۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الأصول في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌گ' به ''
جز (جایگزینی متن - 'ولي' به 'ولی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '') |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
روش كتاب بدين صورت است كه متن اصلى، بالاى صفحه آمده است و در پاورقى، شرح و تعليقات محقق درباره متن، ذكر شده است. | روش كتاب بدين صورت است كه متن اصلى، بالاى صفحه آمده است و در پاورقى، شرح و تعليقات محقق درباره متن، ذكر شده است. | ||
به درستى معلوم نيست اطلاق نام «اصول» بر این كتاب نحوى، چه وجهى داشته است. نویسنده هر جا كه به هدف خود در تأليف این كتاب اشاره كرده، از «ايجاز» نيز سخن رانده است. گويى وى از آغاز بر آن بوده كه كتاب آشفته و بى‌نظام [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] را (كه احتمالاً از حفظ مى‌دانسته) سروسامانى بخشد، آنچنان كه هر موضوع نحوى از آن تشتت و پراكندگى كه در «الكتاب» به آن دچار شده، رهایى يابد و ذيل یک عنوان نشيند. در نتيجۀ این كار، واحدهاى دستورى در چارچوبى تكامل يافته | به درستى معلوم نيست اطلاق نام «اصول» بر این كتاب نحوى، چه وجهى داشته است. نویسنده هر جا كه به هدف خود در تأليف این كتاب اشاره كرده، از «ايجاز» نيز سخن رانده است. گويى وى از آغاز بر آن بوده كه كتاب آشفته و بى‌نظام [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] را (كه احتمالاً از حفظ مى‌دانسته) سروسامانى بخشد، آنچنان كه هر موضوع نحوى از آن تشتت و پراكندگى كه در «الكتاب» به آن دچار شده، رهایى يابد و ذيل یک عنوان نشيند. در نتيجۀ این كار، واحدهاى دستورى در چارچوبى تكامل يافته جلور مى‌شوند و در چنين حالى است كه مى‌توان پس از بررسى همۀ شكل‌ها جمله يا كلمه، در هر باب قواعد عام‌ترى در نحو يا صرف زبان به دست آورد. بى‌گمان این امر موجب گرديده كه برخى [[ابن سراج، محمد بن سری|ابن سراج]] را پايذار «علم اصول نحو» به شمار آورند. | ||
اما [[ابن سراج، محمد بن سری|ابن سراج]] تنها در جمع‌آورى موضوع‌هاى نحوى و تبويب آن‌ها موفق بوده و بدين‌سان كار پژوهندگان این وادى را اندكى آسان ساخته است: اينك هر موضوع را مى‌توان در باب معينى يافت، اما وى هرگز نتوانسته است قوانينى عام كه در زبان عربى شمول تام داشته باشد، بيابد و به عنوان «اصول» نحو عرضه كند. به این جهت بررسى تغييرات ظاهرى كلمات، بدون توجه به نقش نحوى آن‌ها و يا تغييرات صرفى خالص و نيز بيان مسائل آواشناختى در كتاب او، بسى بيشتر از آن چيزى است كه نحو به معناى اخص مى‌ناميم. این امر را ابن جنّى نیک دريافته و در خصائص خود آشكارا از پذيرفتن این كتاب به عنوان كتابى در اصول نحو سرباز مى‌زند. وى حتى هوشمندانه چنين ابراز نظر مى‌كند كه تا زمان وى هيچ‌كس، چه در مكتب كوفه و چه در مكتب بصره، نتوانسته است كتابى در این باب بنويسد. البته این موضوع به معناى انكار ارزش و اهميت والاى این اثر و تأثير بسزاى آن در مكتب‌هاى نحوى نيست. | اما [[ابن سراج، محمد بن سری|ابن سراج]] تنها در جمع‌آورى موضوع‌هاى نحوى و تبويب آن‌ها موفق بوده و بدين‌سان كار پژوهندگان این وادى را اندكى آسان ساخته است: اينك هر موضوع را مى‌توان در باب معينى يافت، اما وى هرگز نتوانسته است قوانينى عام كه در زبان عربى شمول تام داشته باشد، بيابد و به عنوان «اصول» نحو عرضه كند. به این جهت بررسى تغييرات ظاهرى كلمات، بدون توجه به نقش نحوى آن‌ها و يا تغييرات صرفى خالص و نيز بيان مسائل آواشناختى در كتاب او، بسى بيشتر از آن چيزى است كه نحو به معناى اخص مى‌ناميم. این امر را ابن جنّى نیک دريافته و در خصائص خود آشكارا از پذيرفتن این كتاب به عنوان كتابى در اصول نحو سرباز مى‌زند. وى حتى هوشمندانه چنين ابراز نظر مى‌كند كه تا زمان وى هيچ‌كس، چه در مكتب كوفه و چه در مكتب بصره، نتوانسته است كتابى در این باب بنويسد. البته این موضوع به معناى انكار ارزش و اهميت والاى این اثر و تأثير بسزاى آن در مكتب‌هاى نحوى نيست. | ||