۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'سيد' به 'سيد ') |
جز (جایگزینی متن - 'موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر' به 'موحد ابطحی اصفهانی، سید محمدباقر') |
||
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''التفسير المنسوب إلى الإمام أبيمحمد الحسن بن علي العسكري عليهمالسلام''' از تفاسير روايى اماميه، متعلق به قرن سوم. | '''التفسير المنسوب إلى الإمام أبيمحمد الحسن بن علي العسكري عليهمالسلام''' از تفاسير روايى اماميه، متعلق به قرن سوم. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
در اين تفسير به اسباب نزول آيات كمتر توجه شده، گر چه به مصاديق آيات اشاره شده است. مباحث صرفى و نحوى و بلاغى نيز در اين تفسير وجود ندارد.<ref>رضوى، ص313</ref> | در اين تفسير به اسباب نزول آيات كمتر توجه شده، گر چه به مصاديق آيات اشاره شده است. مباحث صرفى و نحوى و بلاغى نيز در اين تفسير وجود ندارد.<ref>رضوى، ص313</ref> | ||
سلسلۀ سند روايت كتاب نشان مىدهد كه نقل اين تفسير در ميان محدّثان و فقهاى قم در قرن چهارم و پنجم متداول بوده است.<ref>-ص 7-8</ref> مطالب تفسير را محمد بن قاسم استرآبادى | سلسلۀ سند روايت كتاب نشان مىدهد كه نقل اين تفسير در ميان محدّثان و فقهاى قم در قرن چهارم و پنجم متداول بوده است.<ref>-ص 7-8</ref> مطالب تفسير را محمد بن قاسم استرآبادى خطیب، مشهور به مفسر جرجانى، كه شايد تدوين كنندۀ تفسير نيز باشد، از دو راوى آن، يعنى ابوالحسن على بن محمد بن سيار و ابويعقوب يوسف بن محمد بن زياد، نقل كرده است. | ||
در مقدمۀ كوتاه اين دو بر تفسير آمده است كه بعد از به قدرت رسيدن حسن بن زيد آنان مجبور به مهاجرت از وطن خود شدند. | در مقدمۀ كوتاه اين دو بر تفسير آمده است كه بعد از به قدرت رسيدن حسن بن زيد آنان مجبور به مهاجرت از وطن خود شدند. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۵: | ||
بنابراین، ذكر نام آنها در برخى روايات ديگر، سهو كاتب است.<ref>[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 4، ص292</ref>، اما اين مطلب پذيرفتنى نيست، زيرا نام پدران ابن سيار و ابويعقوب در تمام روايات منقول از اين تفسير در آثار متعدد [[شيخ صدوق]] آمده است.<ref>برای نمونه 1361 ش، ص4، 24، 33</ref> | بنابراین، ذكر نام آنها در برخى روايات ديگر، سهو كاتب است.<ref>[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 4، ص292</ref>، اما اين مطلب پذيرفتنى نيست، زيرا نام پدران ابن سيار و ابويعقوب در تمام روايات منقول از اين تفسير در آثار متعدد [[شيخ صدوق]] آمده است.<ref>برای نمونه 1361 ش، ص4، 24، 33</ref> | ||
دربارۀ سهل بن احمد هم [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]].<ref>ص 186</ref>، ضمن معرفى او، وى را از جمله كسانى دانسته كه بر آنها خردهاى نيست. [[ | دربارۀ سهل بن احمد هم [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]].<ref>ص 186</ref>، ضمن معرفى او، وى را از جمله كسانى دانسته كه بر آنها خردهاى نيست. [[خطیب بغدادى]].<ref>ج 9، ص122</ref> تنها به تشيع سهل بن احمد و نمازگزاردن [[شيخ مفيد]] (متوفى 413) بر جنازۀ وى اشاره كرده است كه اين مطلب بر جلالت مكان وى در بين اماميه دلالت دارد. | ||
نكتۀ جالب توجه ديگر قرار داشتن پدر [[غضایری، حسین بن عبیدالله|ابن غضائرى]] در طريق روايت تفسير با همين سلسله سند متداول است.<ref>مجلسى، ج 105، ص78</ref> برخى گفتهاند كه طريق [[شيخ صدوق]] در روايت اين تفسير، متعدد است، زيرا در مواردى به جاى محمد بن قاسم استرآبادى از محمد بن على استرآبادى، در طريق خود از دو راوى تفسير، ياد كرده است.<ref>-[[ابنبابویه، محمد بن علی|ابن بابويه]]، 1417، ص240؛[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 4، ص286، پانويس</ref> بعيد نيست كه اين دو، يكى بوده باشند، زيرا ذكر نام جد به جاى پدر متداول بوده است. | نكتۀ جالب توجه ديگر قرار داشتن پدر [[غضایری، حسین بن عبیدالله|ابن غضائرى]] در طريق روايت تفسير با همين سلسله سند متداول است.<ref>مجلسى، ج 105، ص78</ref> برخى گفتهاند كه طريق [[شيخ صدوق]] در روايت اين تفسير، متعدد است، زيرا در مواردى به جاى محمد بن قاسم استرآبادى از محمد بن على استرآبادى، در طريق خود از دو راوى تفسير، ياد كرده است.<ref>-[[ابنبابویه، محمد بن علی|ابن بابويه]]، 1417، ص240؛[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 4، ص286، پانويس</ref> بعيد نيست كه اين دو، يكى بوده باشند، زيرا ذكر نام جد به جاى پدر متداول بوده است. | ||
خط ۷۲: | خط ۷۳: | ||
