پرش به محتوا

الذخيرة: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'ثـ' به 'ث'
جز (جایگزینی متن - 'م‎ش' به 'م‌ش')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ثـ' به 'ث')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۲۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۸: خط ۸:
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏‏‎‏B‎‏ ‎‏753‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏83‎‏ذ‎‏4*
| کد کنگره =‏‏‎‏B‎‏ ‎‏753‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏83‎‏ذ‎‏4*
| موضوع =فلسفه اسلامي - متون قدیمی تا قرن 14  
| موضوع =فلسفه اسلامى - متون قدیمی تا قرن 14  


| ناشر =عالم الکتب
| ناشر =عالم الکتب
خط ۱۹: خط ۱۹:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =38461
| کتابخانۀ دیجیتال نور =28021
| کتابخوان همراه نور =28021
| کد پدیدآور =18153
| کد پدیدآور =18153
| پس از =
| پس از =
خط ۳۷: خط ۳۸:
او سپس معرفت الهی را مقصدی بعید دانسته که بسیاری از اقوام در راه آن هلاک شده‌اند و بحر عمیق مواجی دانسته که غورکننده در آن را فراگرفته است؛ پس برای هر رونده‌ای امید رسیدن به جای امن و پناهگاه نیست و در مورد هر شناگری سلامت و رهایی گمان نمی‌رود؛ چراکه مباحث الهی مسائل پیچیده‌ای است که عقول بشر به‌تنهایی آنها را درک نمی‌کند و معضلاتی است که تنها با فکر و استدلال نمی‌توان به آنها دست یافت. به همین جهت فرقه‌ها و تفکرات مختلفی پدید آمده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/3 ر.ک: همان]</ref>.
او سپس معرفت الهی را مقصدی بعید دانسته که بسیاری از اقوام در راه آن هلاک شده‌اند و بحر عمیق مواجی دانسته که غورکننده در آن را فراگرفته است؛ پس برای هر رونده‌ای امید رسیدن به جای امن و پناهگاه نیست و در مورد هر شناگری سلامت و رهایی گمان نمی‌رود؛ چراکه مباحث الهی مسائل پیچیده‌ای است که عقول بشر به‌تنهایی آنها را درک نمی‌کند و معضلاتی است که تنها با فکر و استدلال نمی‌توان به آنها دست یافت. به همین جهت فرقه‌ها و تفکرات مختلفی پدید آمده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/3 ر.ک: همان]</ref>.


در این میان فلاسفه تنها از فکر و استدلال بهره گرفته و به وحی صریح اعتنا نکردند و حال آنکه مقتضای فکر صحیح مخالفت با وحی نیست؛ بنابراین در برخی مواضع از راه مستقیم لغزیده و از مسیر استوار گمراه شده‌اند؛ لذا ائمه دین که دفاع‎کنندگان از عقاید مؤمنینند، به نقل آرای آنان همت نهادند و بر اشتباهات دلائل و مطالب آنها هشدار دادند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/4 ر.ک: همان، ص4]</ref>.
در این میان فلاسفه تنها از فکر و استدلال بهره گرفته و به وحی صریح اعتنا نکردند و حال آنکه مقتضای فکر صحیح مخالفت با وحی نیست؛ بنابراین در برخی مواضع از راه مستقیم لغزیده و از مسیر استوار گمراه شده‌اند؛ لذا ائمه دین که دفاع‌کنندگان از عقاید مؤمنینند، به نقل آرای آنان همت نهادند و بر اشتباهات دلائل و مطالب آنها هشدار دادند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/4 ر.ک: همان، ص4]</ref>.


