پرش به محتوا

الدلائل في غريب الحديث: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ل' به 'ه‌ل'
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ر' به 'ن‌ر')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ل' به 'ه‌ل')
خط ۴۲: خط ۴۲:
پیش از محتوای کتاب، محققش دکتر محمد بن عبدالله قناص، مقدمه مفصلی بر آن نوشته و در آن ترجمه‌ای از نویسنده ارائه کرده، درباره کتاب توضیح داده و درباره نسبت کتاب به مؤلف و تحقیقی که در اثر انجام داده نوشته است.
پیش از محتوای کتاب، محققش دکتر محمد بن عبدالله قناص، مقدمه مفصلی بر آن نوشته و در آن ترجمه‌ای از نویسنده ارائه کرده، درباره کتاب توضیح داده و درباره نسبت کتاب به مؤلف و تحقیقی که در اثر انجام داده نوشته است.


موضوع این کتاب همان‎طور که از آن معلوم است غرائب حدیث است. پیش از نویسنده این کتاب نیز کسانی درباره غریب الحدیث مطلب نوشته بودند. مثلاً دو تا از بهترین کتاب‌های سابق بر این اثر در غریب الحدیث کتاب‌های ابوعبید و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] در غریب الحدیث هستند که آنچه را که از دید پیشینیان مخفی مانده بود را ذکر کردند. [[سرقسطی، قاسم بن ثابت|قاسم بن ثابت سرقسطی]] پس از اطلاع از کتاب‌های ابوعبید و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] که در اندلس منتشر شده بودند و استفاده از آن‌ها میان علما متداول بود، تصمیم بر تکمیل این کتاب‌ها و استیفای مواردی که از نویسندگان آن‌ها فوت شده بود، گرفت؛ وی در «الدلائل» به تذییل و استدراک مواردی از این دو کتاب پرداخته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/44 ر.ک: مقدمه محقق، ص44-45]</ref> ابوالربیع ابن سالم درباره موضوع کتاب گفته است: «من تألیف بلادنا کتاب الدلائل فی الغریب مما لم یذکره ابوعبید و لا ابن قتیبه لقاسم بن ثابت».<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/46 همان، ص46]</ref> خود نویسنده نیز در لابه‎لای مطالب کتاب گاهی به این مطلب اشاره کرده است که این اثر ذیل و تتمیمی است بر کارهای ابوعبید و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] مثلاً در شماره 45 می‌گوید: «و هذا حدیث قد ذکره ابوعبید الا ان فی استدارته للعرب وجها لم یذکره ابوعبید، فاجتلبناه لذلک و هو إن شاء الله وجه الحدیث» یا در شماره 42 می‌نویسد: «و أرم الرجل: إذا سکت و ضم شفتیه و قد تقدم تفسیره فی کتاب ابی محمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه» و....<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/47 ر.ک: همان، ص47]</ref> علاوه بر این مورد، وی در تفسیر و شرح احادیث نیز مواردی را ذکر کرده که آن‌ها از آن اعراض کرده‌اند مثلاً احادیث شماره 45 و 314.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/48 ر.ک: همان، ص48]</ref>
موضوع این کتاب همان‎طور که از آن معلوم است غرائب حدیث است. پیش از نویسنده این کتاب نیز کسانی درباره غریب الحدیث مطلب نوشته بودند. مثلاً دو تا از بهترین کتاب‌های سابق بر این اثر در غریب الحدیث کتاب‌های ابوعبید و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] در غریب الحدیث هستند که آنچه را که از دید پیشینیان مخفی مانده بود را ذکر کردند. [[سرقسطی، قاسم بن ثابت|قاسم بن ثابت سرقسطی]] پس از اطلاع از کتاب‌های ابوعبید و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] که در اندلس منتشر شده بودند و استفاده از آن‌ها میان علما متداول بود، تصمیم بر تکمیل این کتاب‌ها و استیفای مواردی که از نویسندگان آن‌ها فوت شده بود، گرفت؛ وی در «الدلائل» به تذییل و استدراک مواردی از این دو کتاب پرداخته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/44 ر.ک: مقدمه محقق، ص44-45]</ref> ابوالربیع ابن سالم درباره موضوع کتاب گفته است: «من تألیف بلادنا کتاب الدلائل فی الغریب مما لم یذکره ابوعبید و لا ابن قتیبه لقاسم بن ثابت».<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/46 همان، ص46]</ref> خود نویسنده نیز در لابه‌لای مطالب کتاب گاهی به این مطلب اشاره کرده است که این اثر ذیل و تتمیمی است بر کارهای ابوعبید و [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] مثلاً در شماره 45 می‌گوید: «و هذا حدیث قد ذکره ابوعبید الا ان فی استدارته للعرب وجها لم یذکره ابوعبید، فاجتلبناه لذلک و هو إن شاء الله وجه الحدیث» یا در شماره 42 می‌نویسد: «و أرم الرجل: إذا سکت و ضم شفتیه و قد تقدم تفسیره فی کتاب ابی محمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه» و....<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/47 ر.ک: همان، ص47]</ref> علاوه بر این مورد، وی در تفسیر و شرح احادیث نیز مواردی را ذکر کرده که آن‌ها از آن اعراض کرده‌اند مثلاً احادیث شماره 45 و 314.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/48 ر.ک: همان، ص48]</ref>


ظاهراً در ابتدای نسخه خطی این کتاب مقدمه‌ای از مؤلف بوده که از بین رفته ازاین‌رو شیوه تصنیفش به قلم خودش را نداریم لذا باید این شیوه را از میان متن کتاب استخراج کرد. محقق کتاب روش نویسنده را در این اثر به شکل ذیل توضیح می‌دهد:
ظاهراً در ابتدای نسخه خطی این کتاب مقدمه‌ای از مؤلف بوده که از بین رفته ازاین‌رو شیوه تصنیفش به قلم خودش را نداریم لذا باید این شیوه را از میان متن کتاب استخراج کرد. محقق کتاب روش نویسنده را در این اثر به شکل ذیل توضیح می‌دهد:
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش