دیوان ناصری کاشانی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[صائم کاشاني، علي‌اصغر]] (مصحح)

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

'''دیوان ناصری کاشانی''' به تصحیح، توضیح و مقدمه [[صائم کاشاني، علي‌اصغر|سید علی‌اصغر صائم کاشانی]]، کتابی است در یک جلد با موضوع ادبیات و اشعار فارسی. در این اثر، مجموعه اشعار [[ناصری کاشانی، حسن|حسن ناصری کاشانی]] (1222-1316) به‌ترتیب، قصاید، غزلیات، مسمطات و مثنوی‎ها (و در پایان ماده تاریخ و سروده‌اش در وفات نحوی) ارائه شده است.

کتاب، دارای مقدمه ناشر، پیشگفتار و محتوای اشعار (به‌ترتیب، قصاید، غزلیات، مسمطات و مثنوی‎ها) است.

برخی از ویژگی‎های قصاید او را چنین می‌توان برشمرد:

# صنایع لفظی و معنوی در اشعار وی: استفاده و به‌کارگیری انواع آرایه‌ها و صنایع لفظی و معنوی در سروده‌های ناصری، بیانگر تسلط کامل او بر صناعات ادبی، به‎خصوص تشبیه، استعاره و تلمیح است:

# نوآوری: ترکیب‎آفرینی، آوردن مضامین جدید و تازه در قصاید و دیگر اشعار وی به‎راستی اعجاب‌انگیز است؛ به‌طور مثال برای طلوع خورشید می‌گوید:

#:{{ب|''به‎ناگه کور شد اسفندیار لیل را دیده''|2=''تو گفتی تیر خور جست از کمان پور زال زر''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه‌های یازده و دوازده</ref>.

# ناصری علاوه بر قصیده‌سرایی در سرودن مسمطات، آن‌هم در مدح و منقبت ائمه هدی و معصومین خاندان ولا، استادی مسلم و سخن‌پردازی مفخّم است. وی در سرودن مسمطات بر آن بوده تا از قوافی سخت و بسیار دشوار بهره گیرد. اگرچه استفاده از قوافی و واژه‌های مهجور در این روزگار شاعران را به‎راستی کاری ناصواب است، اما به‌هرحال این غنای طبع، معیاری بر تبحر و ذوق زخار ناصری در آفرینش مسمطات است؛ به‌طوری‎که سروده‌های او مسمطات منوچهری را به ذهن متبادر می‌کند؛ برای مثال بشنوید:

{{ب|''وقت صبوح است هان ای مه رومی‎غلام''|2=''گیر، به دفع خمار بر کف، جام نبید''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه‌های سیزده و چهارده</ref>.

{{ب|''فاش‎تر گویم، چرا باید سخن سربسته گفتن ''|2=''از دل و جان، مدح‎گوی خسرو لب‎تشنگانم''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه پانزده</ref>.

مدح ائمه اطهار(ع)، به‌ویژه آخرین پیام‎آور نور حضرت محمد(ص) و امیر مؤمنان علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، از خصوصیات بارز قصاید و مسمطات اوست. در پاره‌ای از قصاید که در مدح امامان همام سروده است، مدح را عاقبت به شرح مصائب ایشان می‌کشاند؛ حتی گاه در تولد آن بزرگواران پس از اظهار شادمانی و مسرت، بلادرنگ از وقایع مصیب‎بار آنان دم می‌زند که مورد اخیر بیشتر در قصایدی که برای امام حسین(ع) سروده، به چشم می‌خورد. ناصری از بدو نوجوانی به سرودن شعر پرداخته و در آغاز جوانی به پختگی شعری رسیده است. دلیل بر این گفتار قصیده‌ای است که در بیست‌وچهار سالگی در مدح امام عصر(عج) سروده است:

{{ب|''مدح تو را ناصری چگونه سراید''|2=''وصف تو بحری است بی‎کرانه و پایان''}}

{{ب|''از نعَمَت نانکی است چشمه خورشید''|2=''وز کرمت، فرغری است لجه عمّان''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه‌های پانزده و شانزده</ref>.

تصویر شاعر در صفحه سه کتاب آمده است. فهرست مطالب در انتهای اثر ذکر شده است. پاورقی‎های کتاب، حاوی مطالب مفیدی در توضیح برخی واژگان به‌کاررفته در اشعار است.