نویسنده سپس انگیره خود از نگارش اثر را این‎گونه تبیین می‌کند: «و چون خداوند متعال مرا به خدمت علما کرامت بخشید و آگاهی بر بعضی حقایق کلام پاکان را بر من آسان نمود و مرا بر شناخت گروه برحق که برای تبعیت اولویت دارند، موفق ساخت. در برهه‌ای از زمان به قلبم افتاد که در موضوع مسائل الهی و مباحث متعلق به آن، بعضی از آنچه که بر من تقریر شده و فراگرفته‌ام را بنویسم تا وسیله‌ای برای رضای خداوند و ذخیره‌ای برای دنیا و آخرتم باشد».  
نویسنده سپس انگیره خود از نگارش اثر را این‌گونه تبیین می‌کند: «و چون خداوند متعال مرا به خدمت علما کرامت بخشید و آگاهی بر بعضی حقایق کلام پاکان را بر من آسان نمود و مرا بر شناخت گروه برحق که برای تبعیت اولویت دارند، موفق ساخت. در برهه‌ای از زمان به قلبم افتاد که در موضوع مسائل الهی و مباحث متعلق به آن، بعضی از آنچه که بر من تقریر شده و فراگرفته‌ام را بنویسم تا وسیله‌ای برای رضای خداوند و ذخیره‌ای برای دنیا و آخرتم باشد».  


وی سپس به فرمان سلطان محمد خان عثمانی مبنی بر نوشتن کتابی در نقد و رد «[[تهافت الفلاسفة]]» [[غزالی، محمد بن محمد|امام محمد غزالی]] اشاره کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/4 ر.ک: همان، ص5-4]</ref>.  
وی سپس به فرمان سلطان محمد خان عثمانی مبنی بر نوشتن کتابی در نقد و رد «[[تهافت الفلاسفة]]» [[غزالی، محمد بن محمد|امام محمد غزالی]] اشاره کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/4 ر.ک: همان، ص5-4]</ref>.  
خط ۴۷: خط ۴۸:
ولی دهریه، معتقد به قدم عالم و بی‌نیازی آن از صانع هستند. این مطلب، اگرچه باطل است، اما اشکالی که بر قول فلاسفه (که قائل به قدم عالم و نیاز آن به صانع موجد واجب الوجود لذاته هستند) لازم می‌آید، بر آنها وارد نیست. فلاسفه می‌گویند: عالم ممکن است و معنای امکان تساوی وجود و عدم نسبت به ذات ممکن است و چون ترجیح یکی از وجود و عدم بر دیگری بدون مرجح محال است. پس وجود عالم نیاز به مرجحی دارد و آن مرجح نباید ممکنی باشد که منتهی به واجب نمی‌شود؛ وگرنه تسلسل لازم می‌آید بلکه باید واجب الوجود باشد که همان مطلوب ماست». سپس در ادامه به نقد این کلام فلاسفه پرداخته و قدم عالم در کلام فلاسفه را مورد نقد قرار داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/56 ر.ک: همان، ص87-86]</ref>.
ولی دهریه، معتقد به قدم عالم و بی‌نیازی آن از صانع هستند. این مطلب، اگرچه باطل است، اما اشکالی که بر قول فلاسفه (که قائل به قدم عالم و نیاز آن به صانع موجد واجب الوجود لذاته هستند) لازم می‌آید، بر آنها وارد نیست. فلاسفه می‌گویند: عالم ممکن است و معنای امکان تساوی وجود و عدم نسبت به ذات ممکن است و چون ترجیح یکی از وجود و عدم بر دیگری بدون مرجح محال است. پس وجود عالم نیاز به مرجحی دارد و آن مرجح نباید ممکنی باشد که منتهی به واجب نمی‌شود؛ وگرنه تسلسل لازم می‌آید بلکه باید واجب الوجود باشد که همان مطلوب ماست». سپس در ادامه به نقد این کلام فلاسفه پرداخته و قدم عالم در کلام فلاسفه را مورد نقد قرار داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/56 ر.ک: همان، ص87-86]</ref>.


مقصود از توحید در فلسفه، نفی‎ مطلق‎ کثـرت از واجـب بالـذات اسـت؛ چـه کثرت درونی ناشی از ترکیب و چه کـثرت بـیرونـی ناشـی از شـریک داشـتن. در کتب فلسفی این دو مسـئله تحـت عنـوان بسـاطت ذات و توحیـد ذات‎ بررسـی‎ می‌شود. برای‎ اثبات بساطت ذات، انواع ترکیب باید از ذات الهی زدوده شود کـه عبارتند از: ترکیب شیمیایی‎، ترکیب از ماده و صـورت خـارجی و ذهـنی، ترکیب از جنس و فصل، ترکیب‎ از‎ اجـزای مـقداری، تـرکیب از وجود و ماهیـت، ترکیـب از وجود و عدم و ترکیب از جوهر و عـرض. در میـان ایـن ترکیـب‎‎‎هـا‎، ترکیـب از جنس و فصل و ماده و صورت ذهنی به مباحث مفهومی مــرتبط اســت و مــا‎ در‎ بررسی‎ مفهومی واجب تعالی به این دو ترکیب برمی‌خوریم کـه واجـب تعالی نباید به آنها متصف‎ باشد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/59978/107 ر.ک: شریفی، حسام‌الدین، ص108-107]</ref>. نویسنده در پنجمین مبحث کتاب با عنوان «توحید خداوند، یعنی نفی کثرت از او»، به این موضوع پرداخته است. او ابتدا نفی کثرت را شرح و توضیح داده و سپس فلاسفه را معتقد به نفی اقسام پنج‎گانه کثرت و ملّیون را معتقد به اثبات برخی دانسته است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/59978/98 ر.ک: همان، ص99-98]</ref>.
مقصود از توحید در فلسفه، نفی‎ مطلق‎ کثرت از واجب بالذات است؛ چه کثرت درونی ناشی از ترکیب و چه کثرت بیرونی ناشی از شریک داشتن. در کتب فلسفی این دو مسئله تحت عنوان بساطت ذات و توحید ذات‎ بررسی‎ می‌شود. برای‎ اثبات بساطت ذات، انواع ترکیب باید از ذات الهی زدوده شود که عبارتند از: ترکیب شیمیایی‎، ترکیب از ماده و صورت خارجی و ذهنی، ترکیب از جنس و فصل، ترکیب‎ از‎ اجزای مقداری، ترکیب از وجود و ماهیت، ترکیب از وجود و عدم و ترکیب از جوهر و عرض. در میان این ترکیب‎‎‎ها‎، ترکیب از جنس و فصل و ماده و صورت ذهنی به مباحث مفهومی مرتبط است و ما‎ در‎ بررسی‎ مفهومی واجب تعالی به این دو ترکیب برمی‌خوریم که واجب تعالی نباید به آنها متصف‎ باشد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/59978/107 ر.ک: شریفی، حسام‌الدین، ص108-107]</ref>. نویسنده در پنجمین مبحث کتاب با عنوان «توحید خداوند، یعنی نفی کثرت از او»، به این موضوع پرداخته است. او ابتدا نفی کثرت را شرح و توضیح داده و سپس فلاسفه را معتقد به نفی اقسام پنج‎گانه کثرت و ملّیون را معتقد به اثبات برخی دانسته است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/59978/98 ر.ک: همان، ص99-98]</ref>.


نویسنده در خاتمه کتاب بر این مطلب تأکید کرده که مقصود از مباحثه و مناقشه با فلاسفه در این اثر، حکم به بطلان همه مطالب آنها نیست، بلکه در رابطه با برخی همچون معاد روحانی و قوت و شرافت لذت عقلی نسبت به لذت جسمانی حکم به صحت می‌شود و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/270 ر.ک: همان، ص270]</ref>.
نویسنده در خاتمه کتاب بر این مطلب تأکید کرده که مقصود از مباحثه و مناقشه با فلاسفه در این اثر، حکم به بطلان همه مطالب آنها نیست، بلکه در رابطه با برخی همچون معاد روحانی و قوت و شرافت لذت عقلی نسبت به لذت جسمانی حکم به صحت می‌شود و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38461/1/270 ر.ک: همان، ص270]</ref>.
خط ۶۲: خط ۶۳:


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
 
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
   
   
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]]
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]]
[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
[[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]
[[رده:25 اسفند الی 24 فروردین(98)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش