دیوان شهریار: تفاوت میان نسخه‌ها

#: «مروتسیز انسانلاری چاغیریر» (انسان‌های بی‌مروت را به یاری می‌طلبد)<ref>ر.ک: همان</ref>.

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در شعر «بچه یتیم»، به بیان محرومیت با تصویرسازی از قتل، غارت، فقر، گرسنگی، گدایی و دزدی بچه‌ها در خیابان‌ها و کوچه‌ها و بی‌عفتی آن‌ها اشاره می‌کند و علت تمام این بدبختی‌ها را ملت می‌داند:

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] اظهار می‌کند که فقر و گرسنگی و سوز سرما و نداشتن سرپناه، اکثر مردم را آواره کرده بود. دالآن‌های خانه‌ها و مغازه‌ها و ویرانه‌ها پر از زن و بچه و مردم بدبخت بود. صدای ناله‌های بینوایان دل انسان را به درد می‌آورد. یک عده هم از این وضعیت دردناک سوءاستفاده می‌کردند و هرچه آذوقه و پوشاک گرم و وسایل گرم‌کننده بود، احتکار می‌کردند و بدبختی مردم بیچاره و درمانده را می‌افزودند و خودشان در رفاه کامل زندگی می‌کردند.

#: شاعر این صحنه‌ها را به زیبایی در اشعار ترکی خویش، با این مضامین بیان می‌کند:

#: «چه بدانم شاید روزگار خودش برای نامرد سرنوشتی رقم بزند. در عین بازکردن راه‌های دیگر دست‌های درستکار را می‌بندد، به سینه‌های پاک داغ می‌کشد. همه قوچ‌ها، طرلآن‌ها، آهوان و مارال‌ها که در کوه‌ها هستند؛ همه آن‌ها خسته، همه آن‌ها افسرده، سینه‌ها داغ‌دیده و زخمی، گل در حال شکفتن پژمرده می‌شود»<ref>ر.ک: همان، ص98- 99</ref>.

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در تمام عمر با تنگدستی دست‌وپنجه نرم کرده است و از احوال و مشکلات بینوایان باخبر بوده و در هر فرصتی از گرفتاری‌های مستمندان سخن گفته است. مشاهده فقر و گرسنگی مردم، دل حساس وی را به درد می‌آورد؛ چون تحمل دیدن واقعیت‌های دردآور را ندارد. [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] نیز از سرمای زمستان خاطرات تلخی داشته است که از زبان بیچارگان از ارباب زمستان شکوه می‌کند:

# عشق به وطن:

#: احساس وطن‌دوستی و مبارزه با استبداد و خونریزی، در اندیشه [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] جنبه جهانی دارد و محدود به ایران نیست. بخش مهمی از شعرهای او که در مضامین اجتماعی و وطن سروده شده، به زبان مادری اوست. یکی از مهم‌ترین سروده‌های [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] که اشارتی مستقیم به جدایی سرزمین‌های ایرانی قفقاز و تجزیه خاک ایران دارد، قطعه شعری است که خطاب به محمد راحیم، شاعر قفقازی سروده است، با این مضمون:

#: «ای سرزمین قهرمانان، قفقازم، سلامم بر تو باد. در عشق تو هنوز بسیاری در ایران سرگردان و پریشان حالند»<ref>ر.ک: همان، ص100- 101</ref>.

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در شعر «مهمان شهریور» نیز به مناسبت بیرون رفتن قوای متجاوز از ایران، اظهار شادی می‌نماید و می‌گوید:

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] نه تنها با متجاوزین و اشغالگران وطن خود، بلکه با هر نوع تجاوز و اشغال مخالفت آشتی‌ناپذیر داشت. [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] در جای دیگر در غزل معروف «آذربایجان» احساسات ملی میهنی خود را این‌گونه وصف می‌کند:

# بازگشت به دامن طبیعت:

#: در اشعار [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] رگه‌های بازگشت به دامن طبیعت مشاهده می‌شود. او اندوه و حزن درونی خود را به عناصر طبیعت تشبیه می‌کند و با طبیعت همراه می‌شود. [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] از جفای روزگار به طبیعت پناه می‌برد، می‌گوید:

#: [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] احساس غم خود را به‌گونه‌ای زیبا در سراپرده طبیعت همچون تابلویی زیبا به مخاطب القا می‌کند:

#: شب در شعر شاعرانی همچون [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] از پربسامدترین نمادهاست که وقتی حزن و اندوه بر شاعر غالب می‌شود به دامن طبیعت پناه می‌برد و آن را مکانی امن برای خود قرار می‌دهد و به راز و نیاز با آن می‌پردازد. وی احساسات خود را با کمک گرفتن از عناصر طبیعت به این صورت بیان می‌کند:

# نوستالژی:

#: منظومه «حیدربابایه سلام» از [[شهریار، سید محمدحسین|شهریار]] را می‌توان زیباترین جلوه شوق شاعر در بازگشت به وطن و روستای خود دانست. شاعر در جای‌جای آن، شوق بازگشت به روستا و زادگاهش را دارد. از جمله در ابیاتی از آن، خود را یوسف گم‌گشته وطن می‌داند که باید روزی به آغوش آن بازگردد

(حیدربابا، کشیدی‌ام آخر به‌سوی خویش؛

==وضعیت کتاب==