پرش به محتوا

مبانی فقهی حکومت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'اسلامي' به 'اسلامى')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
}}
}}


'''مبانى فقهى حكومت اسلامى''' ترجمه‌اى از كتاب "دراسات في ولاية الفقيه و فقه الدولة الإسلامية" تأليف آیت‌الله [[منتظری، حسینعلی|حسينعلى منتظرى]] است كه توسط آقايان محمود صلواتى و ابوالفضل شكورى ترجمه و تحرير شده است.
'''مبانى فقهى حکومت اسلامى''' ترجمه‌اى از کتاب "[[دراسات في ولاية الفقيه و فقه الدولة الاسلامية|دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة]]" تألیف آیت‌الله [[منتظری، حسینعلی|حسینعلى منتظرى]] است که توسط آقایان [[صلواتی، محمود|محمود صلواتى]] و [[ابوالفضل شكورى|ابوالفضل شکورى]] ترجمه و تحریر شده است.


موضوع كتاب، فقه حكومت و مباحث مربوط به دولت و اختيارات و مسئوليت‌هاى ولى فقيه و ادله مربوط به اثبات ولايت فقيه می‌باشد.
موضوع کتاب، فقه حکومت و مباحث مربوط به دولت و اختیارات و مسئولیت‌هاى ولى فقیه و ادله مربوط به اثبات ولایت فقیه می‌باشد.


==انگيزه تأليف==
==انگیزه تألیف==
نگارنده، قصد دارد مبانى فقهى مربوط به اداره حكومت اسلامى و شأن و جايگاه ولايت فقيه را بررسى نمايد و ادله اثبات حكومت و ولايت فقيه در عصر غيبت را تبيين كند.
نگارنده، قصد دارد مبانى فقهى مربوط به اداره حکومت اسلامى و شأن و جایگاه ولایت فقیه را بررسى نماید و ادله اثبات حکومت و ولایت فقیه در عصر غیبت را تبیین کند.


==ساختار==
==ساختار==


مؤلف كتاب به گونه روايى و استدلالى (عقلى و نقلى) و با استفاده از اصول مسلم قرآن و سنت به تبيين مسأله ولايت فقيه و جوانب مختلف آن پرداخته است و ديدگاه برخى از اساطين علمى در اين زمينه را مطرح و مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد. از مهمترين ویژگی‌هاى شيوه فقهى مصنف، متأثر از استادش مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت‌الله بروجردى]]، پرداختن به مصادر اوليه فقه شيعه، به عنوان اصول متلقات از معصومين عليهم‌السلام و مراجعه به منابع اهل تسنن براى مقايسه و تطبيق است.  
مؤلف کتاب به گونه روایى و استدلالى (عقلى و نقلى) و با استفاده از اصول مسلم قرآن و سنت به تبیین مسأله ولایت فقیه و جوانب مختلف آن پرداخته است و دیدگاه برخى از اساطین علمى در این زمینه را مطرح و مورد تجزیه و تحلیل قرار مى‌دهد. از مهمترین ویژگی‌هاى شیوه فقهى مصنف، متأثر از استادش مرحوم [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردى]]، پرداختن به مصادر اولیه فقه شیعه، به عنوان اصول متلقات از معصومین علیهم‌السلام و مراجعه به منابع اهل تسنن براى مقایسه و تطبیق است.  


در هر جلد فهرست تفصيلى مندرجات كتاب ارائه شده است و در پايان جلد هشتم نيز فهرست‌هايى فنى از آيات، روايات، منابع و مآخذ آمده است.
در هر جلد فهرست تفصیلى مندرجات کتاب ارائه شده است و در پایان جلد هشتم نیز فهرست‌هایى فنى از آیات، روایات، منابع و مآخذ آمده است.


چاپ اول اين كتاب در زمستان 1367 و توسط مؤسسه كيهان در هشت جلد صورت گرفته است.
چاپ اول این کتاب در زمستان 1367 و توسط مؤسسه کیهان در هشت جلد صورت گرفته است.




