۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هگ' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'بادسارى' به 'بادهگسارى') |
||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
عهدنامه مزبور هرچند موجب آسايش بندگان خدا از ایرانيان و تركان شد و مرزنشينان ایرانى و ترك مدتى در حدود 86 سال از آرامش و آسايش برخوردار شدند، اثرات بدى در جامعه ایرانيان قزلباش گذاشت. به این معنى كه دولت صفويه بر اثر فراغت خاطر از جنگ با دشمنان ديرين، كوشش و جوشش خود را از دست داد و به جمع ثروت و كسب لذت افتاد و سران قزلباش نيز به جاى جنگيدن با دشمنان كشور و تصرف اراضى مخالفان به جان رعايا افتادند و به قيمت دسترنج آنان به ايجاد كاخها و خريدن سراها و باغها و انباشتن سرمايه فراوان پرداختند. شجاعت و جلادت جاى خود را به نيرنگبازى و توطئه سازى داد و قزلباشان به جاى آن كه سينه دشمنان را سفره كنند، به سفرههاى رنگين و میهمانىهاى سنگين يورش بردند. دستى را كه پيش از این بر قبضه شمشير داشتند، بر گردن صراحى و ساغر افكندند. نيزههاى بلند را به دور انداختند و به نازنينان بالا بلند پرداختند. آن كه روزى جريد بازى مىكرد، شاهد بازى برگزيد و آن كه از این پيش دست از قبضه خنجر بر نمىداشت، آنك سيب ز نخدان يار از دست نمىگذاشت. شمشير كج قزلباشان كه روزگارى در سرزمین پهناور ایران از قندهار تا بغداد و از داغستان تا بحرين مايه امید دوستان و موجب وحشت دشمنان بود، به تدريج زنگ گرفت و چندان در نيام ماند كه مشتى افغان بر اصفهان استيلا يافتند. | عهدنامه مزبور هرچند موجب آسايش بندگان خدا از ایرانيان و تركان شد و مرزنشينان ایرانى و ترك مدتى در حدود 86 سال از آرامش و آسايش برخوردار شدند، اثرات بدى در جامعه ایرانيان قزلباش گذاشت. به این معنى كه دولت صفويه بر اثر فراغت خاطر از جنگ با دشمنان ديرين، كوشش و جوشش خود را از دست داد و به جمع ثروت و كسب لذت افتاد و سران قزلباش نيز به جاى جنگيدن با دشمنان كشور و تصرف اراضى مخالفان به جان رعايا افتادند و به قيمت دسترنج آنان به ايجاد كاخها و خريدن سراها و باغها و انباشتن سرمايه فراوان پرداختند. شجاعت و جلادت جاى خود را به نيرنگبازى و توطئه سازى داد و قزلباشان به جاى آن كه سينه دشمنان را سفره كنند، به سفرههاى رنگين و میهمانىهاى سنگين يورش بردند. دستى را كه پيش از این بر قبضه شمشير داشتند، بر گردن صراحى و ساغر افكندند. نيزههاى بلند را به دور انداختند و به نازنينان بالا بلند پرداختند. آن كه روزى جريد بازى مىكرد، شاهد بازى برگزيد و آن كه از این پيش دست از قبضه خنجر بر نمىداشت، آنك سيب ز نخدان يار از دست نمىگذاشت. شمشير كج قزلباشان كه روزگارى در سرزمین پهناور ایران از قندهار تا بغداد و از داغستان تا بحرين مايه امید دوستان و موجب وحشت دشمنان بود، به تدريج زنگ گرفت و چندان در نيام ماند كه مشتى افغان بر اصفهان استيلا يافتند. | ||
بارى در این میان، تنها در دوران شاه عباس ثانى دولت صفويه حركت مذبوحى كرد و آن تصرف قندهار بود، در سال 1059. این فتح هرچند روشنايى گرمى فراوان امید به دلهاى سرد و تاریک ایرانيان بخشيد؛ ولى به علت مى گسارى فراوان شاه و شيفتگى او به زنان زيبا و مجالس عيش و طرب، از این پيشرفت نتيجهاى حاصل نيامد و بار ديگر خواب گران دولت صفوى آغاز گرديد، چنان كه ديگر از خواب برنخاست و هم در خواب به انقراض پيوست و به تعبيرى درستتر خواب به خواب رفت. مردم ایران نيز به علت آرامش طولانى و درآمد ناشى از زراعت و تجارتى كه در آرامش و امنيت رو به افزونى مىرفت، در عيش و نوش و تنپرورى و بادهنوشى و ساده بازى افتادند. نمودارى از این بىخيالىها و راحت طلبىها و | بارى در این میان، تنها در دوران شاه عباس ثانى دولت صفويه حركت مذبوحى كرد و آن تصرف قندهار بود، در سال 1059. این فتح هرچند روشنايى گرمى فراوان امید به دلهاى سرد و تاریک ایرانيان بخشيد؛ ولى به علت مى گسارى فراوان شاه و شيفتگى او به زنان زيبا و مجالس عيش و طرب، از این پيشرفت نتيجهاى حاصل نيامد و بار ديگر خواب گران دولت صفوى آغاز گرديد، چنان كه ديگر از خواب برنخاست و هم در خواب به انقراض پيوست و به تعبيرى درستتر خواب به خواب رفت. مردم ایران نيز به علت آرامش طولانى و درآمد ناشى از زراعت و تجارتى كه در آرامش و امنيت رو به افزونى مىرفت، در عيش و نوش و تنپرورى و بادهنوشى و ساده بازى افتادند. نمودارى از این بىخيالىها و راحت طلبىها و بادهگسارىها و شاهد بازىها را مىتوان در خلال اشعار سخنوران آن روزگار در وصف قهوه خانه و بيت اللطفها و بوزه خانهها و قمار خانهها جستجو كرد. سياحان خارجى نيز چون تاورنيه و شاردن و سانسون كشيش و پررافائل دومان و انگلبرت كمپفر در کتابهاى خويش بدان اشاره كردهاند. شرحى كه از این مسائل در کتاب «رستم التواريخ» آمده وحشت آور است. | ||
در این میان پادشاهان صفوى حقا برای رعاياى خود «مرشد كامل» بودند. | در این میان پادشاهان صفوى حقا برای رعاياى خود «مرشد كامل» بودند. |
ویرایش