۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اعتضادالسلطنه، علیقلی بن فتحعلی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ن‌ش' به 'ن‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ن‌پ' به 'ن‌پ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ش' به 'ن‌ش') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
وقتی محمدشاه، برادرزاده او، در قصر محمدیه تجریش درگذشت، مهدعلیا برای جلوگیری از طغیان شاهزادگان و شورش و بی‌نظمی، زمام امور را تا آمدن ولیعهد از تبریز به تهران و تاجگذاری او، به دست گرفت و علیقلی میرزا را که در آن روزگار سی‌ساله بود، به پیشکاری خود برگزید. | وقتی محمدشاه، برادرزاده او، در قصر محمدیه تجریش درگذشت، مهدعلیا برای جلوگیری از طغیان شاهزادگان و شورش و بی‌نظمی، زمام امور را تا آمدن ولیعهد از تبریز به تهران و تاجگذاری او، به دست گرفت و علیقلی میرزا را که در آن روزگار سی‌ساله بود، به پیشکاری خود برگزید. | ||
پس از انجام تشریفات تاجگذاری | پس از انجام تشریفات تاجگذاری ناصرالدین‌شاه، مهدعلیا و پیشکار او کوشش بسیار کردند که شاه میرزا آقاخان نوری را به صدارت انتخاب کنند، اما شاه که هنوز گرفتار دسائس درباریان نشده بود و نیکی‌ها و مواظبتهای میرزا تقی‌خان را به یادداشت، به گفته‌های آنان اعتنا نکرد و میرزا تقی‌خان را به صدارت برگزید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/69 یغمایی، اقبال، ص69- 70]</ref>. | ||
روابط علیقلی میرزا و امیرکبیر هرگز دوستانه نبود؛ گرچه صدراعظم به سبب اینکه شاهزاده در حمایت مادر شاه بود، به وی آزار نمی‌رساند، اما منصب و مقامی به او نسپرد و شاهزاده تا امیر بر سر کار بود، حتی در طول مدتی که اعتمادالدوله صدارت داشت، تنها کارش پیشکاری مهدعلیا بود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان، ص70]</ref>. | روابط علیقلی میرزا و امیرکبیر هرگز دوستانه نبود؛ گرچه صدراعظم به سبب اینکه شاهزاده در حمایت مادر شاه بود، به وی آزار نمی‌رساند، اما منصب و مقامی به او نسپرد و شاهزاده تا امیر بر سر کار بود، حتی در طول مدتی که اعتمادالدوله صدارت داشت، تنها کارش پیشکاری مهدعلیا بود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان، ص70]</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
علیقلی میرزا در سال 1272ق، لقب «اعتضادالسلطنه» گرفت و سال بعد کتابی درباره تاریخ افغانستان تألیف کرد. انتشار این کتاب نام وی را بر سر زبان‌ها افکند و دیری نگذشت که ریاست مدرسه دارالفنون به او واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان]</ref>. | علیقلی میرزا در سال 1272ق، لقب «اعتضادالسلطنه» گرفت و سال بعد کتابی درباره تاریخ افغانستان تألیف کرد. انتشار این کتاب نام وی را بر سر زبان‌ها افکند و دیری نگذشت که ریاست مدرسه دارالفنون به او واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/70 همان]</ref>. | ||
میرزا ملکمخان به | میرزا ملکمخان به ناصرالدین‌شاه عرضه داشت که اگر وسایل و لوازم در اختیارش بگذارند، یکرشته خط تلگراف دایر و برای مخابره آماده خواهد کرد. ناصرالدین‌شاه نیز اعتضادالسلطنه را مأمور تهیه وسایل و لوازم کرد و پس از موفقیت ابتدایی در این کار، شاه اعتضادالسلطنه را به کشیدن خط تلگراف میان تهران و سلطانیه مأمور کرد و سپس دستور داد سیم را تا زنجان و از آنجا به تبریز امتداد دهد. وی با وجود موانع بسیار، خط تلگراف را در اوایل سال 1277 به تبریز رساند و میرزا جوادخان سعدالدوله را رئیس اداره تلگراف آنجا کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/71 ر.ک: همان، ص71- 74]</ref>. | ||
اعتضادالسلطنه پس از انجام دادن این خدمتهای بزرگ و پرارج، موردتوجه خاص قرار گرفت و به سال 1283، اداره کلیه امور مربوط به صنایع و تجارت و معادن و ریاست همه تلگرافخانهها، همچنین ریاست روزنامه‌های دولتی؛ چاپخانه‌ها؛ و حکومت ملایر و تویسرکان به وی واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/74 ر.ک: همان، ص74- 75]</ref>. | اعتضادالسلطنه پس از انجام دادن این خدمتهای بزرگ و پرارج، موردتوجه خاص قرار گرفت و به سال 1283، اداره کلیه امور مربوط به صنایع و تجارت و معادن و ریاست همه تلگرافخانهها، همچنین ریاست روزنامه‌های دولتی؛ چاپخانه‌ها؛ و حکومت ملایر و تویسرکان به وی واگذار شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/74 ر.ک: همان، ص74- 75]</ref>. | ||
ناصرالدین‌شاه بسیار آرزو داشت که دیگر وزیران و حکام و کارگزارانش هم مانند اعتضادالسلطنه در خدمتگزاری صادق و کوشا و بینا باشند، اما وزیر علوم میان درباریان هم از نظر فضل و دانش و هم از جهت پشتکار و ابتکار ممتاز و برجسته بود. او ملایر و تویسرکان را تیول دارالفنون کرده بود و مالیات و درآمد آن ولایت پردرآمد را بی‌آنکه خود اندک بهره‌ای از آن بردارد، صرف نیازمندی‌های دارالفنون می‌کرد. به همین جهت روزبه‌روز بر رونق و اعتبار و پیشرفت دارالفنون افزوده می‌شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/76 همان، ص76]</ref>. | |||
چنانکه گفته شد اعتضادالسلطنه از دانشمندان بنام است؛ هم نویسنده خوبی بود و هم شعر می‌سرود. به زبان شیرین فارسی عشق میورزید و به پاسداری آن افتخار می‌کرد. در تنظیم امور تجاری و پیشه‌وری نیز شیوه‌های خردمندانه به کار برد. از جمله چون پیش از او کاغذفروشان و کتابفروشان و تذهیب‌گران و قابعکسسازان و صحافان و قلمدان‌سازان در کار یکدیگر مداخله و باهم ناسازگاری و ستیزه‌گری می‌کردند، او حدود فعالیت آنان را به رضای هم مشخص و معلوم و بعضی را در کار با یکدیگر شریک کرد و ازآن‌پس ایشان به آسودگی خیال به شغل خویش پرداختند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/77 ر.ک همان، ص77]</ref>. | چنانکه گفته شد اعتضادالسلطنه از دانشمندان بنام است؛ هم نویسنده خوبی بود و هم شعر می‌سرود. به زبان شیرین فارسی عشق میورزید و به پاسداری آن افتخار می‌کرد. در تنظیم امور تجاری و پیشه‌وری نیز شیوه‌های خردمندانه به کار برد. از جمله چون پیش از او کاغذفروشان و کتابفروشان و تذهیب‌گران و قابعکسسازان و صحافان و قلمدان‌سازان در کار یکدیگر مداخله و باهم ناسازگاری و ستیزه‌گری می‌کردند، او حدود فعالیت آنان را به رضای هم مشخص و معلوم و بعضی را در کار با یکدیگر شریک کرد و ازآن‌پس ایشان به آسودگی خیال به شغل خویش پرداختند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/44670/77 ر.ک همان، ص77]</ref>. | ||