۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن: تفاوت میان نسخهها
روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۸:۴۳
، ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - ' ،' به '،'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
در متن كتاب به نام تفسير اشارهاى نشده است، اما بنابر اجماع دستنويسها و منابع هم روزگار مؤلف، از جمله فهرست منتجب الدين رازى (ص 45)كه شاگرد شيخ بوده، همه جا نام كتاب روض الجنان و روح الجنان آمده است. تنها در معالم العلماى ابن شهر آشوب (ص 141) «روح الجنان و روح الجنان» ثبت شده كه قطعاً كلمه «روح» در آغاز آن محرّف «روض» است، چرا كه خود ابن شهر آشوب در كتاب ديگرش، مناقب (ج 1، ص 12) ، گفته است: «ابو الفتوح روايت روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن را به من اجازه داده است». | در متن كتاب به نام تفسير اشارهاى نشده است، اما بنابر اجماع دستنويسها و منابع هم روزگار مؤلف، از جمله فهرست منتجب الدين رازى (ص 45)كه شاگرد شيخ بوده، همه جا نام كتاب روض الجنان و روح الجنان آمده است. تنها در معالم العلماى ابن شهر آشوب (ص 141) «روح الجنان و روح الجنان» ثبت شده كه قطعاً كلمه «روح» در آغاز آن محرّف «روض» است، چرا كه خود ابن شهر آشوب در كتاب ديگرش، مناقب (ج 1، ص 12)، گفته است: «ابو الفتوح روايت روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن را به من اجازه داده است». | ||
شيوه تنظيم تفسير ابو الفتوح رازى اصولا كلامى-روايى است، اما از آنجا كه بر جنبههاى ادبى واژههاى قرآنى مانند مباحث لغوى و زبانى و استشهاد به اشعار عربى براى روشن شدن معانى كلمات و جنبههاى صرف و نحوى نيز تأكيد دارد، خصوصيت ادبى را هم مىتوان بر آن افزود. | شيوه تنظيم تفسير ابو الفتوح رازى اصولا كلامى-روايى است، اما از آنجا كه بر جنبههاى ادبى واژههاى قرآنى مانند مباحث لغوى و زبانى و استشهاد به اشعار عربى براى روشن شدن معانى كلمات و جنبههاى صرف و نحوى نيز تأكيد دارد، خصوصيت ادبى را هم مىتوان بر آن افزود. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
نشانههايى چون تصريح به نام و نقل آشكار مطالب، استفادهى ابو الفتوح رازى از اهمّ تفسيرهاى عربى پيشين اعم از شيعه و سنّى را اثبات مىكند. او در تفسير خود از بسيارى مفسران پيشين، از قبيل امام حسن عسكرى(ع)، ابو القاسم كعبى، ابو مسلم محمد بن بحر اصفهانى، ابو على جبايى و پسرش ابو هاشم جبايى، ابو بكر اصمّ، ابو الحسن رُمّانى، زجّاج، حسين بن فضل بجلى، ابو اسحاق ثعلبى، فتّال نيشابورى و بويژه محمد بن جرير طبرى، نام برده و از تفسيرهاى آنان و بهطور خاص از تفسير طبرى استفاده كرده است (ياحقى، 1369ش، ص 327-332). | نشانههايى چون تصريح به نام و نقل آشكار مطالب، استفادهى ابو الفتوح رازى از اهمّ تفسيرهاى عربى پيشين اعم از شيعه و سنّى را اثبات مىكند. او در تفسير خود از بسيارى مفسران پيشين، از قبيل امام حسن عسكرى(ع)، ابو القاسم كعبى، ابو مسلم محمد بن بحر اصفهانى، ابو على جبايى و پسرش ابو هاشم جبايى، ابو بكر اصمّ، ابو الحسن رُمّانى، زجّاج، حسين بن فضل بجلى، ابو اسحاق ثعلبى، فتّال نيشابورى و بويژه محمد بن جرير طبرى، نام برده و از تفسيرهاى آنان و بهطور خاص از تفسير طبرى استفاده كرده است (ياحقى، 1369ش، ص 327-332). | ||
ابو الفتوح هنگام بحث فقهى و كلامى در آيات، اقوال مفسران اهل سنّت را تقريباً با بىطرفى كامل ذكر كرده و نظر خود را بر مبناى فقه و كلام شيعه، تحت عنوان «مذهب | ابو الفتوح هنگام بحث فقهى و كلامى در آيات، اقوال مفسران اهل سنّت را تقريباً با بىطرفى كامل ذكر كرده و نظر خود را بر مبناى فقه و كلام شيعه، تحت عنوان «مذهب ما»، بيان داشته است. تفسير ابو الفتوح در ميان امّهات تفاسير شيعى پيشين، حتى در مباحث لغوى و معانى واژههاى قرآنى و استشهاد به اشعار عربى، با التبيان فى تفسير القرآن شيخ طوسى و مجمع البيان فى تفسير القرآن طبرسى قابل مقايسه است و از اين نظر ظاهراً بر دو تفسير ديگر رجحان دارد (خزاعى، ص 205-216). ابو الفتوح ظاهراً از التبيان به طور مستقيم استفاده كرده اما به سبب قرب زمان تأليف از وجود مجمع البيان بىخبر بوده است و مشابهت اين دو مىتواند از اشتراك منابع و نزديكى مشرب فقهى و كلامى دو مؤلف ناشى شده باشد. | ||
استفاده وسيع ابو الفتوح از منابع فقهى و كلامى فرق مختلف و مباحث تاريخى و قصص و حتى اسرائيليات، اهميت آن را از اين جهات نيز در ميان آثار همگن سزاوار تحقيق كرده است (براى نمونه عسكر حقوقى، تحقيق در تفسير ابو الفتوح رازى، 1346 ش، 3 ج). | استفاده وسيع ابو الفتوح از منابع فقهى و كلامى فرق مختلف و مباحث تاريخى و قصص و حتى اسرائيليات، اهميت آن را از اين جهات نيز در ميان آثار همگن سزاوار تحقيق كرده است (براى نمونه عسكر حقوقى، تحقيق در تفسير ابو الفتوح رازى، 1346 ش، 3 ج). | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
6. حسين بن حسن جرجانى، تفسير گازر، چاپ جلال الدين حسينى ارموى، تهران 1337- 1341ش | 6. حسين بن حسن جرجانى، تفسير گازر، چاپ جلال الدين حسينى ارموى، تهران 1337- 1341ش | ||
7. عسكر حقوقى، ارزش ادبى تفسير ابو | 7. عسكر حقوقى، ارزش ادبى تفسير ابو الفتوح، در مجموعه خطابههاى نخستين كنگره تحقيقات ايرانى، به كوشش غلامرضا ستوده، تهران 1353ش | ||
8. محمد حسن خزاعى، دقّت ابو الفتوح رازى در معانى واژهها و مقايسه آنها با تبيان شيخ طوسى و مجمع البيان طبرسى(ره)، مشكوة، ش 48 پاييز 1374 | 8. محمد حسن خزاعى، دقّت ابو الفتوح رازى در معانى واژهها و مقايسه آنها با تبيان شيخ طوسى و مجمع البيان طبرسى(ره)، مشكوة، ش 48 پاييز 1374 | ||
9.جليل ساغروانيان، دستور باش: تفسير ساختى ويژه در روض الجنان و روح | 9.جليل ساغروانيان، دستور باش: تفسير ساختى ويژه در روض الجنان و روح الجنان»، مشكوة، ش 27 تابستان 1369 | ||
10.نور اللّه بن شريف الدين شوشترى، مجالس المؤمنين، تهران 1354ش | 10.نور اللّه بن شريف الدين شوشترى، مجالس المؤمنين، تهران 1354ش | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
15.همو، دستنويسى نفيس از تفسير ابو الفتوح رازى، مشكوة، ش 6، زمستان 1363)16.همو، دستنويسى نفيس از تفسير ابو الفتوح رازى، مشكوة، ش 3، تابستان 1362 | 15.همو، دستنويسى نفيس از تفسير ابو الفتوح رازى، مشكوة، ش 6، زمستان 1363)16.همو، دستنويسى نفيس از تفسير ابو الفتوح رازى، مشكوة، ش 3، تابستان 1362 | ||
17.همو، طبرى و ابو | 17.همو، طبرى و ابو الفتوح، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسمزاده، تهران 1369ش | ||