۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
تلخیص البیان في مجازات القرآن: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'شریفالرضی، محمد بن حسین' به 'شریف رضی، محمد بن حسین'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شریفالرضی، محمد بن حسین' به 'شریف رضی، محمد بن حسین') |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[شریف الرضی، محمد بن حسین]] (نویسنده) | [[شریف الرضی، محمد بن حسین]] (نویسنده) | ||
[[حسن، محمد عبدالغنی]] ( | [[حسن، محمد عبدالغنی]] (مقدمهنویس و مصحح) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 83/1 /ش4ت8 | | کد کنگره =BP 83/1 /ش4ت8 | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =02085 | ||
| کتابخوان همراه نور =02085 | | کتابخوان همراه نور =02085 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
'''تلخیص البیان في مجازات القرآن''' كتابى به عربى در بيان مفاهيم مجازى و استعارى قرآن، تأليف [[شریف الرضی، محمد بن حسین|ابوالحسن محمد بن حسین شريف رضى]]، دانشمند امامى نيمۀ دوم قرن چهارم (متوفى 406). | '''تلخیص البیان في مجازات القرآن''' كتابى به عربى در بيان مفاهيم مجازى و استعارى قرآن، تأليف [[شریف الرضی، محمد بن حسین|ابوالحسن محمد بن حسین شريف رضى]]، دانشمند امامى نيمۀ دوم قرن چهارم (متوفى 406). | ||
اين كتاب نخستين اثر مستقل دربارۀ مجازها و استعارههاى قرآن است و خود مؤلف در المجازات النبويّة <ref>ص 10</ref> به اين نكته اشاره كرده است، هر چند كتاب مجاز القرآن ابوعبيده معمر بن مثنّى (متوفى 209) عنوان مجاز دارد، اما مجاز در نزد وى معنايى عام داشته و مراد از آن | اين كتاب نخستين اثر مستقل دربارۀ مجازها و استعارههاى قرآن است و خود مؤلف در المجازات النبويّة <ref>ص 10</ref> به اين نكته اشاره كرده است، هر چند كتاب مجاز القرآن ابوعبيده معمر بن مثنّى (متوفى 209) عنوان مجاز دارد، اما مجاز در نزد وى معنايى عام داشته و مراد از آن راههايى بوده كه قرآن براى بيان مقاصد خود برگزيده است<ref>ج 1، مقدمۀ سزگين، ص19</ref> ازينرو مجاز با كلمات تفسير، معنى، تقدير و تأويل مترادف شده است و معناى بلاغى آن مورد نظر نيست <ref>همان، ص18-19؛ علوى مقدم، ص133، 139؛ براى نمونهها -ابوعبيده، ج 1، ص3، 147، 205</ref> | ||
تلخيص البيان كتابى ارزشمند و به نوشتۀ [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]] <ref>ج 4، ص416</ref> در نوع خود نادر است. مؤلف در المجازات النبويّة <ref>ص 9</ref> و [[ابن عنبة، احمد بن علی|ابن عنبه]] <ref>ص 207</ref>و امين | تلخيص البيان كتابى ارزشمند و به نوشتۀ [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]] <ref>ج 4، ص416</ref> در نوع خود نادر است. مؤلف در المجازات النبويّة <ref>ص 9</ref> و [[ابن عنبة، احمد بن علی|ابن عنبه]] <ref>ص 207</ref>و امين <ref>ج 9، ص218</ref>، نام كتاب را تلخيص البيان عن مجازات القرآن آوردهاند، اما در پارهاى منابع نام آن تلخيص البيان من مجازات القرآن آمده است <ref>ابن شهرآشوب، ص51؛ حرّ عاملى، قسم 2، ص261</ref> برخى نيز به دليل موضوع كتاب، آن را با عنوان مجاز يا مجازات القرآن ذكر كردهاند <ref>نجاشى، ص398؛آقابزرگ طهرانى، ج 4، ص421؛فرّوخ، ج 3، ص60</ref>، ولى عنوان آن در تمام چاپها، تلخيص البيان في مجازات القرآن است. | ||
با توجه به نثر زيباى شريف رضى <ref>باخرزى، ج 1، ص293؛ ابن جوزى، ج 15، ص115؛ متز، ج 1، ص487، 491؛ تسترى، ج 8، ص148</ref> و عبارتهاى فصيح و تركيبهاى اصيل كه استادى وى را نشان مىدهد<ref>شريف رضى، چاپ محمد عبدالغنى حسن، ص161، 304؛ چاپ مشكوة، مقدمه، صم</ref>، در سير علوم بلاغى، اين كتاب از مهمترين آثار تحقيقى سدۀ چهارم است <ref>ضيف، ص139</ref> كه مجازها و استعارهها و كنايههاى قرآن كريم را، به ترتيب سورهها و آيات و با استشهاد فراوان از اشعار عربى، با عنوان كلى مجاز آورده است <ref>همان، ص140؛ براى نمونۀ شواهد-شريف رضى، چاپ محمد عبدالغنى حسن، ص143، 169، 179</ref> و مىتوان آن را تفسير بيانى قرآن كريم دانست كه براى نشان دادن جنبۀ اعجاز بلاغى و بيانى قرآن نوشته شده است <ref>همان، مقدمه، ص61</ref>. از جمله، بحث از آيۀ: «اللّه يستهزئ بهم...» (بقره: 15)قابل ذكر است كه «استهزاء» مجازا به خداوند اسناد داده شده است، زيرا خداوند حليم و حكيم است و استهزاء، عكس اينهاست؛ ازينرو در اين آيه جزاى استهزاء كه مؤاخذه و عقاب است، استهزاء ناميده شده است <ref>همان، ص113-114</ref>. | با توجه به نثر زيباى شريف رضى <ref>باخرزى، ج 1، ص293؛ ابن جوزى، ج 15، ص115؛ متز، ج 1، ص487، 491؛ تسترى، ج 8، ص148</ref> و عبارتهاى فصيح و تركيبهاى اصيل كه استادى وى را نشان مىدهد<ref>شريف رضى، چاپ محمد عبدالغنى حسن، ص161، 304؛ چاپ مشكوة، مقدمه، صم</ref>، در سير علوم بلاغى، اين كتاب از مهمترين آثار تحقيقى سدۀ چهارم است <ref>ضيف، ص139</ref> كه مجازها و استعارهها و كنايههاى قرآن كريم را، به ترتيب سورهها و آيات و با استشهاد فراوان از اشعار عربى، با عنوان كلى مجاز آورده است <ref>همان، ص140؛ براى نمونۀ شواهد-شريف رضى، چاپ محمد عبدالغنى حسن، ص143، 169، 179</ref> و مىتوان آن را تفسير بيانى قرآن كريم دانست كه براى نشان دادن جنبۀ اعجاز بلاغى و بيانى قرآن نوشته شده است <ref>همان، مقدمه، ص61</ref>. از جمله، بحث از آيۀ: «اللّه يستهزئ بهم...» (بقره: 15)قابل ذكر است كه «استهزاء» مجازا به خداوند اسناد داده شده است، زيرا خداوند حليم و حكيم است و استهزاء، عكس اينهاست؛ ازينرو در اين آيه جزاى استهزاء كه مؤاخذه و عقاب است، استهزاء ناميده شده است <ref>همان، ص113-114</ref>. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
علاوه بر قرآن؛[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانى]]؛[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، المنتظم في تاريخ الملوك و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بيروت 1992/1412؛[[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]؛[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]]، معالم العلماء، نجف 1961/1380؛[[ابن عنبة، احمد بن علی|ابن عنبه]]، عمدة الطّالب في انساب آل ابىطالب، چاپ محمدحسن آل طالقانى، نجف 1961/1380؛ معمر بن مثنّى ابوعبيده، مجاز القرآن، چاپ محمد [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]]، قاهره 1988؛ امين؛ على بن حسن باخرزى، دمية القصر و عصرة اهل العصر، چاپ [[تونجی، محمد|محمد تونجى]]، ج 1، دمشق[؟ 1971/1391]؛ محمدتقى تسترى، [[قاموس الرجال]]، تهران 1379-1391؛[[حر عاملی، محمد بن حسن|محمد بن حسن حرّ عاملى]]، امل الآمل، چاپ احمد حسینى، قسم 2، قم 1362 ش؛ محمد بن حسین شريف رضى، تلخيص البيان في مجازات القرآن، چاپ محمد مشكوة، تهران 1329- 1332 ش؛همان، چاپ محمد عبدالغنى حسن، بيروت 1986/1406؛ همان، ترجمۀ محمدباقرسبزوارى، تهران 1330 ش؛همو، المجازات النبويّة، چاپ طه محمد زينى، قاهره 1968، چاپ افست قم[بىتا. ]؛ [[ضیف، شوقی|شوقى ضيف]]، البلاغة تطور و تاريخ، قاهره 1987؛ محمد علوى مقدّم، «مقايسۀ مجاز القرآن ابوعبيده و تلخيص البيان [[ | علاوه بر قرآن؛[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانى]]؛[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، المنتظم في تاريخ الملوك و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بيروت 1992/1412؛[[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]؛[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]]، معالم العلماء، نجف 1961/1380؛[[ابن عنبة، احمد بن علی|ابن عنبه]]، عمدة الطّالب في انساب آل ابىطالب، چاپ محمدحسن آل طالقانى، نجف 1961/1380؛ معمر بن مثنّى ابوعبيده، مجاز القرآن، چاپ محمد [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]]، قاهره 1988؛ امين؛ على بن حسن باخرزى، دمية القصر و عصرة اهل العصر، چاپ [[تونجی، محمد|محمد تونجى]]، ج 1، دمشق[؟ 1971/1391]؛ محمدتقى تسترى، [[قاموس الرجال]]، تهران 1379-1391؛[[حر عاملی، محمد بن حسن|محمد بن حسن حرّ عاملى]]، امل الآمل، چاپ احمد حسینى، قسم 2، قم 1362 ش؛ محمد بن حسین شريف رضى، تلخيص البيان في مجازات القرآن، چاپ محمد مشكوة، تهران 1329- 1332 ش؛همان، چاپ محمد عبدالغنى حسن، بيروت 1986/1406؛ همان، ترجمۀ محمدباقرسبزوارى، تهران 1330 ش؛همو، المجازات النبويّة، چاپ طه محمد زينى، قاهره 1968، چاپ افست قم[بىتا. ]؛ [[ضیف، شوقی|شوقى ضيف]]، البلاغة تطور و تاريخ، قاهره 1987؛ محمد علوى مقدّم، «مقايسۀ مجاز القرآن ابوعبيده و تلخيص البيان [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]»، در يادنامۀ علامه شريف رضى، به اهتمام ابراهیم سيد علوى، تهران 1366 ش؛ عمر فرّوخ، تاريخ الادب العربى، ج 3، بيروت 1989؛آدام منز، الحضارة الاسلامىّة في القرن الرابع الهجرى، نقله الى العربية محمد عبدالهادى ابوريدة، قاهره 1957/1377؛ احمد بن على نجاشى، فهرست اسماء مصنّفى الشيعة المشتهر برجال النجاشى، چاپ موسى شبيرى زنجانى، قم 1407. | ||
{{تفاسیر}} | {{تفاسیر}} | ||