پرش به محتوا

قوت القلوب في معاملة المحبوب و وصف طريق المريد إلی مقام التوحيد: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۷۱: خط ۷۱:
عناوين سرفصل‌هاى كتاب به شرح زير است:
عناوين سرفصل‌هاى كتاب به شرح زير است:


1. در بيان آياتى كه در آنها ذكر معامله است؛
#در بيان آياتى كه در آنها ذكر معامله است؛
 
#در بيان آياتى كه در آنها اوراد شب و روز ذكر شده است؛
2. در بيان آياتى كه در آنها اوراد شب و روز ذكر شده است؛
#در بيان وظايف واجب و مستحب مريد در روز و شب؛
 
#در بيان اذكار و آياتى كه بعد از نماز صبح مستحب است قرائت شود؛
3. در بيان وظايف واجب و مستحب مريد در روز و شب؛
#در بيان گزيده‌اى از دعاهاى بعد از نماز صبح؛
 
#در بيان وظايف مريد بعد از نماز صبح؛
4. در بيان اذكار و آياتى كه بعد از نماز صبح مستحب است قرائت شود؛
#در بيان اوراد هفت‌گانه روز؛
 
#در بيان اوراد پنج‌گانه شب؛
5. در بيان گزيده‌اى از دعاهاى بعد از نماز صبح؛
#در بيان وقت فجر و حكم دو ركعت آن و حكم وتر و وقت قضا و اداى آن و...؛
 
#در بيان شناخت زوال و زيادى و كمى سايه با قدم‌ها و اختلاف آن در تابستان و زمستان؛
6. در بيان وظايف مريد بعد از نماز صبح؛
#در بيان فضيلت نماز در روزها و شب‌هاى هفته؛
 
#در بيان نماز وتر و فضيلت نماز در شب؛
7. در بيان اوراد هفت‌گانه روز؛
#در بيان اوراد و اذكارى كه مستحب است عبد در هنگام برخاستن از خواب براى تهجد و در وقت بيدار شدن هنگام بامداد بگويد؛
 
#در بيان تقسيم شب براى خوابيدن و شب‌زنده‌دارى و ويژگى‌هاى شب‌زنده‌داران و سحرخيزان؛
8. در بيان اوراد پنج‌گانه شب؛
#در بيان تسبيح و ذكر و نماز بنده در روز و شب و فضيلت نماز جماعت و بيان افضل اوقات اجابت و نماز تسبيح؛
 
#در بيان معامله عبد در تلاوت قرآن و ويژگى تلاوت كنندگان واقعى قرآن؛
9. در بيان وقت فجر و حكم دو ركعت آن و حكم وتر و وقت قضا و اداى آن و...؛
#در بيان برخى از آيات قرآن كه مشتمل است بر اجمال، ابهام، اختصار، تكرار، تفصيل و ايصال و ستايش دانشمندان و نكوهش بى‌خبران و تفسير آيات غريب و مشكل قرآن؛
 
#در بيان اوصاف ناپسند اهل غفلت؛
10. در بيان شناخت زوال و زيادى و كمى سايه با قدم‌ها و اختلاف آن در تابستان و زمستان؛
#در بيان قرائت قرآن با صداى آشكار و تفصيل احكام قرائت به صداى آشكار و آهسته؛
 
#در بيان احياى شب‌هايى كه اميد است احياى آنها داراى فضيلت و استحباب باشد و دوام اوراد در روزهايى كه فضيلت دارند و آن نوزده روز است؛
11. در بيان فضيلت نماز در روزها و شب‌هاى هفته؛
#در بيان جمعه و آداب و رسوم آن و آنچه كه در روز و شب جمعه براى مريد استحباب دارد؛
 
#در بيان روزه و اوصاف روزه‌داران و روزه‌هاى استحبابى و روش‌هاى روزه‌داران در روزه و روزه خاص؛
12. در بيان نماز وتر و فضيلت نماز در شب؛
#در بيان محاسبه نفس و مراعات وقت؛
 
#در بيان ماهيت ورد مريد و وصف حال عارف؛
13. در بيان اوراد و اذكارى كه مستحب است عبد در هنگام برخاستن از خواب براى تهجد و در وقت بيدار شدن هنگام بامداد بگويد؛
#در بيان تعريف نفس و تصريف يافته‌هاى عارفان؛
 
#در بيان مشاهده‌ى اهل مراقبه؛
14. در بيان تقسيم شب براى خوابيدن و شب‌زنده‌دارى و ويژگى‌هاى شب‌زنده‌داران و سحرخيزان؛
#در بيان اساس و بنيان سلوك مريدان؛
 
#در بيان مراقبه مقربان و مقامات موقنان؛
15. در بيان تسبيح و ذكر و نماز بنده در روز و شب و فضيلت نماز جماعت و بيان افضل اوقات اجابت و نماز تسبيح؛
#در بيان اهل مقامات از مقربان و تشخيص اهل غفلت از مطرودان؛
 
