پرش به محتوا

المنتخب من بعض الكتب الإسماعيلية: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'اسماعیلیان (ابهام زدایی)' به 'اسماعیلیان (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'سانه' به 'سه‌گانه')
جز (جایگزینی متن - 'اسماعیلیان (ابهام زدایی)' به 'اسماعیلیان (ابهام‌زدایی)')
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| تصویر =NUR25329J1.jpg
| تصویر =NUR25329J1.jpg
| عنوان =‏المنتخب من بعض الكتب الإسماعيلية
| عنوان =‏المنتخب من بعض الكتب الإسماعيلية
| عنوان‌های دیگر =المنتخب من بعض کتب الإسماعيلية
| عنوان‌های دیگر =المنتخب من بعض الكتب الإسماعيلية
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[ایوانوف، ولادیمیر آلکسی یویچ]] (نویسنده)
[[ایوانوف، ولادیمیر آلکسی یویچ]] (نویسنده)
خط ۱۳: خط ۱۳:
| موضوع =اسماعيليه - عقايد - متون قدیمی تا قرن 14  
| موضوع =اسماعيليه - عقايد - متون قدیمی تا قرن 14  


اسماعيليه - عقايد - مجموعه ها
اسماعيليه - عقايد - مجموعه‌ها


ایران - تاريخ - اسماعيليان، 483 - 654ق.
ایران - تاريخ - اسماعيليان، 483 - 654ق.
خط ۲۶: خط ۲۶:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =29081
| کتابخانۀ دیجیتال نور =25329
| کتابخوان همراه نور =25329
| کد پدیدآور =10192
| کد پدیدآور =10192
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}  
}}  
{{کاربردهای دیگر|اسماعیلیان (ابهام‌زدایی)}}


'''المنتخب من بعض الكتب الإسماعيلية'''، نوشته مستشرق روسی [[ایوانوف، ولادیمیر آلکسی یویچ|ولادیمیر آلکسی یویچ ایوانف]] (متوفی 1348ش)، حاوی بخش‌هایی از هفت کتاب فرقه اسماعیلیه در معرفی عقاید و تفکرات آنهاست. تحقیق و پاورقی‌های کتاب به قلم [[مير احمد، عمار|عمار میر احمد]] و مقدمه نیز به قلم [[جمال‌الدين، صباح|جمال‌الدین صباح]] نوشته شده است.  
'''المنتخب من بعض الكتب الإسماعيلية'''، نوشته مستشرق روسی [[ایوانوف، ولادیمیر آلکسی یویچ|ولادیمیر آلکسی یویچ ایوانف]] (متوفی 1348ش)، حاوی بخش‌هایی از هفت کتاب فرقه اسماعیلیه در معرفی عقاید و تفکرات آنهاست. تحقیق و پاورقی‌های کتاب به قلم [[مير احمد، عمار|عمار میر احمد]] و مقدمه نیز به قلم [[جمال‌الدين، صباح|جمال‌الدین صباح]] نوشته شده است.  
خط ۳۸: خط ۴۰:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
[[جمال‌الدين، صباح|جمال‌الدین صباح]] در مقدمه کتاب به انحرافات راه‎یافته در مذاهب و ادیان آسمانی اشاره و تأکید می‌کند که بیشتر مذاهب در همه ادیان زنده ادعا می‌کنند که اهل حق و بر راه راست و همان دینی هستند که پیامبرشان آورده است. به گفته او در کتب حدیثی شیعه و سنی احادیثی وارد شده که از سوی خدا و پیامبرانش صادر نشده و ناقص‎ترین عقل‎ها نیز آن را نمی‌پذیرد. فلسفه یونانی و هندی نیز در ایجاد مذاهب و فرق فراوانی در ادیان آسمانی سه‌گانه تأثیر گذارده و محققی که کاوشگر در پیدایش مذاهب باطنی در ادیان آسمانی است، از وسعت ورود افکار بشری قدیم در ادیان آسمانی متعجب می‌شود.  
