دیوان وحشی بافقی (انتشارات امیرکبیر): تفاوت میان نسخه‌ها

| پدیدآوران = وحشي بافقي، کمال‎‌الدين , نويسنده   

مصحح : آذران، حسين

| زبان =فارسي 

| موضوع =شعر فارسي - قرن 10ق.  

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

'''دیوان وحشی بافقی'''، مجموعه اشعار فارسی کمال‌الدین و به قولی شمس‌الدین، محمد وحشی بافقی است که با ویراستاری دکتر حسین آذران در سال 1380، توسط انتشارات امیرکبیر تهران به چاپ رسیده است.

کتاب، حاوی مقدمه مفصلی از دکتر حسین آذران و متن اشعار شامل: غزلیات، قصاید، قطعات، ترکیب‌بندها، ترجیع‌بندها، رباعیات، مثنوی‌های پراکنده، مثنوی خلد برین، مثنوی ناظر و منظور، مثنوی فرهاد و شیرین، دنباله فرهاد و شیرین از وصال شیرازی، پایانه فرهاد و شیرین از صابر شیرازی و پیوستی از شعرهای بازیافته وحشی بافقی است.

در این بخش از مثنوی‌ها، گله‌نامه‌ها، ستایش‌نامه‌ها، دشنام‌نامه، تاریخ بنای گرمابه و کاخ و نامه‌ای به دلدار سفرکرده، به چشم می‌خورد. ستایش‌نامه‌ها درباره میر میران، ولی‌سلطان، بکتاش‌بیگ، قاسم‌بیگ، عباس‌بیگ و دشنام‌نامه‌ها درباره یاری، سراینده هم‌زمان اوست. این بخش از مثنوی‌های وحشی، حاوی 595 بیت است<ref>ر.ک: همان</ref>.

این بخش از مثنوی‌ها مانند «مخزن ‌الأسرار» نظامی در پند و اندرز و تمثیل و راهنمایی سروده شده و دارای شش «روضه» و هر روضه دارای تمثیلی شیرین و پندآموز است و روی‌هم 592 بیت می‌باشد<ref>ر.ک: همان</ref>.

داستانی است عاشقانه بر وزن «خسرو و شیرین» نظامی که در سال 966ق، سروده شده و وحشی خود ماده تاریخی در پایان آن آورده است. این مثنوی مجموعا دارای 1569 بیت است<ref>ر.ک: همان</ref>.

این مثنوی از بهترین و رایج‌ترین یادبودهای وحشی است که در زمان خود وحشی نیز دست‌به‌دست می‌گشته و دهان‌به‌دهان بازگو می‌شده و رونویس‌گران، نمونه‌های گوناگون از آن برمی‌داشته‌اند. افسوس که او این داستان شورانگیز و دل‌نشین را به پایان نرسانده و همه دوست‌داران ترانه‌های دلکش ایرانی را از همان زمان تاکنون «دریغاگو» کرده است.

'''حدیثی را که وحشی کرده عنوان

وصالش نیز ناورده به پایان'''

'''من که مشهور قاف تا قافم

می‌زنم لاف و می‌رسد لافم'''

'''از در روم تا به هند و ختای

یادگاری بود ز من همه جای'''

'''هست بر هر جریده‌ای نامم

گشته نامی سخن در ایامم'''

'''نکته‌دانان اگر نو، ار کهنند

همگی پیروان طرز منند'''

'''در خراسان و در عراق منم

که نباشد عدیل در سخنم'''

'''هر کجا فارسی‌زبانی هست

از منش چند داستانی هست'''

'''هیچم از طبع بر زبان نگذشت

که به یک ماه در جهان نگذشت'''

'''یک مسافر نیامد از جایی

که نبودش ز من تمنایی'''

'''یا غزل جست یا قصیده من

کز تو ثبت است بر جریده من'''<ref>ر.ک: همان، ص113</ref>.

وحشی از میان سخنوارن نامی، بیش از همه به نظامی و سعدی توجه داشته و جای‌جای از آنان یاد نموده و پاره‌ای از گفته‌هایشان را تضمین کرده و چون نگین انگشتر در حلقه شعر خویش نشانده است. او به سرایندگان دیگر نیز کم‌وبیش به دیده مهر نگریسته و گاه‌گاه پاره‌ای از مضمون‌های شعری آنان را به‌کار برده است؛ مثلا انوری یا رابعه قزداری. او در مثنوی‌سرایی، از نظامی گنجوی سرمشق گرفته و در «خلد برین» از او پیروی کرده است. وی همچنین در سرودن «فرهاد و شیرین» نیز توجهی بسیار به خسرو و شیرین نظامی داشته است<ref>ر.ک: همان، ص120-122</ref>.