علم الاكتناه العربي الإسلامي: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ن‎خ' به 'ن‌خ'
جز (جایگزینی متن - 'ت‎ن' به 'ت‌ن')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ن‎خ' به 'ن‌خ')
خط ۳۰: خط ۳۰:


==اهمیت کتاب==
==اهمیت کتاب==
آنچه باعث اهمیت کتاب و لزوم دقت در محتوای آن می‌شود، این است که نویسنده آن، از فهرست‌نویسان و نسخه‌شناسان دانشگاه امام محمد بن سعود در ریاض است که‎ در کتابخانه و بخش اطلاع‌رسانی‎ دانشکده‎ علوم اجتماعی این دانشگاه به تدریس و تحقیق مشغول بوده و اهتمام ویژه‌ای به کهن‎خط‎شناسی و پژوهش در نسخه‌های خطی عربی دارد و در این زمینه علاوه بر تخصص و دانش گسترده، در برخی‎ دانشگاه‌ها و مراکز نسخه‌شناسی، نظیر دانشگاه لیدن، تدریس و سخنرانی کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/42156/379 ر.ک: نیازی، شهریار، ص379]</ref>.
آنچه باعث اهمیت کتاب و لزوم دقت در محتوای آن می‌شود، این است که نویسنده آن، از فهرست‌نویسان و نسخه‌شناسان دانشگاه امام محمد بن سعود در ریاض است که‎ در کتابخانه و بخش اطلاع‌رسانی‎ دانشکده‎ علوم اجتماعی این دانشگاه به تدریس و تحقیق مشغول بوده و اهتمام ویژه‌ای به کهن‌خط‎شناسی و پژوهش در نسخه‌های خطی عربی دارد و در این زمینه علاوه بر تخصص و دانش گسترده، در برخی‎ دانشگاه‌ها و مراکز نسخه‌شناسی، نظیر دانشگاه لیدن، تدریس و سخنرانی کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/42156/379 ر.ک: نیازی، شهریار، ص379]</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۸: خط ۳۸:
در مقدمه، علاوه بر توضیح موضوع کتاب، به پیشینه تحقیق در زمینه این موضوع، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17521/1/9 ر.ک: مقدمه، ص9-‎16]</ref>.
در مقدمه، علاوه بر توضیح موضوع کتاب، به پیشینه تحقیق در زمینه این موضوع، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/17521/1/9 ر.ک: مقدمه، ص9-‎16]</ref>.


نام این کتاب گویا از ابداعات مؤلف باشد، او می‌نویسد: «علم اکتناه» شامل دو علم کهن‎خط‎شناسی (Palaeography) و نسخه‌شناسی (Codicology) است‎. نویسنده،‎ معتقد است این دو اصطلاح از یکدیگر جدا نیستند و هر پژوهشگر و فهرست‌نگاری باید از سیر تحول خطوط عربی، صنعت کاغذ، شیشه، الیاف، مس، آهن، چوب و همچنین ساخت قلم، مرکب، رنگ‎، صحافی‎ و تجلید، تذهیب و زرکوبی و نظایر آن در سراسر سرزمین‌های اسلامی مطلع باشد. شاید به همین خاطر است که کتاب «الاكتناه» با موضوعات بسیاری که در هر دو رشته مورد توجه قرار‎ گرفته‎ است، به دلیل گستردگی و تنوع بیش از اندازه هریک از موضوعات، موفق به ادای حق مطلب در بسیاری از مباحث نگردیده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/42156/379 ر.ک: نیازی، شهریار، ص379]</ref>.
نام این کتاب گویا از ابداعات مؤلف باشد، او می‌نویسد: «علم اکتناه» شامل دو علم کهن‌خط‎شناسی (Palaeography) و نسخه‌شناسی (Codicology) است‎. نویسنده،‎ معتقد است این دو اصطلاح از یکدیگر جدا نیستند و هر پژوهشگر و فهرست‌نگاری باید از سیر تحول خطوط عربی، صنعت کاغذ، شیشه، الیاف، مس، آهن، چوب و همچنین ساخت قلم، مرکب، رنگ‎، صحافی‎ و تجلید، تذهیب و زرکوبی و نظایر آن در سراسر سرزمین‌های اسلامی مطلع باشد. شاید به همین خاطر است که کتاب «الاكتناه» با موضوعات بسیاری که در هر دو رشته مورد توجه قرار‎ گرفته‎ است، به دلیل گستردگی و تنوع بیش از اندازه هریک از موضوعات، موفق به ادای حق مطلب در بسیاری از مباحث نگردیده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/42156/379 ر.ک: نیازی، شهریار، ص379]</ref>.


اثر حاضر، ازآنجاکه حاصل گذران عمری تتبع مؤلف در نسخه‌شناسی عربی است‎، حاوی‎ نکات‎ بسیار ارزشمندی است که نویسنده درباره پیدایی خط‎ عربی‎ آورده و این خط را تحول‎یافته از خط نبطی دانسته است. نبطی‌ها جانشینان قوم ثمود بودند و در مناطق آنان‎ سکنی‎ داشتند‎ و خط خود را از آرامی‌ها و فنیقی‌ها آموخته بودند. اهل حیره‎ این خط را از مردم انبار آموختند و این هر دو قوم در سیطره نفوذ ایرانیان و دولت ساسانی بودند، سرانجام‎ اهل‎ حجاز‎ در مراودات خود با اهالی این مناطق، خط مزبور را از‎ اهالی‎ حیره و انبار آموختند. نویسنده مبحثی را به تاریخ و تمدن نبطی‌ها اختصاص داده است و می‌گوید: حساب جمل‎ و حروف‎ ابجدی‎ را نیز عرب‌ها از این خط عاریه گرفتند. وی در این‌باره خواننده را‎ به‎ کتاب سلیمان بن عبدالرحمان الذییب ارجاع می‌دهد که در آن 90 تصویر از‎ کتیبه‌های‎ نبطی‎ و آرامی به کوشش کتابخانه ملی ملک فهد منتشر شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/42156/379 ر.ک: همان]</ref>.
اثر حاضر، ازآنجاکه حاصل گذران عمری تتبع مؤلف در نسخه‌شناسی عربی است‎، حاوی‎ نکات‎ بسیار ارزشمندی است که نویسنده درباره پیدایی خط‎ عربی‎ آورده و این خط را تحول‎یافته از خط نبطی دانسته است. نبطی‌ها جانشینان قوم ثمود بودند و در مناطق آنان‎ سکنی‎ داشتند‎ و خط خود را از آرامی‌ها و فنیقی‌ها آموخته بودند. اهل حیره‎ این خط را از مردم انبار آموختند و این هر دو قوم در سیطره نفوذ ایرانیان و دولت ساسانی بودند، سرانجام‎ اهل‎ حجاز‎ در مراودات خود با اهالی این مناطق، خط مزبور را از‎ اهالی‎ حیره و انبار آموختند. نویسنده مبحثی را به تاریخ و تمدن نبطی‌ها اختصاص داده است و می‌گوید: حساب جمل‎ و حروف‎ ابجدی‎ را نیز عرب‌ها از این خط عاریه گرفتند. وی در این‌باره خواننده را‎ به‎ کتاب سلیمان بن عبدالرحمان الذییب ارجاع می‌دهد که در آن 90 تصویر از‎ کتیبه‌های‎ نبطی‎ و آرامی به کوشش کتابخانه ملی ملک فهد منتشر شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/42156/379 ر.ک: همان]</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش