پرش به محتوا

جمهرة نسب قریش و أخبارها: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'زبير بن بکار' به 'زبیر بن بکار')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
1.قريش (قبيله) - تاريخ
1.قريش (قبيله) - تاريخ
|-
|-
|data-type='publisher'|دار اليمامة  
|data-type='publishPlace'|دار اليمامة  
|-
|-
|data-type='publishPlace'|عربستان - رياض  
|عربستان - رياض  
| سال نشر =1999م , 1419ق  
| سال نشر =1999م , 1419ق  


خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


'''جمهرة نسب قریش و أخبارها'''، نوشته زبیر بن بکار (256-172ق)، یکی از منابع اصلی در نسب شناسی اعراب است. شرح و تحقیق جلد اول کتاب را محمود محمد شاکر (1418ق) به انجام رسانده است. جلد دوم هم توسط حمد الجاسر به چاپ رسیده است.
'''جمهرة نسب قریش و أخبارها'''، نوشته [[زبیر بن بکار]] (256-172ق)، یکی از منابع اصلی در نسب شناسی اعراب است. شرح و تحقیق جلد اول کتاب را [[شاکر، محمود محمد|محمود محمد شاکر]] (1418ق) به انجام رسانده است. جلد دوم هم توسط [[حمد الجاسر]] به چاپ رسیده است.


== ساختار ==
== ساختار ==
کتاب در دو مجلد مشتمل بر دو مقدمه به قلم حمد الجاسر و محمود محمد شاکر و متن کتاب است که بدون مقدمه با ذکر بزرگان زبیری آغاز شده و سپس به ذکر اخبار افراد سرشناس و شخصیت‌های قریشی پرداخته است. از جمله ویژگی‌های کتاب شماره گذاری اخبار آن به تعداد 3451 شماره است.
کتاب در دو مجلد مشتمل بر دو مقدمه به قلم حمد الجاسر و [[شاکر، محمود محمد|محمود محمد شاکر]] و متن کتاب است که بدون مقدمه با ذکر بزرگان زبیری آغاز شده و سپس به ذکر اخبار افراد سرشناس و شخصیت‌های قریشی پرداخته است. از جمله ویژگی‌های کتاب شماره گذاری اخبار آن به تعداد 3451 شماره است.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
این کتاب، از اولین تألیفاتی است که در آن زبیر بن بکار به انساب اهتمام ورزیده و مشتمل بر مطالب دقیق و اشعار فراوان بوده و از منابعی است که حاوی بیشترین اخبار است.<ref>ر.ک: الجراخ، عباس ‌هانی، ص496</ref>
این کتاب، از اولین تألیفاتی است که در آن [[زبیر بن بکار]] به انساب اهتمام ورزیده و مشتمل بر مطالب دقیق و اشعار فراوان بوده و از منابعی است که حاوی بیشترین اخبار است.<ref>ر.ک: الجراخ، عباس ‌هانی، ص496</ref>


خوانندگان این کتاب را از زمانی شناختند که مرحوم شیخ محمود شاکر جزء اول از آن را در قاهره در سال 1381ق تحقیق نمود. فضیلت این کار از آن شیخ جلیل حمد الجاسر است که نسخه خطی این اثر را در اختیار شیخ محمود قرار داد. از آن زمان نیاز ضروری به نشر بخش باقی مانده از آن وجود داشت، اما سال‌ها گذشت و این کار اتفاق نیفتاد؛ چراکه شاکر مشغول به تحقیق کتاب‌های دیگری بود. بعد از وفات شیخ محمود، شیخ جاسر با خانواده شیخ محمود تماس گرفته و نوشته‌های او را به دست آورد و به همراه جزء اول منتشر نمود تااینکه کتاب به صورت کامل در اختیار خواننده قرار گیرد<ref>ر.ک: همان، ص469</ref>
خوانندگان این کتاب را از زمانی شناختند که مرحوم شیخ [[شاکر، محمود محمد|محمود شاکر]] جزء اول از آن را در قاهره در سال 1381ق تحقیق نمود. فضیلت این کار از آن شیخ جلیل حمد الجاسر است که نسخه خطی این اثر را در اختیار شیخ محمود قرار داد. از آن زمان نیاز ضروری به نشر بخش باقی مانده از آن وجود داشت، اما سال‌ها گذشت و این کار اتفاق نیفتاد؛ چراکه شاکر مشغول به تحقیق کتاب‌های دیگری بود. بعد از وفات شیخ محمود، شیخ جاسر با خانواده شیخ محمود تماس گرفته و نوشته‌های او را به دست آورد و به همراه جزء اول منتشر نمود تااینکه کتاب به صورت کامل در اختیار خواننده قرار گیرد<ref>ر.ک: همان، ص469</ref>


تألیف کتب انساب در نخستین مراحل خود برپایه نسبت به پدران و مادران و قبیله بوده است. کتاب حاضر نیز همانند نسب قریش مصعب زیبری (236-156)، جمهرة أنساب العرب ابن حزم ‌اندلسی (456-384) و [[أنساب الأشراف (5 جلدی)|أنساب الأشراف بلاذری]] (م 279) بر همین مبنا نوشته شده است.<ref>ر.ک: آیت‌الله زاده شیرازی، مرتضی، ص70-69</ref>
تألیف کتب انساب در نخستین مراحل خود برپایه نسبت به پدران و مادران و قبیله بوده است. کتاب حاضر نیز همانند نسب قریش مصعب زیبری (236-156)، جمهرة أنساب العرب ابن حزم ‌اندلسی (456-384) و [[أنساب الأشراف (5 جلدی)|أنساب الأشراف بلاذری]] (م 279) بر همین مبنا نوشته شده است.<ref>ر.ک: آیت‌الله زاده شیرازی، مرتضی، ص70-69</ref>
خط ۴۱: خط ۴۱:
این کتاب برخلاف آثاری چون «الأنساب» سمعانی - که پس از بیان نسب رسول‌اللّه، به ذکر نسب بنی‌هاشم و بعد از آن به ذکر نسب قریش و عرب پرداخته<ref>ذکایی ساوی، مرتضی، ص29-28</ref>، چون خود از زبیریان و نواده زبیر بن عوام است، نسب‌ها را با ذکر نسب زبیریان آغاز کرده است.  
این کتاب برخلاف آثاری چون «الأنساب» سمعانی - که پس از بیان نسب رسول‌اللّه، به ذکر نسب بنی‌هاشم و بعد از آن به ذکر نسب قریش و عرب پرداخته<ref>ذکایی ساوی، مرتضی، ص29-28</ref>، چون خود از زبیریان و نواده زبیر بن عوام است، نسب‌ها را با ذکر نسب زبیریان آغاز کرده است.  


در کتاب «نسب قریش» مصعب بن عبدالله (متوفی 236ق) نیز که پیش از کتاب زبیر بن بکار نوشته شده، علاوه بر اینکه در قالب دوازده جزء دسته بندی خوبی صورت گرفته است، به ترتیب منطقی با ذکر انساب از معد بن عدنان و اجداد پیامبر(ص) آغاز و با ذکر نسب ابوطالب و علی(ع) و فرزندان آن حضرت ادامه یافته است.
در کتاب «نسب قریش» مصعب بن عبدالله (متوفی 236ق) نیز که پیش از کتاب [[زبیر بن بکار]] نوشته شده، علاوه بر اینکه در قالب دوازده جزء دسته بندی خوبی صورت گرفته است، به ترتیب منطقی با ذکر انساب از معد بن عدنان و اجداد پیامبر(ص) آغاز و با ذکر نسب ابوطالب و [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] و فرزندان آن حضرت ادامه یافته است.


افراط معاویه در دشمنی با [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] به حدّی رسید که چون جمعی از بنی‌أمیه نزد او رفتند و گفتند: تو به آرزوی خود رسیدی، از این پس دست از ناسزاگویی به این مرد (مقصود، امیرالمؤمنین(ع) است) بردار. گفت: قسم به خدا! تا هنگامی که کودکان با این ناسزاگویی بزرگ شوند و پیران به فرتوتی برسند، هیچ گاه فضیلتی برای او نباید ذکر شود. امّا اراده خداوند، جز این بود. بنا به نقل زبیر بن بکار، عبداللّه بن عروه فرزندان خود را گرد آورد، سپس گفت:‌ای فرزندان من! خداوند هیچ چیزی را بنا نکرد که پس از زمانی آن را ویران ساخته باشد و اینکه مردم هرگز چیزی را بنا نکردند، جز اینکه آن را ویران کردند و نیز اینکه بنی‌أمیه از زمان معاویه تا امروز (نیمه اوّل قرن دوم هجری) خواستند شرف و مقام علی را خراب کنند و از میان ببرند، امّا خداوند شرف و فضیلت و محبّت او را در دل‌های مؤمنین افزون ساخت.‌ای فرزندان من، علی را دشنام ندهید!<ref>ر.ک: فقیهی، علی‌اصغر، ص24؛ متن کتاب، ج1، ص300، شماره 474</ref>
افراط معاویه در دشمنی با [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] به حدّی رسید که چون جمعی از بنی‌أمیه نزد او رفتند و گفتند: تو به آرزوی خود رسیدی، از این پس دست از ناسزاگویی به این مرد (مقصود، امیرالمؤمنین(ع) است) بردار. گفت: قسم به خدا! تا هنگامی که کودکان با این ناسزاگویی بزرگ شوند و پیران به فرتوتی برسند، هیچ گاه فضیلتی برای او نباید ذکر شود. امّا اراده خداوند، جز این بود. بنا به نقل [[زبیر بن بکار]]، عبداللّه بن عروه فرزندان خود را گرد آورد، سپس گفت:‌ای فرزندان من! خداوند هیچ چیزی را بنا نکرد که پس از زمانی آن را ویران ساخته باشد و اینکه مردم هرگز چیزی را بنا نکردند، جز اینکه آن را ویران کردند و نیز اینکه بنی‌أمیه از زمان معاویه تا امروز (نیمه اوّل قرن دوم هجری) خواستند شرف و مقام علی را خراب کنند و از میان ببرند، امّا خداوند شرف و فضیلت و محبّت او را در دل‌های مؤمنین افزون ساخت.‌ای فرزندان من، علی را دشنام ندهید!<ref>ر.ک: فقیهی، علی‌اصغر، ص24؛ متن کتاب، ج1، ص300، شماره 474</ref>


== وضعیت کتاب ==
== وضعیت کتاب ==
خط ۵۳: خط ۵۳:


==پانویس==
==پانویس==
<references/>
<references />
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
#مقدمه و متن کتاب.
#مقدمه و متن کتاب.
خط ۵۹: خط ۵۹:
#[[:noormags:097837|الجراخ، عباس ‌هانی،»جمهرة نسب قریش و أخبارها (نظرات... و تتمة)«، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجلة العرب، السنة الثامن و الثلاثون، محرم و صفر 1424، الجزء 7 و 8، ص469 تا 482]].
#[[:noormags:097837|الجراخ، عباس ‌هانی،»جمهرة نسب قریش و أخبارها (نظرات... و تتمة)«، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجلة العرب، السنة الثامن و الثلاثون، محرم و صفر 1424، الجزء 7 و 8، ص469 تا 482]].
#[[:noormags:639348|آیت‌الله زاده شیرازی، مرتضی،» تحقیقی در انساب عرب «، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مقالات و بررسی‌ها، بهار - زمستان 1351، دفتر نهم تا دوازدهم، ص64 تا 109]].
#[[:noormags:639348|آیت‌الله زاده شیرازی، مرتضی،» تحقیقی در انساب عرب «، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مقالات و بررسی‌ها، بهار - زمستان 1351، دفتر نهم تا دوازدهم، ص64 تا 109]].
#[[:noormags:292446|فقیهی، علی‌اصغر،» بنی‌أمیه در تاریخ«، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مجموعه مقالات کنگره [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، شماره 87، ص3 تا 56]].
#[[:noormags:292446|فقیهی، علی‌اصغر،» بنی‌أمیه در تاریخ«، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، شماره 87، ص3 تا 56]].
#[[:noormags:74503|ذکایی ساوی، مرتضی،» سیری در الأنساب «، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله آینه پژوهش، آذر و دی 1375، شماره 41، ص26 تا 33]].  
#[[:noormags:74503|ذکایی ساوی، مرتضی،» سیری در الأنساب «، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله آینه پژوهش، آذر و دی 1375، شماره 41، ص26 تا 33]].  


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش