بنیادهای کیش اسماعیلیان: تفاوت میان نسخه‌ها

درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:

نویسنده با اعتماد بسيار بر بحث‌هاى ماسينيون، كازانوا، ايوانف و حمدانى و جز آنان و برشمارى از مأخذهاى جديد، نظريه خود را اين چنين بيان كرده است: 1- جنبش اسماعيليان با جماعت اسماعيل بن جعفر با همكارى فعال خود اسماعيل و پسرش محمد آغاز شد. در ميان جماعت اسماعيل و محمد و نخستين سازمان‌دهندگان فرقه ابوالخطاب، ميمون قداح و عبداللّه بن ميمون هم بودند. 2- جنبش فاطمى در يمن و شمال آفريقا استمرار مستقيم جنبشى بود كه اسماعيل، ابوالحطاب و ميمون قداح آن را سازمان داده بودند و عبيداللّه مهدى پس از ميمون در پيشوايى خليفه او به‌شمار رفت؛ بنابراین خليفگان فاطمى علوى خالص بودند و نخستين ايشان القائم، از تبار امامان مستور بود كه عبيداللّه و نياكان قداحى او عاملان اين امامان بودند. 3- لزومى ندارد كه از اين امر نتيجه بگيريم كه قرمطيان همان اسماعيليان بودند. آرى عبداللّه بن ميمون يكى از مؤسسان اسماعيليان بود. آنچه باقى مى‌ماند اينست كه ثابت كنيم كه وى با قرمطيان رابطه داشته است. 4- قرمطيان هلال خضيب بخشى از دعوت اسماعيليان بودند. 5- جنبش قرمطيان در بحرين در اصل جنبشى جداگانه بود و بسا كه از حنفيان يا اسماعيليان منشعب شده بود آنگاه مانند جماعتى به زير لواى خليفگان فاطمى گرد آمد جز اينكه شخصيت خود را حفظ كرد. و تاريخچه واژه قرمطيان به پس از پيوستن آنان به اسماعيليان بازمى‌گردد. 6- كشمكش اخير ميان قرمطيان و فاطميان به سبب انشقاقى بود كه ميان ميانه‌روان و افراطيان آنها پس از تأسيس دولت فاطمى پديد آمد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35069/1/61 همان، ص61]</ref>