==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در ابتداى كتاب تاريخچه‌اى از مباحث و تأليفات مربوط به فقه حكومتى در اسلام از عصر پيامبر اكرم(ص) تا دوران معاصر ارائه گرديده و آثارى از فقها و محدثان بزرگ شيعه در اين زمينه معرفى شده و ديدگاه‌هاى آنان در زمينه ولايت فقيه و حكومت اسلامى و کیفیت اداره آن مورد تحليل قرار گرفته است. سپس در ضمن مقدمه‌اى به ضرورت وجود دولت و حكومت در اسلام و لزوم دخالت علما و فقها در مسائل سياسى اجتماعى جامعه اسلامى و اهميت فقه حكومتى و مسائل اجتماعى در اسلام پرداخته شده و اوصاف و شرايط حكم منتخب اسلامى از نظر عقلى بررسى گرديده است. آنگاه اصول عقلى در مسأله ولايت و حكومت را بيان كرده و حاكميت مطلقه خداوند بر نظام هستى، حكم عقل بر ضرورت پيروى از راهنماى خيرخواه و ضرورت شكرگزارى از ولى‌نعمت و ضرورت دولت و حكومت براى جامعه را مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌دهد.
در ابتداى کتاب تاریخچه‌اى از مباحث و تألیفات مربوط به فقه حکومتى در اسلام از عصر پیامبر اکرم(ص) تا دوران معاصر ارائه گردیده و آثارى از فقها و محدثان بزرگ شیعه در این زمینه معرفى شده و دیدگاه‌هاى آنان در زمینه ولایت فقیه و حکومت اسلامى و کیفیت اداره آن مورد تحلیل قرار گرفته است. سپس در ضمن مقدمه‌اى به ضرورت وجود دولت و حکومت در اسلام و لزوم دخالت علما و فقها در مسائل سیاسى اجتماعى جامعه اسلامى و اهمیت فقه حکومتى و مسائل اجتماعى در اسلام پرداخته شده و اوصاف و شرایط حکم منتخب اسلامى از نظر عقلى بررسى گردیده است. آنگاه اصول عقلى در مسأله ولایت و حکومت را بیان کرده و حاکمیت مطلقه خداوند بر نظام هستى، حکم عقل بر ضرورت پیروى از راهنماى خیرخواه و ضرورت شکرگزارى از ولى‌نعمت و ضرورت دولت و حکومت براى جامعه را مورد تجزیه و تحلیل قرار مى‌دهد.


در ادامه نگارنده به ثبوت ولايت به مفهوم حكومت براى رسول خدا(ص) و ائمه معصومين عليهم‌السلام اشاره كرده و دلايل قرآنى و روايى آن را بررسى نموده است. در قسمت ديگرى از كتاب ضرورت حكومت و لزوم آن در همه زمان‌ها از نظر اسلام مورد بحث قرار گرفته و رابطه نماز و حكومت، روزه و حكومت، زكات و حكومت، خمس و انفال و حكومت، حج و حكومت، جهاد و حكومت، قضا و حكومت و امر به معروف و نهى از منكر و حكومت بيان شده و ادله ضرورت حكومت در همه زمان، از منظرى روايى و قرآنى تبيين گرديده است.
در ادامه نگارنده به ثبوت ولایت به مفهوم حکومت براى رسول خدا(ص) و ائمه معصومین علیهم‌السلام اشاره کرده و دلایل قرآنى و روایى آن را بررسى نموده است. در قسمت دیگرى از کتاب ضرورت حکومت و لزوم آن در همه زمان‌ها از نظر اسلام مورد بحث قرار گرفته و رابطه نماز و حکومت، روزه و حکومت، زکات و حکومت، خمس و انفال و حکومت، حج و حکومت، جهاد و حکومت، قضا و حکومت و امر به معروف و نهى از منکر و حکومت بیان شده و ادله ضرورت حکومت در همه زمان، از منظرى روایى و قرآنى تبیین گردیده است.


در جلد دوم اين مجموعه ابتدا شرايط حاكم اسلامى براساس عقل، كتاب و سنت بيان گرديده و شروطى مانند:اسلام، ايمان، عدالت، فقاهت، قدرت تدبير، آلوده نبودن به رذايل اخلاقى، مرد بودن و حلال‌زاده بودن مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. سپس چگونگى انعقاد امامت و تعيين رهبرى بيان شده و نظريههاى نصب و انتخاب و دلايل هريك از اين نظريه‌ها به صورت مبسوط تبيين گرديده است.
در جلد دوم این مجموعه ابتدا شرایط حاکم اسلامى براساس عقل، کتاب و سنت بیان گردیده و شروطى مانند:اسلام، ایمان، عدالت، فقاهت، قدرت تدبیر، آلوده نبودن به رذایل اخلاقى، مرد بودن و حلال‌زاده بودن مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. سپس چگونگى انعقاد امامت و تعیین رهبرى بیان شده و نظریههاى نصب و انتخاب و دلایل هریک از این نظریه‌ها به صورت مبسوط تبیین گردیده است.


در جلد سوم، نخست محدوده ولايت و اختيارات ولى فقيه و وظايف حاكم اسلامى در برابر اسلام و مردم و وظايف مردم در برابر وى بيان شده و سپس مسئله شورا و مشورت در اسلام، مسئوليت رهبر و اشراف وى بر قواى سه‌گانه و مسأله امر به معروف و نهى از منكر و اداره حسبه توسط رهبر و اجراى حدود شرعى توسط وى مورد تجزيه و تحليل فقهى قرار گرفته است.
در جلد سوم، نخست محدوده ولایت و اختیارات ولى فقیه و وظایف حاکم اسلامى در برابر اسلام و مردم و وظایف مردم در برابر وى بیان شده و سپس مسئله شورا و مشورت در اسلام، مسئولیت رهبر و اشراف وى بر قواى سه‌گانه و مسأله امر به معروف و نهى از منکر و اداره حسبه توسط رهبر و اجراى حدود شرعى توسط وى مورد تجزیه و تحلیل فقهى قرار گرفته است.


