|''از تماشا دیده نرگس چراغان می‌شود''|2='' گر ببیند شوخی چشمک‎زدن‌های تو را''}}

به‌هرحال [[اسير شهرستاني، جلال بن مؤمن|اسیر]] با خلق معانی پیچیده و خیال‌پردازی‌های بدیع و کاربرد استعارات دور از ذهن در میان شاعران سبک هندی خوش جای گرفت و در سیر تکاملی شعر زمان خود سهمی بسزا یافت. بااین‌همه، همه اشعار [[اسير شهرستاني، جلال بن مؤمن|اسیر]] دارای ویژگی‌های سبک هندی نیست. در غزل‎هایی تتبع او از اشعار انوری و [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و پیروی از آن بزرگان هویداست؛ چنان‌که در سروده‌ای با ذکر نام انوری، به استقبال قصیده او به مطلع:

{{شعر}}

{{ب|''ای مسلمانان فغان از جور چرخ چنبری''|2=''وز نفاق تیر و قصد ماه و سیر مشتری''}}{{پایان شعر}}

رفته و گفته است:

{{شعر}}

{{ب|''ای نمک‎پرورده لعل تو شور دلبری''|2=''از رخت آیینه حیرت گلستان پری''}}{{پایان شعر}}

یا در یک مثنوی، شعری از [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] (به تعبیر او: بلبل شیراز) را تضمین کرده است:

{{شعر}}

{{ب|''کای به الحان ز همگنان ممتاز''|2=''نشنیدی ز بلبل شیراز''}}

از ویژگی‌های بارز قصاید اسیر، جلوه‌گری ارادت او به رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است. وی با سرودن اشعاری با ردیف «امیرالمؤمنین»، «یا علی مدد» و «[[امام على(ع)|علی بن ابی‎طالب]]»، نهایت حب و اشتیاق خود را به آن حضرت و اهل‎‌بیت نشان داده است؛ به عنوان شاهد، مطلع چند قصیده او نقل می‌شود:

{{شعر}}

{{ب|''کام‌بخش قطره و دریا امیرالمؤمنین''|2='' مطلب دنیا و ما فیها امیرالمؤمنین''}}

{{ب|''مالک رقاب فتح و ظفر یا علی مدد ''|2='' از پا فتاده‌ایم دگر یا علی مدد''}}

و نمونه‌ای دیگر از ارادت او به اهل‎‌بیت و معصومین:

{{شعر}}

{{ب|''از ثنای چارده معصوم پاک''|2=''خیمه در گلزار عرفان می‌زنم''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، ص154</ref>.