[[جمال‌الدين، صباح|جمال‌الدین صباح]] در مقدمه کتاب به انحرافات راه‌یافته در مذاهب و ادیان آسمانی اشاره و تأکید می‌کند که بیشتر مذاهب در همه ادیان زنده ادعا می‌کنند که اهل حق و بر راه راست و همان دینی هستند که پیامبرشان آورده است. به گفته او در کتب حدیثی شیعه و سنی احادیثی وارد شده که از سوی خدا و پیامبرانش صادر نشده و ناقص‎ترین عقل‎ها نیز آن را نمی‌پذیرد. فلسفه یونانی و هندی نیز در ایجاد مذاهب و فرق فراوانی در ادیان آسمانی سه‌گانه تأثیر گذارده و محققی که کاوشگر در پیدایش مذاهب باطنی در ادیان آسمانی است، از وسعت ورود افکار بشری قدیم در ادیان آسمانی متعجب می‌شود.  


محقق اثر همچنین با اشاره به فرق حروفیه، بابیه، بهائیه و دروزیه، وارد موضوع اصلی کتاب، یعنی فرقه اسماعیلیه شده و این فرقه را منتصب به اسماعیل بن جعفر صادق، فرزند [[امام جعفر صادق(ع)]] می‌داند. اسماعیلیه معتقدند که [[امام جعفر صادق(ع)]]، اسماعیل را از ترس آنکه توسط عباسیون کشته شود مخفی نمود؛ درحالی‌که مورخین معتقدند که او در زمان حیات پدرش وفات یافت؛ حتی پدرش جسمش را در مکانی عمومی بر مردم عرضه نمود. درعین‌حال اسماعیلیان اسماعیل را هفتمین امام دانسته و رقم هفت را «عدد کامل» می‌دانند؛ همان‎ گونه که یهود این عدد را مقدس می‌دانند و اگر این عدد را در تمدن‌های قدیم و جدید و در دیگر ادیان بررسی کنیم متعجب می‌شویم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/7 ر.ک: مقدمه، ص‎11-7]</ref>‎.  
محقق اثر همچنین با اشاره به فرق حروفیه، بابیه، بهائیه و دروزیه، وارد موضوع اصلی کتاب، یعنی فرقه اسماعیلیه شده و این فرقه را منتصب به اسماعیل بن جعفر صادق، فرزند [[امام جعفر صادق(ع)]] می‌داند. اسماعیلیه معتقدند که [[امام جعفر صادق(ع)]]، اسماعیل را از ترس آنکه توسط عباسیون کشته شود مخفی نمود؛ درحالی‌که مورخین معتقدند که او در زمان حیات پدرش وفات یافت؛ حتی پدرش جسمش را در مکانی عمومی بر مردم عرضه نمود. درعین‌حال اسماعیلیان اسماعیل را هفتمین امام دانسته و رقم هفت را «عدد کامل» می‌دانند؛ همان‎ گونه که یهود این عدد را مقدس می‌دانند و اگر این عدد را در تمدن‌های قدیم و جدید و در دیگر ادیان بررسی کنیم متعجب می‌شویم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/7 ر.ک: مقدمه، ص‎11-7]</ref>‎.  
خط ۵۰: خط ۵۲:
#:در ادامه این کتاب به 48 روایت دیگر در رابطه با قیام امام مهدی(عج)، از جمله روایتی از سلمان فارسی اشاره شده که آن حضرت کشنده ستمگران و زنادقه است و توبه آنها یا جزیه از آنها پذیرفته نمی‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/16 ر.ک: همان، ص16]</ref>‎.  
#:در ادامه این کتاب به 48 روایت دیگر در رابطه با قیام امام مهدی(عج)، از جمله روایتی از سلمان فارسی اشاره شده که آن حضرت کشنده ستمگران و زنادقه است و توبه آنها یا جزیه از آنها پذیرفته نمی‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/16 ر.ک: همان، ص16]</ref>‎.  
# جزء چهارم از کتاب غاية المواليد: در این کتاب تاریخچه‎ مختصری از امامت و وصایت اسماعیلیان ذکر شده است. حضور اسماعیلیان در یمن که با حضور داعی فاطمی حسن بن فرج بن حوشب (م 303ق)، معروف به منصور آغاز گردید و انتشار آن به مغرب توسط ابوعبدالله شیعی از دیگر مطالب این کتاب است. ابتدای کتاب «افتتاح الدعوة» قاضی نعمان اندیشمند فاطمی نیز مؤید آغاز دعوت کلی فاطمیان از یمن است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/52 ر.ک: همان، ص53-52]؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43493/35 جان‌احمدی، فاطمه، ص35]</ref>‎.  
# جزء چهارم از کتاب غاية المواليد: در این کتاب تاریخچه‎ مختصری از امامت و وصایت اسماعیلیان ذکر شده است. حضور اسماعیلیان در یمن که با حضور داعی فاطمی حسن بن فرج بن حوشب (م 303ق)، معروف به منصور آغاز گردید و انتشار آن به مغرب توسط ابوعبدالله شیعی از دیگر مطالب این کتاب است. ابتدای کتاب «افتتاح الدعوة» قاضی نعمان اندیشمند فاطمی نیز مؤید آغاز دعوت کلی فاطمیان از یمن است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/52 ر.ک: همان، ص53-52]؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43493/35 جان‌احمدی، فاطمه، ص35]</ref>‎.  
# بخشی از کتاب افتتاح الدعوة: افتتاح الدعوة، یکی از مصادر مهم تاریخ فاطمیان است. فرحات‎ دشراوی‎ در مقدمه افتتاح الدعوة می‌گوید: «برایم روشن است که افتتاح مهم‎ترین و اصلی‌ترین منبع برای شناخت وضعیت فاطمیان در مغرب است؛ کلید فهم مجهولات تاریخی فاطمیان در سرزمین ما و روشنگر حقیقت‎ دعوت‎ آنان و نمایانگر نور تمدّنی است که در عهد آنان جلور شده است». «افتتاح نص اصلی روایت تاریخ مربوط به پیدایش دعوت فاطمیان در مغرب است؛ یعنی مأخذ عمده‌ای که‎ دیگر‎ نقل‎های مربوط به قرون چهارگانه پنجم، ششم، هفتم و هشتم هجری از آن نشأت گرفته‌اند»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7749/56 ر.ک: جوان آراسته، امیر، ص56]</ref>‎.  
# بخشی از کتاب افتتاح الدعوة: افتتاح الدعوة، یکی از مصادر مهم تاریخ فاطمیان است. فرحات‎ دشراوی‎ در مقدمه افتتاح الدعوة می‌گوید: «برایم روشن است که افتتاح مهم‎ترین و اصلی‌ترین منبع برای شناخت وضعیت فاطمیان در مغرب است؛ کلید فهم مجهولات تاریخی فاطمیان در سرزمین ما و روشنگر حقیقت‎ دعوت‎ آنان و نمایانگر نور تمدّنی است که در عهد آنان جلوه‌گر شده است». «افتتاح نص اصلی روایت تاریخ مربوط به پیدایش دعوت فاطمیان در مغرب است؛ یعنی مأخذ عمده‌ای که‎ دیگر‎ نقل‎های مربوط به قرون چهارگانه پنجم، ششم، هفتم و هشتم هجری از آن نشأت گرفته‌اند»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7749/56 ر.ک: جوان آراسته، امیر، ص56]</ref>‎.  
#:در این قسمت نیز بخش‌هایی از دعوت فاطمیان ذکر شده که عبارت است از خروج مهدی به‌سوی سجلماسه. از بعضی منابع به‎ دست‎ می‌آید که سفر عبیدالله مهدی به‌همراه یک قافله تجاری به سجلماسه، یک حرکت‎ تصادفی‎ و یا صرفاً برای فرار از‎ بنی‎عباس‎ و دیگر مخالفان‎ نبوده‎ است‎. احتمال دارد وی می‌خواست‎ ضمن پیشبرد دعوت اسماعیلیه در آن ناحیه به شناسایی راه‌های به دست آوردن طلا بپردازد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4954/53 ر.ک: چلونگر، محمدعلی، ص‎54-53]</ref>‎. سجلماسه‎ در منتهی‌الیه جاده‌ای بود که از‎ صحرا‎ می‌گذشت‎؛ ازاین‌رو‎، تجار‎ بسیاری از شام، عراق، اندلس و مغرب در آنجا مقیم بودند. فردی که در سجلماسه ساکن می‌شد، به‌آسانی می‌توانست با شهرهای اطراف ارتباط برقرار کند. عبیدالله که‎ از موقعیت تجاری شهر آگاه بود، همراه فرزندش القائم در هیئت و زی تجار در آنجا اقامت گزید و از آنجا با ابوعبدالله شیعی در ارتباط بود. در واقع سکونت‎ او‎ در سجلماسه موجب شد که قیام فاطمیان از دو نقطه هم‎زمان پیگیری شود: ابوعبدالله در افریقیه و عبیدالله مهدی در مغرب الاقصی. عبیدالله مهدی در تماس با تجار عملاً زمینه‎ گسترش‎ دعوت را در نقاط مختلف مغرب و افریقیه فراهم می‌کرد. از طرف دیگر داعیان همراه کاروان‌های تجاری به این شهر می‌آمدند و با او تماس‎ می‌گرفتند‎ و دستورهای لازم را از او‎ کسب‎ می‌کردند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4954/57 ر.ک: همان، ص58-57]</ref>‎.  
#:در این قسمت نیز بخش‌هایی از دعوت فاطمیان ذکر شده که عبارت است از خروج مهدی به‌سوی سجلماسه. از بعضی منابع به‎ دست‎ می‌آید که سفر عبیدالله مهدی به‌همراه یک قافله تجاری به سجلماسه، یک حرکت‎ تصادفی‎ و یا صرفاً برای فرار از‎ بنی‎عباس‎ و دیگر مخالفان‎ نبوده‎ است‎. احتمال دارد وی می‌خواست‎ ضمن پیشبرد دعوت اسماعیلیه در آن ناحیه به شناسایی راه‌های به دست آوردن طلا بپردازد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4954/53 ر.ک: چلونگر، محمدعلی، ص‎54-53]</ref>‎. سجلماسه‎ در منتهی‌الیه جاده‌ای بود که از‎ صحرا‎ می‌گذشت‎؛ ازاین‌رو‎، تجار‎ بسیاری از شام، عراق، اندلس و مغرب در آنجا مقیم بودند. فردی که در سجلماسه ساکن می‌شد، به‌آسانی می‌توانست با شهرهای اطراف ارتباط برقرار کند. عبیدالله که‎ از موقعیت تجاری شهر آگاه بود، همراه فرزندش القائم در هیئت و زی تجار در آنجا اقامت گزید و از آنجا با ابوعبدالله شیعی در ارتباط بود. در واقع سکونت‎ او‎ در سجلماسه موجب شد که قیام فاطمیان از دو نقطه هم‎زمان پیگیری شود: ابوعبدالله در افریقیه و عبیدالله مهدی در مغرب الاقصی. عبیدالله مهدی در تماس با تجار عملاً زمینه‎ گسترش‎ دعوت را در نقاط مختلف مغرب و افریقیه فراهم می‌کرد. از طرف دیگر داعیان همراه کاروان‌های تجاری به این شهر می‌آمدند و با او تماس‎ می‌گرفتند‎ و دستورهای لازم را از او‎ کسب‎ می‌کردند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4954/57 ر.ک: همان، ص58-57]</ref>‎.  