سيد حسين بهريلوى (بريلوى؛ متوفى 1361) اين تفسير را به زبان اردو ترجمه كرد و با عنوان آثار حيدرى به چاپ رساند.<ref>بكائى، ج 1، ص3</ref> متن عربى تفسير چند بار چاپ شده است.<ref>-[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 4، ص292؛ بكائى، ج 5، ص1904</ref> | سيد حسين بهريلوى (بريلوى؛ متوفى 1361) اين تفسير را به زبان اردو ترجمه كرد و با عنوان آثار حيدرى به چاپ رساند.<ref>بكائى، ج 1، ص3</ref> متن عربى تفسير چند بار چاپ شده است.<ref>-[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 4، ص292؛ بكائى، ج 5، ص1904</ref> | ||
اين كتاب، بر اساس شش نسخۀ خطى و به كوشش [[موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر|سيد محمدباقرابطحى]]، در 1409 در قم چاپ انتقادى شد. | اين كتاب، بر اساس شش نسخۀ خطى و به كوشش [[موحد ابطحی اصفهانی، سید محمدباقر|سيد محمدباقرابطحى]]، در 1409 در قم چاپ انتقادى شد. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]؛ [[ابنبابویه، محمد بن علی|ابن بابويه]]، الامالى، قم 1417؛همو، التوحيد، چاپ هاشم حسینى طهرانى، قم[؟ 1357 ش]؛همو، معانى الاخبار، چاپ [[غفاری، علیاکبر|على اكبر غفارى]]، قم 1361 ش؛همو، [[من لايحضره الفقيه]]، قم 1413؛[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، المنتظم في تاريخ الملوك و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بيروت 1992/1412؛ [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]]، معالم العلماء، نجف 1961/1380؛همو، مناقب آل ابىطالب، چاپ هاشم رسولى محلاتى، قم[بىتا. ]؛[[استادی، رضا|رضا استادى]]، رسالة اخرى حول التفسير المنسوب الى الامام العسكری عليهالسلام در الرسائل الاربعة عشرة، چاپ [[استادی، رضا|رضا استادى]]، قم: مؤسسة النشر الاسلامى، 1415؛ محمدحسن بكائى، كتابنامۀ بزرگ قرآن كريم، تهران 1374 ش-؛ تسترى؛ حسن بن على(ع)، امام يازدهم، التفسير المنسوب الى الامام ابى محمد الحسن بن على العسكرى، چاپ محمدباقرابطحى، قم 1409؛[[ | [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]؛ [[ابنبابویه، محمد بن علی|ابن بابويه]]، الامالى، قم 1417؛همو، التوحيد، چاپ هاشم حسینى طهرانى، قم[؟ 1357 ش]؛همو، معانى الاخبار، چاپ [[غفاری، علیاکبر|على اكبر غفارى]]، قم 1361 ش؛همو، [[من لايحضره الفقيه]]، قم 1413؛[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، المنتظم في تاريخ الملوك و الامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بيروت 1992/1412؛ [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]]، معالم العلماء، نجف 1961/1380؛همو، مناقب آل ابىطالب، چاپ هاشم رسولى محلاتى، قم[بىتا. ]؛[[استادی، رضا|رضا استادى]]، رسالة اخرى حول التفسير المنسوب الى الامام العسكری عليهالسلام در الرسائل الاربعة عشرة، چاپ [[استادی، رضا|رضا استادى]]، قم: مؤسسة النشر الاسلامى، 1415؛ محمدحسن بكائى، كتابنامۀ بزرگ قرآن كريم، تهران 1374 ش-؛ تسترى؛ حسن بن على(ع)، امام يازدهم، التفسير المنسوب الى الامام ابى محمد الحسن بن على العسكرى، چاپ محمدباقرابطحى، قم 1409؛[[خطیب بغدادى]]؛ خوئى؛ سعيد رضوى، «نگاهى به تفسير منسوب به [[امام حسن عسکری(ع)|امام حسن عسكری عليهالسلام]]»، فصلنامۀ پژوهشهاى قرآنى،ش 5-6 (بهار و تابستان 1375)؛[[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]]، تاريخ التراث العربى، ج 1، جزء 1، نقله الى العربية محمود فهمى حجازى، رياض 1983/1403؛ محمد كاظم بن عبدالعظيم طباطبائى يزدى، ال[[العروة الوثقی]]، بيروت 1409؛ احمد بن على طبرسى، ال[[الاحتجاج (نشر المرتضی)|احتجاج]]، چاپ ابراهیم بهارى و محمد هادى به، قم 1413؛ محمد بن حسن طوسى، رجال الطوسى، نجف 1961/1380؛ محمود طيار مراغى، «فهرست نسخههاى عكسى و ميكروفيلمهاى كتابخانۀ محقق طباطبائى»، در المحقق الطباطبائى في ذكراه السنوية الاولى، ج 3، قم: آل البيت، 1417؛ [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|عبدالجليل قزوينى]]، نقض، چاپ جلالالدين محدّث ارموى، تهران 1358 ش؛ حسن بن يوسف علامه حلّى، رجال العلامة الحلّى، چاپ محمد صادق بحرالعلوم، نجف 1961/1381، چاپ افست قم 1402؛ [[قطب راوندی، سعید بن هبةالله|سعيد بن هبة اللّه قطب راوندى]]، [[الخرائج و الجرائح]]، قم 1409؛ مجلسى؛ احمد بن على [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، فهرست اسماء مصنّفى الشيعة المشتهر ب رجال ال[[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، چاپ موسى [[شبیری زنجانی، موسی|شبيرى زنجانى]]، قم 1407؛ حسین بن محمدتقى نورى، خاتمة [[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]، قم 1415-1420. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۹۸: | خط ۹۹: | ||
[[رده: تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده: تفاسیر سور و آیات]] | [[رده: تفاسیر سور و آیات]] | ||
ویرایش