گنجینه بهارستان (علوم قرآنی و روایی): تفاوت میان نسخه‌ها

# رسم القرآن: از کهن‎ترین رسائل فارسى در زمینه رسم‌الخط‍‎ قرآن که توسط‍‎ ابوبکر بن احمد بن حسین بن مهران نیشابورى(295-381ق) تألیف گردیده و داراى اهمیت ویژه‌اى در زمینه کتابت قرآن هست. رساله حاضر، به تاریخ ۱۰۱۴ هجرى کتابت یافته است، از این رساله تحریرهاى متعددى به عربى یا به ترجمه فارسى در دست است. یکى از نسخه‌هاى فارسى آن در مجموعه رسائل فارسى (دفتر چهارم) بنیاد پژوهش‎هاى اسلامى آستان قدس تحت عنوان اختلافات هجاء قرآنى با مقدمه‌اى سودمند انتشار یافته است که در مواردى نه اندک، با نسخه کتابخانه مجلس اختلاف دارد<ref>مقدمه، صفحه بیست‌وهشت</ref>.

# سلك البيان: تألیف ملا محمدجعفر استرآبادى(1198-1263ق) معروف به شریعتمدار که در آن به بیان کلمات قرآنى که احتمال اشتباه در قرائت آن‌ها وجود دارد پرداخته و به ترتیب سوره‌هاى قرآن، به‌تفصیل کلمات مزبور را بیان کرده است. ازآنجاکه در این مجموعه بنا بر اختصار است، سعى شده تا متنى ویراسته و در حد امکان نزدیک به متن مؤلف ارائه گردد و از تقدیم و تعلیق و تحلیل محتوا احتراز گردیده. تنها اندکى تغییر در رسم‌الخط‍‎ رساله به‌عمل‎آمده تا براى خواننده امروزى نامأنوس نباشد. نادرستی‌ها و ناهمگونی‌های نسخه با حرف رمز «س» در پاورقی‌ها مشخص شده است<ref>همان</ref>.

# تحفة الحفاظ‍‎: منظومه‌اى مفصل‌تر از رساله پیشین، تألیف نصرة بن عمر ملقب به سکندر، از دانشمندان قرن نهم هجرى که با نظمى دل‎نشین خلاصه‌اى از همه احکام تجویدى را از شش کتاب دیگر برگزیده است. موضوعات مطروحه در این منظومه، اگرچه نسبت به کتب دیگرى که در علم تجوید نوشته شده، از جامعیت کافى برخوردار نیست، اما ناظم تلاش نموده است تا مطالب مهم‎ علم تجوید را با گزینش از شش کتاب دیگر براى مبتدیان در این علم گرد آورد. مهم‎ترین موضوعات طرح شده در این منظومه عبارتند از: تعریف تجوید، مخارج حروف، مد، نون ساکن، تنوین، قلب، اظهار، ادغام، اخفا، تاء تأنیث، تفخیم و ترقیق را، تلفظ‍‎ واژه الله، وقف، اشمام، روم، تکبیر، اسامى و مولد قرا، شمار آیات و حروف هجا<ref>همان، صفحه بیست‌وهشت و بیست‌ونه</ref>.

# مرادیه: این رساله نیز در علم تجوید به نگارش درآمده و مؤلف ناشناس آن در سده دهم هجرى مى‎زیسته است<ref>همان، صفحه بیست‌ونه</ref>.

و در بخش علوم روایى به ترتیب:

# شرح حدیث كنت كنزاً مخفياً: این شرح که به‌اشتباه از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] یا [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایى]] و یا [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدوله سمنانى]] دانسته شده، از رسائل شیخ اشراق [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین عربى]](638ق) است که در پاسخ به اشکالى بر مضمون آن، تألیف نموده. [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] در این رساله چهار جواب به اشکال مزبور ارائه کرده است<ref>همان، صفحه سی</ref>.

# ستين عادلى: عادل بن على بن عادل(م قرن 10ق) که از عالمان و شاعران گمنام عهد صفوى است، در این رساله شصت حدیث نبوى را با بیانى ساده و روان در قالب یک یا دو بیت فارسى به نظم کشیده. این رساله پیش‎ازاین در مجموعه میراث حدیث شیعه به چاپ رسیده، اما عدم بهره‌مندى مصحح محترم آن از نسخه مجلس شوراى اسلامى و نیز برخى کاستی‌ها در تحقیق و تصحیح، چاپ مجدد آن را ضرورى نمود<ref>همان</ref>.

# [[الأربعون حديثاَ|الأربعون]]: [[مجلسی، محمدباقر|علامه محمدباقر مجلسى]](1037-1110ق) در میان خیل آثار گران‌بهای بجاى مانده از خویش، چهل حدیثى نیز به یادگار نهاده است. احادیث منقول در این اثر که به زبان فارسى تألیف شده، جملگى از پیامبر اکرم(ص) و پیرامون خواص‎ اوراد و اذکار است<ref>همان، صفحه سی‎ویک</ref>.

# سلوة الشيعة: گردآوری اشعار منسوب به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] پیشینه‌اى دیرینه در میان مسلمانان، اعم‎ از شیعى و سنى، دارد. ابوالحسن على بن احمد فنجگردى(م 513ق) نیز رساله حاضر را که کهن‎ترین مجموعه اشعار منسوب به حضرت است که به دست ما رسیده، با گزینش 64 قطعه از اشعار منسوب فراهم آورده. این رساله که شیفتگان فراوانى از اهل تحقیق چشم‌انتظار نشر آن بوده‌اند در مواردى با دو چاپ موجود دیوان منسوب به حضرت على(ع) نیز مورد مقایسه قرار گرفته است<ref>همان</ref>.

# فضل الصلوات: فضیلت صلوات بر پیامبر گرامى اسلام و اهل‎بیت وى مورد اتفاق فرق مختلف اسلام بوده و از دیرباز تا امروز کتاب‌ها و رسائلى در این زمینه به رشته تحریر درآمده. رساله حاضر نیز یکى از آثار مختصر اما ارزشمند در این زمینه است. [[کاشفی، حسین|واعظ‍‎ سبزوارى]] که [[روضة الشهداء]] و [[جواهر التفسیر]] از معروف‎ترین آثار وى است، در این رساله که منتخبى از کتاب تحفة الصلوات خود اوست، به بیان فضیلت و فوائد و آداب و کیفیت صلوات بر پیامبر و اهل‎بیت وى پرداخته است<ref>همان، صفحه سی‎ویک و سی‎ودو</ref>.

# أدعیه میریه: حسن ختام این مجموعه، رساله‌اى دیگر از [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|میرداماد]](م 1040ق) است، مشتمل بر دعاهاى منقول از خط‍‎ میر که با مقدمه مصحح محترم آقاى [[اوجبی، علی|على اوجبى]]، آغاز شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.