# باب هفده از کتاب [[زهر المعاني]]: نویسنده در ابتدای این باب به موضوع وفات اسماعیل فرزند [[امام جعفر صادق(ع)]] اشاره کرده و تصریح می‌کند که آن حضرت تا سه روز هر فردی از بنی‌هاشم را که برای عرض تسلیت و عزا بر جسد اسماعیل حاضر می‌شد، بر وفات او شاهد می‌گرفت. پس از سه روز آن حضرت امر به حمل او به‌سوی قبر داد و پوشش از صورت اسماعیل برداشت و به کسانی که حاضر بودند گفت: آیا این فرزندم اسماعیل نیست؟ همه گفتند: بله. پس شهادت آنها بر این مطلب را تجدید کرد و سپس او را دفن کرد. با این اوصاف نویسنده به ظهور اسماعیل پس از آن در بصره و روی آوردن مردم به‌سوی او اشاره می‌کند؛ درحالی‌که می‌گفتند: این اسماعیل بن جعفر است که زنده شده است. تا اینکه اسماعیل بر پیرمردی که در دکان خود نشسته بود گذشت و او که یکی از شیعیان و موالیان پدرش بود، به او گفت: ای فرزند دختر رسول دستم را بگیر؛ خداوند دستت را بگیرد. او به‌سوی پیرمرد رفت و پشت او را با دست مبارکش مسح کرد، پشت پیرمرد راست و بیماری‌اش درمان شد و مردم شاهد بر این موضوع بودند. سپس غایب شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/68 ر.ک: متن کتاب، 69-68]</ref>‎.
# باب هفده از کتاب [[زهر المعاني]]: نویسنده در ابتدای این باب به موضوع وفات اسماعیل فرزند [[امام جعفر صادق(ع)]] اشاره کرده و تصریح می‌کند که آن حضرت تا سه روز هر فردی از بنی‌هاشم را که برای عرض تسلیت و عزا بر جسد اسماعیل حاضر می‌شد، بر وفات او شاهد می‌گرفت. پس از سه روز آن حضرت امر به حمل او به‌سوی قبر داد و پوشش از صورت اسماعیل برداشت و به کسانی که حاضر بودند گفت: آیا این فرزندم اسماعیل نیست؟ همه گفتند: بله. پس شهادت آنها بر این مطلب را تجدید کرد و سپس او را دفن کرد. با این اوصاف نویسنده به ظهور اسماعیل پس از آن در بصره و روی آوردن مردم به‌سوی او اشاره می‌کند؛ درحالی‌که می‌گفتند: این اسماعیل بن جعفر است که زنده شده است. تا اینکه اسماعیل بر پیرمردی که در دکان خود نشسته بود گذشت و او که یکی از شیعیان و موالیان پدرش بود، به او گفت: ای فرزند دختر رسول دستم را بگیر؛ خداوند دستت را بگیرد. او به‌سوی پیرمرد رفت و پشت او را با دست مبارکش مسح کرد، پشت پیرمرد راست و بیماری‌اش درمان شد و مردم شاهد بر این موضوع بودند. سپس غایب شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/29081/1/68 ر.ک: متن کتاب، 69-68]</ref>‎.
خط ۷۲: خط ۷۴:
# بهمن‌پور، محمدسعید، «اسماعیلیه از گذشته تا حال»، تهران، انتشارات فرهنگ مکتوب، 1386.
# بهمن‌پور، محمدسعید، «اسماعیلیه از گذشته تا حال»، تهران، انتشارات فرهنگ مکتوب، 1386.


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
خط ۸۳: خط ۸۶:
   
   
[[رده:آثار کلامی اسماعیلیه، دروزیه، خوارج]]
[[رده:آثار کلامی اسماعیلیه، دروزیه، خوارج]]
[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
[[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]
[[رده: خرداد(98)]]