در جلد چهارم آداب و احكام اداره زندان‌ها و مشروعيت اجمالى زندان و اختيارات ولى فقيه در زندانى كردن و عفو مجرمان مورد ارزيابى قرار گرفته و تاريخچه‌اى از زندان در اسلام، انگيزه‌ها و اهداف زندان، جايگاه زندان در اجراى كيفرها و احكام شرعى، انواع زندان، حقوق زندانیان و روايات مربوط به زندان مورد تجزيه و تحليل فقهى واقع شده است. احكام استخبارات و كسب اخبار (اطلاعات) و لزوم نهادها و دستگاه‌ها ى خبریابى امنيتى از ديگر مندرجات اين مجلّد مى‌باشد.
در جلد چهارم آداب و احکام اداره زندان‌ها و مشروعیت اجمالى زندان و اختیارات ولى فقیه در زندانى کردن و عفو مجرمان مورد ارزیابى قرار گرفته و تاریخچه‌اى از زندان در اسلام، انگیزه‌ها و اهداف زندان، جایگاه زندان در اجراى کیفرها و احکام شرعى، انواع زندان، حقوق زندانیان و روایات مربوط به زندان مورد تجزیه و تحلیل فقهى واقع شده است. احکام استخبارات و کسب اخبار (اطلاعات) و لزوم نهادها و دستگاه‌ها ى خبریابى امنیتى از دیگر مندرجات این مجلّد مى‌باشد.


در جلد پنجم برخى ديگر از شئونات ولى فقيه مانند چگونگى ثبوت هلال با حكم والى، وظايف ولى فقيه در مورد احتكار و قيمت‌گذارى، وظايف رهبر و كارگزاران حكومتى در برابر بيت‌المال و وجوب رسيدگى به مجرمان جامعه اسلامى، سياست خارجى اسلام و روش برخورد با اقليت‌هاى غيرمسلمان در اجتماع اسلامى، حقوق متقابل مردم و رهبرى و اخلاق كارگزاران مورد بحث و بررسى قرار مى‌گيرد.
در جلد پنجم برخى دیگر از شئونات ولى فقیه مانند چگونگى ثبوت هلال با حکم والى، وظایف ولى فقیه در مورد احتکار و قیمت‌گذارى، وظایف رهبر و کارگزاران حکومتى در برابر بیت‌المال و وجوب رسیدگى به مجرمان جامعه اسلامى، سیاست خارجى اسلام و روش برخورد با اقلیت‌هاى غیرمسلمان در اجتماع اسلامى، حقوق متقابل مردم و رهبرى و اخلاق کارگزاران مورد بحث و بررسى قرار مى‌گیرد.


در جلد ششم از اين مجموعه به بحث درباره منابع مالى حكومت اسلامى پرداخته شده و حكم منابع مالى مانند زكات، خمس، انفال، غنايم جنگى و ساير اموالى كه ولى فقيه حق تصرف و هزينه كردن آن براى جامعه اسلامى را دارد، بررسى گرديده است.
در جلد ششم از این مجموعه به بحث درباره منابع مالى حکومت اسلامى پرداخته شده و حکم منابع مالى مانند زکات، خمس، انفال، غنایم جنگى و سایر اموالى که ولى فقیه حق تصرف و هزینه کردن آن براى جامعه اسلامى را دارد، بررسى گردیده است.
 
در جلد هفتم احكام فيئ و انفال نيز كه يكى از منابع مالى دولت اسلامى است مورد كنكاش فقهى قرار گرفته است. نگارنده همچنين درباره جزيه و خراج و احكام فقهى آن نيز اشاره و مطالبى بيان كرده است.
 
در هشتمين و آخرين جلد از اين مجموعه فقهى، احكام فقهى مربوط به احياى موات و ماليات‌ها به عنوان يكى ديگر از منابع مالى دولت اسلامى مطرح شده و مباحثى در مورد مردم سالارى دينى، اشكال حكومت دينى، مجلس خبرگان، احزاب سياسى، راه‌هاى نظارت مردمى، حقوق مخالفان سياسى و مسئله تفكيك قوا بيان گرديده است.


در جلد هفتم احکام فیئ و انفال نیز که یکى از منابع مالى دولت اسلامى است مورد کنکاش فقهى قرار گرفته است. نگارنده همچنین درباره جزیه و خراج و احکام فقهى آن نیز اشاره و مطالبى بیان کرده است.


در هشتمین و آخرین جلد از این مجموعه فقهى، احکام فقهى مربوط به احیاى موات و مالیات‌ها به عنوان یکى دیگر از منابع مالى دولت اسلامى مطرح شده و مباحثى در مورد مردم سالارى دینى، اشکال حکومت دینى، مجلس خبرگان، احزاب سیاسى، راه‌هاى نظارت مردمى، حقوق مخالفان سیاسى و مسئله تفکیک قوا بیان گردیده است.


== وابسته‌ها ==
[[دراسات في ولاية الفقيه و فقه الدولة الاسلامية|دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده:مباحث خاص کلامی]]
[[رده:مباحث خاص کلامی]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش