۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۹ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۰۹
، ۹ نوامبر←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR01407J1.jpg | | تصویر =NUR01407J1.jpg | ||
| عنوان = | | عنوان =بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر =بحارالأنوار | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[میانجی، ابراهیم]] (مصحح) | [[میانجی، ابراهیم]] (مصحح) | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
[[بهبودی، محمدباقر]] (مصحح) | [[بهبودی، محمدباقر]] (مصحح) | ||
[[خرسان، محمدمهدی]] (مصحح) | [[خرسان، سید محمدمهدی]] (مصحح) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 136 /م3ب3 1300 | | کد کنگره =BP 136 /م3ب3 1300 | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه | محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دار إحياء التراث العربي | دار إحياء التراث العربي | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = | | سال نشر = | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =110 | | تعداد جلد =110 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01407 | ||
| کتابخوان همراه نور =01407 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار'''، مشهورترین، مهم‌ترین و مفصل‌ترین اثر علمى [[مجلسی، محمدباقر|محمدباقر مجلسى]] (1037-1110 یا 1111ق)، مجموعه‌ای گسترده از احادیث امامیه است و گاه به «دائرةالمعارف بزرگ احادیث شیعه» لقب گرفته است.<ref>مطیع، مهدی، ج11، ص370</ref>. | |||
کتاب توسط جمعی از علما به نام‌های [[مسترحمی، سيد هدایت‌الله|هدایت‌الله مسترحمی]]، [[غفاری، علی‌اکبر|علی‌اکبر غفاری]]، [[بهبودی، محمدباقر|محمدباقر بهبودی]]، [[مصباح یزدی، محمدتقی|محمدتقی مصباح یزدی]]، [[محمودی، محمدباقر|محمدباقر محمودی]]، [[خرسان، سید محمدمهدی|محمدمهدی خرسان]]، [[ربانی شیرازی، عبدالرحیم|عبدالرحیم ربانی شیرازی]]، محمدکاظم میاموی، ابراهیم میانجی، یحیی عابدی زنجانی و عبدالزهراء علوی تصحیح و تحقیق شده است. | |||
کتاب توسط جمعی از علما به نام‌های [[مسترحمی، هدایت‌الله|هدایت‌الله مسترحمی]]، [[غفاری، علی‌اکبر|علی‌اکبر غفاری]]، [[بهبودی، محمدباقر|محمدباقر بهبودی]]، [[مصباح یزدی، محمدتقی|محمدتقی مصباح یزدی]]، [[محمودی، محمدباقر|محمدباقر محمودی]]، [[خرسان، محمدمهدی|محمدمهدی خرسان]]، [[ربانی شیرازی، عبدالرحیم|عبدالرحیم ربانی شیرازی]]، محمدکاظم میاموی، ابراهیم میانجی، یحیی عابدی زنجانی و عبدالزهراء علوی تصحیح و تحقیق شده است. | |||
==زمان نگارش== | ==زمان نگارش== | ||
عزم مؤلف بر نگاشتن این کتاب، از 1070ق، پس از نگارش کتاب فهرس مصنفات الأصحاب جزم شده است و اولین تاریخ ثبت شده در خود کتاب 1072ق، است و سوادنامه آن در 1104 یا 1106ق، به پایان رسیده است، هرچند پاک‌نویس کتاب تا پس از فوت مؤلف و توسط شاگردان او همچنان ادامه داشته است.<ref>همان</ref>. | عزم مؤلف بر نگاشتن این کتاب، از 1070ق، پس از نگارش کتاب فهرس مصنفات الأصحاب جزم شده است و اولین تاریخ ثبت شده در خود کتاب 1072ق، است و سوادنامه آن در 1104 یا 1106ق، به پایان رسیده است، هرچند پاک‌نویس کتاب تا پس از فوت مؤلف و توسط شاگردان او همچنان ادامه داشته است..<ref>همان</ref>. | ||
شروع کار تألیف | شروع کار تألیف بحارالأنوار در زمان شاه سلیمان اول صفوی (1077-1105ق) بود و اتمام کار به دوره سلطنت شاه سلطان حسین اول (1105-1135) برمی‌گردد<ref>ر.ک: همان، ص370</ref>.. | ||
==نویسندگان بحارالأنوار== | ==نویسندگان بحارالأنوار== | ||
مجلسی، برای اجرای چنین کار عظیمى از همکاران و شاگردان بسیاری کمک گرفته که در برخى منابع، شمار آنها را بالغ بر هزار نفر دانسته‌اند و کسانى چون [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|میرزا عبدالله افندی]]، میر محمدصالح حسینى، ملا ذوالفقار، ملا محمدرضا، عبدالله بن نورالدین بحرینى، [[جزایری، نعمت‌الله|نعمت‌الله جزایری]] و آمنه خاتون خواهرش را جزو همکاران وی شمرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص371</ref>. | مجلسی، برای اجرای چنین کار عظیمى از همکاران و شاگردان بسیاری کمک گرفته که در برخى منابع، شمار آنها را بالغ بر هزار نفر دانسته‌اند و کسانى چون [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|میرزا عبدالله افندی]]، میر محمدصالح حسینى، ملا ذوالفقار، ملا محمدرضا، عبدالله بن نورالدین بحرینى، [[جزایری، سید نعمت‌الله|نعمت‌الله جزایری]] و آمنه خاتون خواهرش را جزو همکاران وی شمرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص371</ref>. | ||
کار گروهى او که از ابتکارات تألیف به حساب می‌آید، شباهتى نیز به کار نگارش دائرةالمعارف فلسفى توسط گروه اخوان‌الصفا دارد؛ با این تفاوت که وی تسلط کامل و یک‌تنه بر همه مراحل کار داشت و شاگردانش فقط به جمع‌آوری و نگارش آیات و احادیث، ذیل عنوان‌های طراحى‌شده توسط خود او می‌پرداختند و کلیه گزینش‌ها، از متن، سند و... و همچنین تنظیم توسط خود وی صورت می‌گرفته است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | کار گروهى او که از ابتکارات تألیف به حساب می‌آید، شباهتى نیز به کار نگارش دائرةالمعارف فلسفى توسط گروه اخوان‌الصفا دارد؛ با این تفاوت که وی تسلط کامل و یک‌تنه بر همه مراحل کار داشت و شاگردانش فقط به جمع‌آوری و نگارش آیات و احادیث، ذیل عنوان‌های طراحى‌شده توسط خود او می‌پرداختند و کلیه گزینش‌ها، از متن، سند و... و همچنین تنظیم توسط خود وی صورت می‌گرفته است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۶: | ||
در مرحله بعدی، روایات متناسب با هر باب را در ذیل عنوان گنجانده و سندهای آن را نیز با رعایت اختصار نقل کرده است. هدف او از این اختصار جلوگیری از پر کردن و افزودن حجم ابواب یا مزین کردن کتاب است؛ اما آنها را به‌کلى حذف نکرده است تا تحلیل سند ناممکن شود. آنگاه توضیحات و شرح خود را بر روایات، نگاشته و در این قسمت از نظرات دیگر صاحب‌نظران نیز یاری گرفته و به نقل و گاه نقد اقوال آنان پرداخته است. وی در انتخاب روایات، اساس کار را بر تناسب کل یا جزء روایت با عنوان باب قرار داده است و البته آنجا که روایت را تقطیع کرده، وعده آوردن متن کامل آن را در جای دیگر داده است. این توضیحات او در 10 جلد (در مجموعه 25 جلدی) آخر کتاب دیده نمی‌شود؛ زیرا 10 جلد آخر توسط شاگردش [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|میرزا عبدالله افندی]]، یا به قولى توسط میر محمدصالح حسینى پاک‌نویس شد و از سوادنامه به بیاض آمد؛ برای اینکه عمر مجلسى به انجام این کار کفاف نداده بود؛ هرچند برخى نیز این نظر تاریخى را نپذیرفته‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. | در مرحله بعدی، روایات متناسب با هر باب را در ذیل عنوان گنجانده و سندهای آن را نیز با رعایت اختصار نقل کرده است. هدف او از این اختصار جلوگیری از پر کردن و افزودن حجم ابواب یا مزین کردن کتاب است؛ اما آنها را به‌کلى حذف نکرده است تا تحلیل سند ناممکن شود. آنگاه توضیحات و شرح خود را بر روایات، نگاشته و در این قسمت از نظرات دیگر صاحب‌نظران نیز یاری گرفته و به نقل و گاه نقد اقوال آنان پرداخته است. وی در انتخاب روایات، اساس کار را بر تناسب کل یا جزء روایت با عنوان باب قرار داده است و البته آنجا که روایت را تقطیع کرده، وعده آوردن متن کامل آن را در جای دیگر داده است. این توضیحات او در 10 جلد (در مجموعه 25 جلدی) آخر کتاب دیده نمی‌شود؛ زیرا 10 جلد آخر توسط شاگردش [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|میرزا عبدالله افندی]]، یا به قولى توسط میر محمدصالح حسینى پاک‌نویس شد و از سوادنامه به بیاض آمد؛ برای اینکه عمر مجلسى به انجام این کار کفاف نداده بود؛ هرچند برخى نیز این نظر تاریخى را نپذیرفته‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
ابتکارات تألیف | ابتکارات تألیف بحارالأنوار به همین اندازه محدود نمی‌شود؛ نوعى تفسیر موضوعى برای قرآن با بیش از 900 موضوع اصلى و 400 موضوع فرعى و سبک تبویب آن که گونه‌ای از فهرست موضوعى برای احادیث شیعى است، نیز قابل توجه است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
طرح اولیه بحار، آن‌گونه که مؤلف در نظر داشته، در 25 مجلد بوده، ولی چون او مجلد پانزدهم را با در نظر گرفتن حجم به دو مجلد تقسیم کرده، این اثر، 26 مجلد شده است که هرکدام به یک موضوع اصلی اختصاص دارد و شامل چندین باب است. بیشتر موضوعات، تقسیمات فرعی نیز دارند<ref>طارمی، حسن، ج2، ص268</ref>. | طرح اولیه بحار، آن‌گونه که مؤلف در نظر داشته، در 25 مجلد بوده، ولی چون او مجلد پانزدهم را با در نظر گرفتن حجم به دو مجلد تقسیم کرده، این اثر، 26 مجلد شده است که هرکدام به یک موضوع اصلی اختصاص دارد و شامل چندین باب است. بیشتر موضوعات، تقسیمات فرعی نیز دارند<ref>طارمی، حسن، ج2، ص268</ref>. | ||
مؤلف خود در آغاز کتاب ابتدا منابع شیعى خود را، بیش از 387 اثر از 25 نویسنده معرفى می‌کند و سپس به سراغ منابع اهل سنت می‌رود که برای حجت آوردن یا رد کردن یا نقد کردن یا تتمیم فایده و تأیید روایات شیعى مورد استفاده قرار داده و شمار آنها به 85 منبع بالغ شده است و سپس برای تصحیح الفاظ یا تعیین معانى به سراغ کتب لغت یا شروح اخبار عامه می‌رود و 20 کتاب لغوی و 13 کتاب شرح را برمى‌شمارد؛ هرچند این تنها منابع وی نیست و او به‌صراحت منابعى را نیز در حین کار معرفى می‌کند، | مؤلف خود در آغاز کتاب ابتدا منابع شیعى خود را، بیش از 387 اثر از 25 نویسنده معرفى می‌کند و سپس به سراغ منابع اهل سنت می‌رود که برای حجت آوردن یا رد کردن یا نقد کردن یا تتمیم فایده و تأیید روایات شیعى مورد استفاده قرار داده و شمار آنها به 85 منبع بالغ شده است و سپس برای تصحیح الفاظ یا تعیین معانى به سراغ کتب لغت یا شروح اخبار عامه می‌رود و 20 کتاب لغوی و 13 کتاب شرح را برمى‌شمارد؛ هرچند این تنها منابع وی نیست و او به‌صراحت منابعى را نیز در حین کار معرفى می‌کند، به‌گونه‌ای که مجموعه کتب مورد استفاده او به حدود 630 کتاب و اثر می‌رسد<ref>مطیع، مهدی، ج11، ص372</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۳: | ||
# جلد ششم (ج15 تا 22 چاپ جدید): مشتمل است بر زندگی پیامبر اکرم(ص) از هنگام ولادت تا وفات و داستان اجداد آن حضرت و شرح حقیقت معجزه و اعجاز قرآن و شرح حال ابوذر، مقداد، سلمان و برخی دیگر از اصحاب پیامبر. | # جلد ششم (ج15 تا 22 چاپ جدید): مشتمل است بر زندگی پیامبر اکرم(ص) از هنگام ولادت تا وفات و داستان اجداد آن حضرت و شرح حقیقت معجزه و اعجاز قرآن و شرح حال ابوذر، مقداد، سلمان و برخی دیگر از اصحاب پیامبر. | ||
# جلد هفتم (ج23 تا 27 چاپ جدید): مشتمل است بر مشترکات زندگانی ائمه اطهار(ع) و شرایط امامت و آیاتی که در وصف آنان نازل شده است، چگونگی تولد ائمه دین و عجائب شئون آنها، دانش آنان و برتری ایشان بر پیامبران گذشته، ثواب دوستی آنان و فضیلت فرزندان ایشان و در آخر کتاب برخی از مناظرات [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و سید مرتضی و شیخ طوسی در تفضیل ائمه آمده است. | # جلد هفتم (ج23 تا 27 چاپ جدید): مشتمل است بر مشترکات زندگانی ائمه اطهار(ع) و شرایط امامت و آیاتی که در وصف آنان نازل شده است، چگونگی تولد ائمه دین و عجائب شئون آنها، دانش آنان و برتری ایشان بر پیامبران گذشته، ثواب دوستی آنان و فضیلت فرزندان ایشان و در آخر کتاب برخی از مناظرات [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و سید مرتضی و شیخ طوسی در تفضیل ائمه آمده است. | ||
# جلد هشتم (ج28 تا 34 چاپ جدید): مشتمل است بر فتنه‌هایی که پس از پیامبر(ص) روی داد، شرح حال خلفای | # جلد هشتم (ج28 تا 34 چاپ جدید): مشتمل است بر فتنه‌هایی که پس از پیامبر(ص) روی داد، شرح حال خلفای سه‌گانه و آنچه در روزگار آنان رخ داد، داستان جنگ‌های جمل، صفین، نهروان و غارت‌های معاویه در نواحی عراق، شرح حال برخی یاران علی(ع) و شرح قسمتی از اشعار منسوب به امیرالمؤمنین و شرح بعضی از نامه‌های حضرت. | ||
# جلد نهم (ج35 تا 42 چاپ جدید): مشتمل است بر احوال امیرالمؤمنین(ع) از ولادت تا شهادت، سرگذشت ابوطالب و ایمان آن حضرت و نصوص بر ائمه اطهار و اینکه دوازده نفر هستند و احوال گروهی از اصحاب امام علی(ع). | # جلد نهم (ج35 تا 42 چاپ جدید): مشتمل است بر احوال امیرالمؤمنین(ع) از ولادت تا شهادت، سرگذشت ابوطالب و ایمان آن حضرت و نصوص بر ائمه اطهار و اینکه دوازده نفر هستند و احوال گروهی از اصحاب امام علی(ع). | ||
# جلد دهم (ج43 تا 45 چاپ جدید): مشتمل است بر سرگذشت حضرت فاطمه زهرا(س)، امام حسن و امام حسین(ع) و خون‌خواهی مختار از قاتلین کربلا. | # جلد دهم (ج43 تا 45 چاپ جدید): مشتمل است بر سرگذشت حضرت فاطمه زهرا(س)، امام حسن و امام حسین(ع) و خون‌خواهی مختار از قاتلین کربلا. | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۸: | ||
# جلد بیست‌وسوم (ج100 و بخشی از ج101 چاپ جدید): مشتمل است بر احکام عقود و ایقاعات از: مکاسب، تجارات، دین و قرض، وصیت، ازدواج، طلاق و عتق. | # جلد بیست‌وسوم (ج100 و بخشی از ج101 چاپ جدید): مشتمل است بر احکام عقود و ایقاعات از: مکاسب، تجارات، دین و قرض، وصیت، ازدواج، طلاق و عتق. | ||
# جلد بیست‌وچهارم (ادامه ج101 چاپ جدید): مشتمل است بر احکام لقطه، میراث، قصاص و دیات. | # جلد بیست‌وچهارم (ادامه ج101 چاپ جدید): مشتمل است بر احکام لقطه، میراث، قصاص و دیات. | ||
# جلد بیست‌وپنجم (ج102 تا 107 چاپ جدید): فهرست مصادر، اجازات، تمام فهرست [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله|منتجب‌الدین رازی]]، منتخب کتاب «سلافة العصر» [[مدنی، | # جلد بیست‌وپنجم (ج102 تا 107 چاپ جدید): فهرست مصادر، اجازات، تمام فهرست [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله|منتجب‌الدین رازی]]، منتخب کتاب «سلافة العصر» [[مدنی، سید علیخان|سید علی خان شیرازی]]، اوایل کتاب‌های اجازات [[ابن طاووس، علی بن موسی|سید بن طاووس]]، اجازه بزرگ [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]] برای بنی‌زهره، اجازه شهید اول و دوم و غیر ایشان تا زمان مؤلف بزرگوار<ref>همان، ص95 و 96</ref>. | ||
سه جلدپایانی کتاب به فهرست محتویات جلدهای اول تا 107 اختصاص دارد. | سه جلدپایانی کتاب به فهرست محتویات جلدهای اول تا 107 اختصاص دارد. | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۴: | ||
در این کتاب، برخی عناوین هست که در کتب حدیثی پیش از بحار به‌صورت مستقل وجود نداشته و مؤلف آنها را از امتیازات تألیف خود شمرده است؛ مانند «كتاب العدل و المعاد»، «كتاب السماء و العالم»، تاریخ انبیا و ائمه(ع)<ref>ر.ک: طارمی، حسن، ج2، ص268</ref>. | در این کتاب، برخی عناوین هست که در کتب حدیثی پیش از بحار به‌صورت مستقل وجود نداشته و مؤلف آنها را از امتیازات تألیف خود شمرده است؛ مانند «كتاب العدل و المعاد»، «كتاب السماء و العالم»، تاریخ انبیا و ائمه(ع)<ref>ر.ک: طارمی، حسن، ج2، ص268</ref>. | ||
علاوه بر حجم قابل ملاحظه روایات، انتخاب موضوعات متنوع نیز، اهمیت و ارزش | علاوه بر حجم قابل ملاحظه روایات، انتخاب موضوعات متنوع نیز، اهمیت و ارزش بحارالأنوار را بالا برده است؛ چنان‌که دیده می‌شود، مباحث اعتقادات، احکام، جهان غیب، اخلاق و آداب و حتى طبیعیات و علوم طبیعى، تاریخ و فرهنگ شیعه و ادبیات عامیانه آن و... از چشم مؤلف دور نمانده است. وی همچنین در مباحث فقهى، به مسائلى که مردم بدان احتیاج مستمر داشته‌اند و مورد پرسش بوده، حجم بیشتری را اختصاص داده است که همه اینها شناخت کافى او از مقتضیات عمومى جامعه را می‌رساند<ref>ر.ک: مطیع، مهدی، ج11، ص372</ref>. | ||
تنوع موضوعى از سویى و هدف اصلى مؤلف برای حفظ میراث شیعه از سویى دیگر، او را واداشته تا از منابع بسیار و متنوعى استفاده کند که به‌یقین از حیث آمار کم‌نظیرترین مجموعه حدیثى تألیف‌شده است. به‌جز این آمار، تنوع فراوانى هم در موضوعات منابع دیده می‌شود. هرچند منابع او بیش از همه جنبه حدیثى و فقهى دارند، اما موضوعات تفسیری، تاریخى، کلامى و ادبى، لغت، سیاست مدن، اخلاق و حتى علوم طبیعى، پزشکى، نجوم و ریاضى، جغرافیا و... نیز در منابع او یافت می‌شود. کوشش فراوان او برای جمع‌آوری منابع، زبان‌زد شده است. بنا به روایتى برای به دست آوردن کتاب مدينة العلم ابن بابویه که تصور می‌شد در یمن وجود دارد، گروهى را با هدایای فراوان به سراغ حاکم آنجا می‌فرستد تا کتاب را به دست آورد<ref>ر.ک: همان</ref>. | تنوع موضوعى از سویى و هدف اصلى مؤلف برای حفظ میراث شیعه از سویى دیگر، او را واداشته تا از منابع بسیار و متنوعى استفاده کند که به‌یقین از حیث آمار کم‌نظیرترین مجموعه حدیثى تألیف‌شده است. به‌جز این آمار، تنوع فراوانى هم در موضوعات منابع دیده می‌شود. هرچند منابع او بیش از همه جنبه حدیثى و فقهى دارند، اما موضوعات تفسیری، تاریخى، کلامى و ادبى، لغت، سیاست مدن، اخلاق و حتى علوم طبیعى، پزشکى، نجوم و ریاضى، جغرافیا و... نیز در منابع او یافت می‌شود. کوشش فراوان او برای جمع‌آوری منابع، زبان‌زد شده است. بنا به روایتى برای به دست آوردن کتاب مدينة العلم ابن بابویه که تصور می‌شد در یمن وجود دارد، گروهى را با هدایای فراوان به سراغ حاکم آنجا می‌فرستد تا کتاب را به دست آورد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#[[:noormags:30719|انصاری، ناصرالدین، کتاب‌شناسی | #[[:noormags:30719|انصاری، ناصرالدین، کتاب‌شناسی بحارالأنوار، آینه پژوهش، خرداد و تیر 1377، شماره 50، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | ||
# طارمی، حسن، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی، چاپ دوم، 1375ش. | # طارمی، حسن، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی، چاپ دوم، 1375ش. | ||
# مطیع، مهدی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1381ش. | # مطیع، مهدی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1381ش. | ||
{{جوامع روایی شیعه}} | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۹: | ||
[[آسمان و جهان]] | [[آسمان و جهان]] | ||
[[ترجمه جلد چهارم | [[ترجمه جلد چهارم بحارالأنوار]] | ||
[[المعجم المفهرس لأعلام احاديث بحارالأنوار]] | |||
[[معجم اشعار المعصومين علیهم‌السلام الواردة في بحارالانوار ما نظموه و ما انشدوه]] | |||
[[المعجم المفهرس لألفاظ أحادیث بحارالأنوار]] | |||
[[اخلاق اسلامی]] | |||
[[ | [[ایمان و کفر از کتاب بحارالأنوار]] | ||
[[ | [[ترجمه جلد هفتم بحارالأنوار: بخش امامت]] | ||
[[ | [[التعليق على كتاب بحار الأنوار]] | ||
[[بنادر البحار]] | [[بنادر البحار]] | ||
[[ترجمه | [[ترجمه بحارالأنوار، قسمت سوم از جلد پانزدهم]] | ||
[[ترجمه جلد هفدهم بحارالأنوار: کتاب الروضه در مبانی اخلاق از طریق آیات و روایات]] | [[ترجمه جلد هفدهم بحارالأنوار: کتاب الروضه در مبانی اخلاق از طریق آیات و روایات]] | ||
[[ترجمه جلد هفدهم | [[ترجمه جلد هفدهم بحارالأنوار: در مواعظ امامان علیهم‌السلام]] | ||
[[ترجمۀ جلد دهم | [[ترجمۀ جلد دهم بحارالأنوار]] | ||
[[ترجمه جلد دوازدهم | [[ترجمه جلد دوازدهم بحارالأنوار]] | ||
[[ترجمه جلد یازدهم | [[ترجمه جلد یازدهم بحارالأنوار]] | ||
[[ترجمه جلد یازدهم | [[ترجمه جلد یازدهم بحارالأنوار]] | ||
[[ترجمه جلد دوازدهم | [[ترجمه جلد دوازدهم بحارالأنوار]] | ||
[[زندگانی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها؛ ترجمه و تحقیق از جلد ۴۳ بحار الانوار (ترجمۀ روحانی)]] | [[زندگانی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها؛ ترجمه و تحقیق از جلد ۴۳ بحار الانوار (ترجمۀ روحانی)]] | ||
[[ترجمۀ جلد دهم | [[ترجمۀ جلد دهم بحارالأنوار]] | ||
[[ترجمه جلد یازدهم | [[ترجمه جلد یازدهم بحارالأنوار]] | ||
[[شیعه در پیشگاه قرآن و | [[شیعه در پیشگاه قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام]] | ||
[[مهدی موعود]] | [[مهدی موعود]] | ||
[[ | [[بحارالأنوار]] | ||
[[ترجمۀ جلد دهم بحارالأنوار]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۲۲۰: | خط ۲۳۲: | ||
[[رده: متون احادیث]] | [[رده: متون احادیث]] | ||
[[رده:احادیث شیعه]] | [[رده:احادیث شیعه]] | ||