#در بيان تفصيل خواطر اهل قلوب و صفت قلب و تمثيل آن به انوار و جواهر؛
16. در بيان معامله عبد در تلاوت قرآن و ويژگى تلاوت كنندگان واقعى قرآن؛
#در بيان علم و فضيلت آن و اوصاف علما و فضيلت علم معرفت بر ساير علوم و روشن شدن شيوه‌هاى علماى سلف صالح و فضيلت علم سكوت و روش پرهيزكاران در علم و فرق بين علم ظاهر و باطن و بين علماى دنيا و آخرت و فضيلت اهل معرفت بر علماى ظاهر و بيان علماى دنيادار و وصف علم و شيوه تعليم و نكوهش داستان‌ها و سخنانى كه گذشتگان به وجود آوردند و بيان اقوال و افعالى كه مردم در ميان خودشان رواج دادند و بيان فضيلت ايمان و يقين بر ساير علوم و...؛
 
#در بيان شرح مقامات يقين و احوال موقنان كه نه مقام است: توبه، صبر، شكر، رجاء، خوف، زهد، توكل، رضا و محبت؛
17. در بيان برخى از آيات قرآن كه مشتمل است بر اجمال، ابهام، اختصار، تكرار، تفصيل و ايصال و ستايش دانشمندان و نكوهش بى‌خبران و تفسير آيات غريب و مشكل قرآن؛
#در بيان اركان پنج‌گانه اسلام كه عبارتند از: شهادتين، نماز، زكات، روزه و حج؛
 
#در بيان تفصيل اسلام و ايمان و مبانى اسلام و اركان ايمان؛
18. در بيان اوصاف ناپسند اهل غفلت؛
#در بيان اتصال ايمان به اسلام، در معنى و حكم و انفصال آن دو از هم در تفصيل و اسم؛
 
#در بيان فضايل اهل سنت و طريقت و شيوه‌ى پيشوايان پيشين و بيان خصلت‌هاى شريعت و شرطى كه مسلمان، بدان مسلمان مى‌شود و بيان نيكويى اسلام و علائم محبت به خدا و بيان حق مسلمان بر مسلمان و بيان آداب جسد و مباحثى در مورد لحيه و بيان نوافل ركوع؛
19. در بيان قرائت قرآن با صداى آشكار و تفصيل احكام قرائت به صداى آشكار و آهسته؛
#در بيان شرح گناهان كبيره‌اى كه اعمال را نابود و عاملان را هلاك مى‌كند و تفصيل آن‌ها و منازل اهل كباير و مسئله محاسبه‌ى كافران؛
 
#در بيان اخلاص و شرح نيت و برترى نيت بر عمل و امر به تحسين نيت در دگرگونى احوال و تحذير از دخول آفت‌ها بر نيت در افعال؛
20. در بيان احياى شب‌هايى كه اميد است احياى آنها داراى فضيلت و استحباب باشد و دوام اوراد در روزهايى كه فضيلت دارند و آن نوزده روز است؛
#در بيان مرتب نمودن غذاها با كم كردن آنها يا زياد كردن فاصله آنها و بيان رياضت مريدان در خوردن و فضيلت گرسنگى و شيوه‌ى پيشينيان در كم‌خورى؛
 
#در بيان خوردنى‌ها و نوشيدنى‌ها و آداب و سنن و مكروهات و مستحبات خوردن و آشاميدن و بيان اخبار در فضيلت كم‌خورى و نكوهش شكم‌بارگى؛
21. در بيان جمعه و آداب و رسوم آن و آنچه كه در روز و شب جمعه براى مريد استحباب دارد؛
#در بيان فضايل فقر و واجبات آن و ويژگى عوام و خواص فقراء و تفصيل رد و قبول بخشش و شيوه‌ى پيشينيان در آن و بيان اختلاف بخشندگان در آشكار و نهان كردن بخشش و فضيلت آشكار كردن نزد برخى و تفصيل آن؛
 
#در بيان احكام مسافر و انگيزه‌هاى سفر؛
22. در بيان روزه و اوصاف روزه‌داران و روزه‌هاى استحبابى و روش‌هاى روزه‌داران در روزه و روزه خاص؛
#در بيان احكام امام جماعت و اوصاف امام و مأموم؛
 
#در بيان برادرى ايمانى و مصاحبت و محبت برادران دينى و احكام برادرى دينى و اوصاف محبان؛
23. در بيان محاسبه نفس و مراعات وقت؛
#در بيان پيمان زناشويى و ترك آن و اينكه كدام‌يك برتر است و گزيده‌اى از احكام زنان؛
 
#در بيان حمام رفتن؛
24. در بيان ماهيت ورد مريد و وصف حال عارف؛
#در بيان اسباب كسب و كار و واجبات و محرمات و مستحبات و مكروهات تجارت و وجوب علم به آنها بر تاجران و بيان اخبار در معاملات و صنايع و شيوه‌ى پرهيزكاران پيشين؛
 
#در بيان تفصيل حلال و حرام و مشتبه و برترى حلال و نكوهش مشتبه.
25. در بيان تعريف نفس و تصريف يافته‌هاى عارفان؛
 
26. در بيان مشاهده‌ى اهل مراقبه؛
 
27. در بيان اساس و بنيان سلوك مريدان؛
 
28. در بيان مراقبه مقربان و مقامات موقنان؛
 
29. در بيان اهل مقامات از مقربان و تشخيص اهل غفلت از مطرودان؛
 
30. در بيان تفصيل خواطر اهل قلوب و صفت قلب و تمثيل آن به انوار و جواهر؛
 
31. در بيان علم و فضيلت آن و اوصاف علما و فضيلت علم معرفت بر ساير علوم و روشن شدن شيوه‌هاى علماى سلف صالح و فضيلت علم سكوت و روش پرهيزكاران در علم و فرق بين علم ظاهر و باطن و بين علماى دنيا و آخرت و فضيلت اهل معرفت بر علماى ظاهر و بيان علماى دنيادار و وصف علم و شيوه تعليم و نكوهش داستان‌ها و سخنانى كه گذشتگان به وجود آوردند و بيان اقوال و افعالى كه مردم در ميان خودشان رواج دادند و بيان فضيلت ايمان و يقين بر ساير علوم و...؛
 
32. در بيان شرح مقامات يقين و احوال موقنان كه نه مقام است: توبه، صبر، شكر، رجاء، خوف، زهد، توكل، رضا و محبت؛
 
33. در بيان اركان پنج‌گانه اسلام كه عبارتند از: شهادتين، نماز، زكات، روزه و حج؛
 
34. در بيان تفصيل اسلام و ايمان و مبانى اسلام و اركان ايمان؛
 
35. در بيان اتصال ايمان به اسلام، در معنى و حكم و انفصال آن دو از هم در تفصيل و اسم؛
 
36. در بيان فضايل اهل سنت و طريقت و شيوه‌ى پيشوايان پيشين و بيان خصلت‌هاى شريعت و شرطى كه مسلمان، بدان مسلمان مى‌شود و بيان نيكويى اسلام و علائم محبت به خدا و بيان حق مسلمان بر مسلمان و بيان آداب جسد و مباحثى در مورد لحيه و بيان نوافل ركوع؛
 
37. در بيان شرح گناهان كبيره‌اى كه اعمال را نابود و عاملان را هلاك مى‌كند و تفصيل آن‌ها و منازل اهل كباير و مسئله محاسبه‌ى كافران؛
 
38. در بيان اخلاص و شرح نيت و برترى نيت بر عمل و امر به تحسين نيت در دگرگونى احوال و تحذير از دخول آفت‌ها بر نيت در افعال؛
 
39. در بيان مرتب نمودن غذاها با كم كردن آنها يا زياد كردن فاصله آنها و بيان رياضت مريدان در خوردن و فضيلت گرسنگى و شيوه‌ى پيشينيان در كم‌خورى؛
 
40. در بيان خوردنى‌ها و نوشيدنى‌ها و آداب و سنن و مكروهات و مستحبات خوردن و آشاميدن و بيان اخبار در فضيلت كم‌خورى و نكوهش شكم‌بارگى؛
 
41. در بيان فضايل فقر و واجبات آن و ويژگى عوام و خواص فقراء و تفصيل رد و قبول بخشش و شيوه‌ى پيشينيان در آن و بيان اختلاف بخشندگان در آشكار و نهان كردن بخشش و فضيلت آشكار كردن نزد برخى و تفصيل آن؛
 
42. در بيان احكام مسافر و انگيزه‌هاى سفر؛
 
43. در بيان احكام امام جماعت و اوصاف امام و مأموم؛
 
44. در بيان برادرى ايمانى و مصاحبت و محبت برادران دينى و احكام برادرى دينى و اوصاف محبان؛
 
45. در بيان پيمان زناشويى و ترك آن و اينكه كدام‌يك برتر است و گزيده‌اى از احكام زنان؛
 
46. در بيان حمام رفتن؛
 
47. در بيان اسباب كسب و كار و واجبات و محرمات و مستحبات و مكروهات تجارت و وجوب علم به آنها بر تاجران و بيان اخبار در معاملات و صنايع و شيوه‌ى پرهيزكاران پيشين؛
 
48. در بيان تفصيل حلال و حرام و مشتبه و برترى حلال و نكوهش مشتبه.


«قوت القلوب»، در حيات فكرى و روحى بسيارى از عرفاى دوران‌هاى بعد، چون ابو حامد محمد غزالى، شهاب الدين سهروردى، ابو الحسن شاذلى و صوفيه طريقه شاذليه، تأثير كلى داشته و معمولا براى سالكان، همچون كتاب راهنما و جامع احكام و لوازم و شرايط سلوك به شمار مى‌رفته است.
«قوت القلوب»، در حيات فكرى و روحى بسيارى از عرفاى دوران‌هاى بعد، چون ابو حامد محمد غزالى، شهاب الدين سهروردى، ابو الحسن شاذلى و صوفيه طريقه شاذليه، تأثير كلى داشته و معمولا براى سالكان، همچون كتاب راهنما و جامع احكام و لوازم و شرايط سلوك به شمار مى‌رفته است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش