۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
العمدة في أصولالدين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين'
جز (جایگزینی متن - 'سانه' به 'سه‌گانه') |
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR56078J1.jpg | | تصویر =NUR56078J1.jpg | ||
| عنوان =العمدة في | | عنوان =العمدة في أصولالدين | ||
| عنوان‌های دیگر =العمدة في | | عنوان‌های دیگر =العمدة في أصولالدين (نسفي) | ||
عقيدة أهل السنة و الجماعة | عقيدة أهل السنة و الجماعة | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''العمدة في | '''العمدة في أصولالدين''' اثر [[نسفی، عبدالله بن احمد|ابوالبرکات، عبدالله بن احمد نسفی]] (متوفی 701ق) کتابی است به زبان عربی در یک جلد با موضوع کلام اسلامی و عقاید اهل سنت. در واقع کتابی است در توحید یا اصول دین یا علم کلام و در کل، ردی است بر معتزله. | ||
این اثر به تحقیق خالد نهاد مصطفی أعظمی رسیده و او مقدمه خوب و درخوری بر آن نوشته است. | این اثر به تحقیق خالد نهاد مصطفی أعظمی رسیده و او مقدمه خوب و درخوری بر آن نوشته است. | ||
شاید بتوان گفت: کتاب «العمدة في | شاید بتوان گفت: کتاب «العمدة في أصولالدين» آینه مختصر کتاب «[[تبصرة الأدلة في أصولالدين علی طريقة الإمام أبي‌منصور الماتريدي|تبصرة الأدلة]]» [[نسفی، میمون بن محمد|ابومعین نسفی]] است؛ بلکه تبصره را می‌توان فهرست مفصل این کتاب شمرد. در این اثر، همان ترتیب ارائه مباحث بلکه همان ترتیب ابواب و فصولی را شاهدیم که در «التبصرة» شاهدیم. بااین‌حال، ایجاز این اثر، از ارزش آن نمی‌کاهد و برای کسانی خوب است که نمی‌خواهند خیلی در مباحث تفصیلی عمیق شوند و منظورشان مرور سریعی از آرای اهل سنت و جماعت، به‌ویژه ماتریدیان است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق، مقدمه کتاب را با ستایش خدای متعال و پیامبر اکرم(ص) و خاندان و اصحاب ایشان آغاز می‌کند. سپس خدا را به خاطر اینکه ابوحنیفه نعمان (متوفی 150ق) را مقتدای شریعت و قائد امت قرار داده و علوم را به دست او میان مسلمین آشکار کرده و در میان مؤمنین نشر داده و احکام شرعی را از اسلاف گرفته و به اخلاف رسانده، شکر می‌کند. سپس می‌نویسد: برادران! بدانید که علوم زیادند و عمرها کوتاه. پس بهتر است که عمر در أهم علوم صرف شود و به نفع بردن از اعم بپردازیم. کتاب «العمدة في | محقق، مقدمه کتاب را با ستایش خدای متعال و پیامبر اکرم(ص) و خاندان و اصحاب ایشان آغاز می‌کند. سپس خدا را به خاطر اینکه ابوحنیفه نعمان (متوفی 150ق) را مقتدای شریعت و قائد امت قرار داده و علوم را به دست او میان مسلمین آشکار کرده و در میان مؤمنین نشر داده و احکام شرعی را از اسلاف گرفته و به اخلاف رسانده، شکر می‌کند. سپس می‌نویسد: برادران! بدانید که علوم زیادند و عمرها کوتاه. پس بهتر است که عمر در أهم علوم صرف شود و به نفع بردن از اعم بپردازیم. کتاب «العمدة في أصولالدين» دارای اهمیت خاصی است زیرا حجم کوچکی از میراث عظیمی را به نمایش می‌گذارد که تاکنون چیز زیادی از آن ارائه نشده است؛ و آن میراث عظیم، میراث مکتب ماتریدی در علم کلام است. مکتب ماتریدی از مکاتب بزرگ اهل سنت و جماعت است و پابهپای مکتب اشعری می‌آید. الا اینکه اوضاع سیاسی و عقیدتی بیشتر با انتشار آرای اشعریان از اهل سنت یار بوده تا ماتریدیان. تا چندی پیش، کتاب شرح عقاید نسفیه نجم‌الدین ابوحفص عمر بن محمد نسفی (متوفی 537ق) برای طلاب تدریس می‌شد؛ این کتاب شامل افکار اهل سنت و جماعت بود و به مکتب ماتریدیه یا اشعریان تخصیص نداشت. ازاین‌رو به نظر محقق آمده که به هدف کشف از میراث این مکتب بر نشر برخی از این تصانیف، اقدام کند. او این کار را حق واجب و فرض لازم بر خود دانسته و سعی کرده با تمام مشغله‌هایی که داشته و مشکلاتی مانند کمبود قصور ماده این صناعت و... در حد طاقت و وسعش بر این امر بکوشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38970/1/3 ر.ک: مقدمه محقق، ص3-4]</ref> | ||
العمدة في | العمدة في أصولالدين، کتابی است در توحید یا اصول دین یا علم کلام و در کل، ردی است بر معتزله و ارائه‌ای است از مذهب اهل سنت و جماعت. در خطبه کتاب چنین آمده است: «جمعت في هذا المختصر عمدة عقائد أهل السنّة و الجماعة قدس‌الله‌ارواحهم اجابة للسائلین و صونا لهم من عقائد المبطلين»؛ یعنی در این مختصر، عمده عقاید اهل سنت و جماعت را جمع کرده‌ام تا پاسخی بر سؤالات پرسشگران باشد و عقایدشان از دست باطلگرایان، در امان باشد. وی سپس در اعتماد بر شرح عمده می‌نویسد: «لما رأیت المهم مائلة الی العمدة التی صنفتها فی بیان عقیدة اهل السنة و الجماعة و هی و إن کانت مشحونة بالروایات غیر خالیة عن الذّرایات، فهی مفتقرة الی شرح موضح للمشکلات مبین للمعضلات، أردت أن أجمع کتابا فیه شرح مسائلها و بسط دلائلها بتوفیق خالق العباد مسمّی بالاعتماد فی الاعتقاد و الله کافی من توکّل علیه و معین من فوّض اموره الیه و هو حسبی و نعم المعین». ظاهراً شیوه [[نسفی، عبدالله بن احمد|نسفی]] در «العمدة» بعد از وی، در سایر کتاب‌های کلامی حنفی و شافعی یا ماتریدی و اشعری، رواج پیدا کرده است. این روش را می‌توان در شش مورد زیر خلاصه کرد: | ||
# مقدمه کلی درباره موضوع این علم و تفاوت میان کلام و فقه. | # مقدمه کلی درباره موضوع این علم و تفاوت میان کلام و فقه. | ||
# باب شناخت که شامل طرق موصله به علم به موضوعات این باب می‌شود که عبارت است از: حس و خبر و عقل، یعنی معرفت حسی و خبری و عقلی. | # باب شناخت که شامل طرق موصله به علم به موضوعات این باب می‌شود که عبارت است از: حس و خبر و عقل، یعنی معرفت حسی و خبری و عقلی. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
فصول آخر کتاب، درباره امامت نگاشته شده، [[نسفی، عبدالله بن احمد|نسفی]] آن را به‌عنوان ردیه بر قائلین به نص (شیعیان) و قائلین به مذهب فوضوی که نیازی به امام نمی‌بینند، نوشته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38970/1/62 ر.ک: همان، ص62]</ref> | فصول آخر کتاب، درباره امامت نگاشته شده، [[نسفی، عبدالله بن احمد|نسفی]] آن را به‌عنوان ردیه بر قائلین به نص (شیعیان) و قائلین به مذهب فوضوی که نیازی به امام نمی‌بینند، نوشته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38970/1/62 ر.ک: همان، ص62]</ref> | ||
می‌توان گفت: کتاب «العمدة في | می‌توان گفت: کتاب «العمدة في أصولالدين» آینه مختصر کتاب «[[تبصرة الأدلة في أصولالدين علی طريقة الإمام أبي‌منصور الماتريدي|تبصرة الأدلة]]» [[نسفی، میمون بن محمد|ابومعین نسفی]] است. بلکه تبصره را می‌توان فهرست مفصل این کتاب شمرد. در این اثر، همان ترتیب ارائه مباحث بلکه همان ترتیب ابواب و فصولی را شاهدیم که در «التبصرة» شاهدیم. بااین‌حال، ایجاز این اثر، از ارزش آن نمی‌کاهد و برای کسانی خوب است که نمی‌خواهند خیلی در مباحث تفصیلی عمیق شوند و منظورشان مرور سریعی از آرای اهل سنت و جماعت، به‌ویژه ماتریدیان است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38970/1/62 ر.ک: همان]</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||