نيل الأمل في ذيل الدول: تفاوت میان نسخه‌ها

}}  

==اهمیت کتاب==

==ساختار==

کتاب با مقدمه محقق آغاز گردیده و مطالب به‌صورت سال‌شمار، در هشت جزء،  

در سه جلد، تنظیم شده است؛ به‌گونه‌ای که از جزء اول تا چهارم در جلد اول و از جزء پنجم تا هشتم، در جلد دوم جای گرفته و جلد سوم نیز به ادامه فهارس مذکور در جلد دوم، اختصاص یافته است.

جلد اول، دربردارنده چهار جزء، به شرح زیر است:

جزء اول: حوادث و وفیات سال 744 تا سال 760ق؛

جزء دوم: از سال 761 تا آخر سال 800ق؛

جزء سوم: از سال 801 تا آخر سال 820ق؛

جزء چهارم: از سال 821 تا آخر سال 840ق.

جلد دوم نیز چهار جزء زیر را شامل شده است:

جزء پنجم: از سال 841 تا آخر سال 860ق؛

جزء ششم: از سال 861 تا آخر سال 875ق؛

جزء هفتم: از سال 876 تا آخر سال 890ق؛

جزء هشتم: از سال 891 تا آخر سال 896ق<ref>ر.ک: مقدمه محقق، همان، ص70</ref>.

نکته قابل توجه پیرامون کتاب، آن است که ترتیب ذکر و امتزاج وفات با حوادث و اخباری که در کتاب ذکر شده، با ترتیب و روشی که ذهبی در کتاب خود، یعنی «دول الإسلام» که مؤلف کتاب خود را ذیل و تکمله آن دانسته، متفاوت است؛ زیرا روش ذهبی به این صورت است که ابتدا، تمام حوادث و وقایع یک سال را ذکر نموده و سپس در پایان، فقط یک مرتبه، به ذکر وفیاتی که در آن سال اتفاق افتاده، پرداخته است. این روشی است که مؤلف در اثر دیگر خود، تحت عنوان «الروض الباسم» که کتابی تاریخی است، از آن تبعیت نموده، اما در کتاب حاضر، از آن عدول کرده و فاصله‌ای میان حوادث و وفیات، نینداخته است و گویا بر این امر تأکید داشته است که وفیات اعلام، در ذات خود، حادثه و واقعه‌ای خاص می‌باشد<ref>ر.ک: همان</ref>.

از جمله ویژگی‌های کتاب، این است که سال‌های پایانی کتاب، حکایتگر دوره‌ای از روابط فشرده بین دولت ممالیک و عثمانی‌ها در حالات مختلف صلح و جنگ بوده و شامل امور مهم و مختلفی همچون خاطرات و اخبار روزمره سلاطین ممالیک، اخبار رجال سیاسی، نظامی و اداری دولت، متدینین، علما، عامه مردم و عجایب، غرایب و نوادر بوده، همچنان‌که به مسائلی که مربوط به امور عمرانی، اقتصادی، تجاری، زراعی، آب و هوا، احوال طبیعت، زلزله، سیل، آتش‌سوزی و حالات کسوف و خسوف، بالا و پایین رفتن قیمت اجناس در بازار، خشکسالی و نباریدن باران، قافله‌های حجاج، بادها و طوفان‌ها، بیماری‌های فراگیر، گرما و سرما، آشوب‌ها و جنگ‌ها و مسائل سیاسی و دیپلماتیک با سلاطین عثمانی و سایر ممالک، جشن‌ها و رسوم سلطنت، مناصب و وظایف و اصطلاحات آن، وضعیت اقلیت‌های دینی و اهل ذمه از نصاری و یهود در میان جوامع اسلامی، فتح قبرس، جنگ رودس، دزدی‌های دریایی و سایر معلوماتی که نویسنده، تنها مورخی بوده که بدان‌ها پرداخته و آن‌ها را به تصویر کشیده است؛ زیرا بیشتر این امور، مطالبی است که در سایر منابعی که به تاریخ این فترت تاریخی پرداخته‌اند، یافت نمی‌شود<ref>ر.ک: همان، ص58-‌59</ref>.

مقدمه و متن کتاب.

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده: تاریخ (عمومی)]]