۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
به‌گزین علی‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌گ' به ''
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR34880J1.jpg | | تصویر =NUR34880J1.jpg | ||
| عنوان = | | عنوان =بزین علی‌نامه | ||
| عنوان‌های دیگر =علي نامه. برگزيده | | عنوان‌های دیگر =علي نامه. برگزيده | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
''' | '''بزین علی‌نامه''' کهن‌ترین منظومه شیعی فارسی از سراینده‌ای با تخلص ربیع (سروده 482ق) است که توسط [[موسوی گرمارودی، علی|علی موسوی گرمارودی]] گردآوری و گزینش شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
گرمارودی افتادگی‌هاى نسخه اصلى را به متشاعرى نسبت می‌دهد که با نظم سست و ضعیف خود انباشته و کاتبان بعدى ناچار همان را رونویسى کرده‌اند: «منشأ مطالب نادرست و حتى سخیف و نیز دشنام‌ها - خطاب به اشقیا - که گاه به دهان اولیا نهاده می‌شود و افسانه‌هاى عامیانه‌اى که در لابه‌لاى تاریخ جنگ‌هاى جمل و خاصه صفین گنجانده شده، به نظر من، از همین متشاعر است».<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‌وپنج</ref> | گرمارودی افتادگی‌هاى نسخه اصلى را به متشاعرى نسبت می‌دهد که با نظم سست و ضعیف خود انباشته و کاتبان بعدى ناچار همان را رونویسى کرده‌اند: «منشأ مطالب نادرست و حتى سخیف و نیز دشنام‌ها - خطاب به اشقیا - که گاه به دهان اولیا نهاده می‌شود و افسانه‌هاى عامیانه‌اى که در لابه‌لاى تاریخ جنگ‌هاى جمل و خاصه صفین گنجانده شده، به نظر من، از همین متشاعر است».<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‌وپنج</ref> | ||
وی سپس به‌دشواری کار خود در | وی سپس به‌دشواری کار خود در بزینی اشاره کرده می‌نویسد: «مجموعاً می‌توان گفت که شعر خوب و بد در سراسر کتاب پراکنده است، و اشکال بزینى در این اثر از همین جاست؛ یعنى اگر قرار باشد هنگام بزینى شعرهاى «قابل‌قبول» و «ستایش برانگیز» به سیر داستان هیچ لطمه‌اى نخورد، کار بسیار مشکل خواهد شد».<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‌ونه</ref> | ||
وی شیوه کار خود در این | وی شیوه کار خود در این بزین را این‌گونه توضیح داده است: | ||
#نخست، کل کتاب را بر اساس چاپ حروفى آن خواندم و بیت‌هایى را که برگزیدم علامت گذاردم. | #نخست، کل کتاب را بر اساس چاپ حروفى آن خواندم و بیت‌هایى را که برگزیدم علامت گذاردم. | ||
#ملاک اصلى گزینش من، استوارى بیت به لحاظ زبان و بیان و صحت آن به لحاظ وزن و قافیه بود. | #ملاک اصلى گزینش من، استوارى بیت به لحاظ زبان و بیان و صحت آن به لحاظ وزن و قافیه بود. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
#چاپ حروفى کتاب متأسفانه اغلاط چاپى فراوانى دارد (حدود صد مورد یافتم که با ذکر صفحه و شماره بیت یا سطر، براى تصحیح در چاپ‌هاى بعدى، به مرکز پژوهشى میراث مکتوب دادم). | #چاپ حروفى کتاب متأسفانه اغلاط چاپى فراوانى دارد (حدود صد مورد یافتم که با ذکر صفحه و شماره بیت یا سطر، براى تصحیح در چاپ‌هاى بعدى، به مرکز پژوهشى میراث مکتوب دادم). | ||
نیز، در برخى موارد، خوانش اینجانب از کلمات متن اصلى (چاپ عکسى) با خوانش مصححان محترم تفاوت داشت، ناگزیر تمام ۴۲۳۴ بیت برگزیده خود را یک بار هم با متن اصلى چاپ عکسى تطبیق دادم و مواردى که خوانش من متفاوت بود، فقط از آن خود را در پانویس یادآور شدم. | نیز، در برخى موارد، خوانش اینجانب از کلمات متن اصلى (چاپ عکسى) با خوانش مصححان محترم تفاوت داشت، ناگزیر تمام ۴۲۳۴ بیت برگزیده خود را یک بار هم با متن اصلى چاپ عکسى تطبیق دادم و مواردى که خوانش من متفاوت بود، فقط از آن خود را در پانویس یادآور شدم. | ||
#ازآنجاکه بسیارى از کلمات در نسخه اصلى با اشتباه کاتب دگرگون یا ناقص یا بی‌نقطه یا با | #ازآنجاکه بسیارى از کلمات در نسخه اصلى با اشتباه کاتب دگرگون یا ناقص یا بی‌نقطه یا با نقطذارى نابجا کتابت شده و در چاپ حروفى کتاب، مصححان محترم ناگزیر شده‌اند براى آن موارد کلمه‌اى جایگزین و کلمه اصلى نادرست را در پانوشت همان صفحه ذکر کنند، من در نسخه به گزیده خود هر جا به این موارد برخوردم، براى آن‌که حق آنان محفوظ بماند، این موارد را با یک یا دو و یا چند ستاره مشخص کرده‌ام. جز آن، تمام پانوشت‌ها از اینجانب است و اگر از کسى دیگر مطلبى آورده‌ام به نام خود او نقل کرده‌ام. | ||
#معانى لغات متن را، خود با مراجعه به فرهنگ‌ها و اغلب با ذکر مرجع و شواهد شعرى (حتی‌المقدور از شعراى قرن چهارم و پنجم و ششم) در پانوشت صفحه‌اى که نخستین بار به آن برخورده‌ام آورده و در پایان کتاب هم به ترتیب الفبایى تکرار کرده‌ام تا براى مراجعات بعدى خوانندگان آسان باشد. | #معانى لغات متن را، خود با مراجعه به فرهنگ‌ها و اغلب با ذکر مرجع و شواهد شعرى (حتی‌المقدور از شعراى قرن چهارم و پنجم و ششم) در پانوشت صفحه‌اى که نخستین بار به آن برخورده‌ام آورده و در پایان کتاب هم به ترتیب الفبایى تکرار کرده‌ام تا براى مراجعات بعدى خوانندگان آسان باشد. | ||
#براى اجتناب از شلوغ شدن پانوشت‌ها، کلماتى را که کاتب در متن دست‌نویس به تکرار اما نادرست و یا به نحو خاص خویش کتابت کرده است، در پایان همین مقدمه، در جدولى ذکر کرده‌ام و کلمه جایگزین هر یک را در متن هم روبه‌روى آن آورده‌ام. | #براى اجتناب از شلوغ شدن پانوشت‌ها، کلماتى را که کاتب در متن دست‌نویس به تکرار اما نادرست و یا به نحو خاص خویش کتابت کرده است، در پایان همین مقدمه، در جدولى ذکر کرده‌ام و کلمه جایگزین هر یک را در متن هم روبه‌روى آن آورده‌ام. | ||
#چنان‌که پیش‌تر هم گفته‌ام، جنگ جمل و جنگ صفین در علی‌نامه، برخى زوائد و شاخ و برگ‌ها و جابه‌جایى در نام اشقیا و اولیا و گاه نسبت‌هاى ناروا به اشخاص دارد. اینجانب تا جایى که به سیر منطقى داستان‌ها (دست کم در اسکلت اصلى) لطمه‌اى وارد نشود، موارد یادشده نادرست یا تکرارى را حذف کردم، اما همچنان هر دو داستان (و به‌ویژه صفین) در نسبت با تاریخ صحیح، ناهماهنگی‌هاى بسیار دارد که چون از حیطه وظیفه و مقصود این | #چنان‌که پیش‌تر هم گفته‌ام، جنگ جمل و جنگ صفین در علی‌نامه، برخى زوائد و شاخ و برگ‌ها و جابه‌جایى در نام اشقیا و اولیا و گاه نسبت‌هاى ناروا به اشخاص دارد. اینجانب تا جایى که به سیر منطقى داستان‌ها (دست کم در اسکلت اصلى) لطمه‌اى وارد نشود، موارد یادشده نادرست یا تکرارى را حذف کردم، اما همچنان هر دو داستان (و به‌ویژه صفین) در نسبت با تاریخ صحیح، ناهماهنگی‌هاى بسیار دارد که چون از حیطه وظیفه و مقصود این بزین بیرون بود مطلقاً به آن نپرداختم و فقط برخى از اشتباه‌هاى مهم تاریخى را که خود دیده بودم (یا دکتر [[جعفریان، رسول|رسول جعفریان]] اشاره فرموده بودند به نام خود ایشان) در پانویس‌ها یادآور شدم. | ||
#در نمایه‌ها از آوردن نمایه‌هاى آیات و نیز احادیث و کتاب‌هاى مرجع هر حدیث صرف‌نظر کردم، زیرا در نسخه چاپى تصحیح آقایان بیات و غلامى همه این موارد با ذکر شماره ابیات آمده است. تنها مواردى نادر از احادیث را، که منابع مهم‌ترى براى آن یافتم، در پانوشت آوردم. | #در نمایه‌ها از آوردن نمایه‌هاى آیات و نیز احادیث و کتاب‌هاى مرجع هر حدیث صرف‌نظر کردم، زیرا در نسخه چاپى تصحیح آقایان بیات و غلامى همه این موارد با ذکر شماره ابیات آمده است. تنها مواردى نادر از احادیث را، که منابع مهم‌ترى براى آن یافتم، در پانوشت آوردم. | ||
#براى بخش‌هاى گوناگون داستان‌ها عنوان‌هاى مناسب گذاردم.<ref>ر.ک: همان، صفحه چهل‌وچهار و چهل‌وپنج</ref> | #براى بخش‌هاى گوناگون داستان‌ها عنوان‌هاى مناسب گذاردم.<ref>ر.ک: همان، صفحه چهل‌وچهار و چهل‌وپنج</ref> | ||