کمیل بن زیاد: تفاوت میان نسخه‌ها

| data-type="authorfatherName" |

| data-type="authorbirthDate" |

| data-type="authorBirthPlace" |

| data-type="authorDeathDate" |

| data-type="authorTeachers" |[[         |           ]]

 

| data-type="authorWritings" |[[              ]]

 

'''کمیل بن زیاد''' (متوفی 83ق)، از اصحاب حضرت علی(ع) و صاحب سر آن حضرت بشمار می‌رود.

کمیل بن زیاد بن نهیک نخعی یمانی از قبیله نخع و نخع از جماعت مذجع یکی از قبایل یمن و از اولاد نخع حبیب بن عمرو بن علة بن جلد بن مالک بود. مالک اشتر، صحابی معروف حضرت علی(ع) نیز از آن قبیله محسوب می‌شود.

ارتباط کمیل با حضرت علی(ع) در زمان جوانی وی و در سفر کوتاه آن حضرت قبل از حجةالوداع به یمن برقرار شده که بدین‌وسیله جزو ارادتمندان و تربیت‌شدگان آن جناب می‌گردد. با توجه به استعداد ذاتی و اخلاص و شجاعت و تلاش و وفاداری که در کمیل بوده، به آن حضرت بسیار تقرب یافته و در زمره اصحاب خاص و شیعیان مخلص درآمده، تا حدی که صاحب سر آن حضرت شده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.

شیخ مفید در کتاب «الجمل» بابی در خصوص گروهی که با حضرت علی(ع) بیعت نموده‌اند، مطرح نموده و پس از ذکر نام مهاجرین و انصار و بنی‌هاشم، به بحث پیرامون بیعت سایر شیعیان می‌پردازد که از بزرگان و اهل فضل در دین و ایمان و علم و فقه و قرآن بودند که از جمله آنها کمیل بن زیاد است. این گروه که نام 27 نفر از آنها را شیخ مفید متذکر شده است، در هنگام قتل عثمان در مدینه بوده و پس از کشته شدن عثمان با حضرت بیعت نمودند تا با جنگ‌کنندگان با حضرت جنگ کرده و با آشتی‌کنندگان با او در آشتی باشند و همواره او را پشتیبانی نموده و در جنگ‌ها حضور یافته و تا حد شهادت او را یاری کرده و حتی بعد از شهادت آن حضرت، بر ولایت و امامت و اعتقاد به افضلیت او بر تمام مردم باقی بمانند.

همچنین شیخ مفید در کتاب «الاختصاص» تحت عنوان «سابقان مقرب به حضرت علی(ع)» پس از نام بردن اصحابی همچون سلمان و مقداد و ابوذر و عمار به‌عنوان «ارکان اربعه»، تابعینی مثل اویس قرنی، عمرو بن حمق خزاعی، رشید هجری، میثم تمار، کمیل بن زیاد نخعی و قنبر غلام حضرت علی(ع) و دیگران را ذکر می‌نماید<ref>ر.ک: همان، ص50-51</ref>.

از افتخارات کمیل آن است که فرماندار حضرت علی(ع) در شهر «هیت» بود. از چگونگی و مدت حاکمیت او مدرکی در دست نیست، به‌جز نامه آن حضرت به کمیل پیرامون آنچه در زمان این فرماندار اتفاق افتاد<ref>ر.ک: ربانی، سید جعفر، ص172</ref>.

او در هر سه جنگی که در زمان امیر مومنان(ع) اتفاق افتاد، حضور داشت. در مورد نبرد صفین، محمد بن سعد زهری (متوفی 230ق) از تاریخ‌نگاران اهل سنت می‌گوید: «و شهد مع علي صفين»؛ کمیل، جنگ صفین را در رکاب علی(ع) حضور یافت<ref>ر.ک: همان، ص173</ref>.

پس از شهادت حضرت علی(ع) در رمضان سال 40 به دست ابن ملجم مرادی خارجی، مردم کوفه با امام حسن(ع) بیعت نمودند. کمیل بن زیاد نیز با وی بیعت نموده و از اصحاب آن بزرگوار محسوب می‌شد. علامه مجلسی، صاحب «بحار الأنوار» به نقل از مناقب ابن شهرآشوب، کمیل را از اصحاب امام حسن(ع) می‌شمارد<ref>ر.ک: خیاطیان، قدرت‌الله، ص70</ref>.

در زمان امام حسین(ع) قبل از وقایع عاشورا، دوستداران خاص اهل‌بیت(ع)، از جمله کمیل بن زیاد و قنبر غلام امیرالمؤمنین علی(ع)، در زندان‌های معاویه و سپس یزید به سر می‌برده‌اند، ولی فردای روز عاشورا به‌همراه تعدادی از یاران وفادار حضرت علی(ع) از زندان آزاد می‌شوند<ref>ر.ک: همان</ref>.

کمیل در اولین روز امامت امام سجاد(ع) از زندان یزید آزاد شد، افتخار درک زمان آن حضرت را پیدا نمود و به‌همراهی دیگر یاران باوفای امیرالمؤمنین(ع) ضمن بیعت با چهارمین امام درصدد ادامه دادن به راه مقتدای خود بود و بعداً جنگ قراء را علیه حکومت اموی به راه انداخت<ref>ر.ک: همان، ص70-71</ref>.

از افتخاراتی که نصیب کمیل شد، شهادت او توسط سفاکی به نام حجاج بن یوسف است. این افتخار در 90 سالگی کمیل و در سال 83 هجری اتفاق افتاد. جالب است که حضرت علی(ع) از شهادت کمیل و کیفیت آن، خبر داده بود. علامه مجلسی می‌گوید: «و کذلك أخبر(ع) بقتل جماعة منهم حجر بن عدي و رشيد الهجري و كميل بن زياد و...».

شیخ مفید، ماجرای شهادت کمیل را چنین آورده است: «چون حجاج فرماندار کوفه شد، در پی کمیل برآمد. کمیل گریخت و پنهان شد. حجاج که این خبر را شنید، حقوق ایل و قبیله کمیل را از بیت‌المال قطع نمود. وقتی کمیل از جریان مطلع شد، با خود گفت: من پیری سالخورده هستم و عمرم به سر آمده است؛ روا نیست که به‌خاطر من حقوق قبیله‌ام قطع گردد. پس، از مخفیگاه خود بیرون آمده، وارد کوفه شد و خود را تسلیم حجاج نمود. هنگامی‌ که حجاج او را دید، گفت بسیار دوست داشتم تو را بیابم!

<references/>