پرش به محتوا

کمیته مجازات و خاطرات عمادالکتاب: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ها' به 'ه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'س‎ا' به 'س‌ا')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ها' به 'ه‌ها')
خط ۳۵: خط ۳۵:
'''کمیته مجازات و خاطرات عمادالکتاب'''، خاطرات [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|محمدحسین ‎‎خان‎ قزوینی]]، ملقب به [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]]، عـضو کـمیته مـجازات است که به اهتمام «[[مرادي‌نيا، محمدجواد|محمدجواد مرادی‌نیا]]» منتشر شده است. نگارنده برای کامل کردن این مجموعه بخش‎های دیگری را به آن افزوده است تا خواننده به چهره‌ای شفاف‎تر از جریان کمیته مجازات و حامیان و مخالفان آن دست یابد.
'''کمیته مجازات و خاطرات عمادالکتاب'''، خاطرات [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|محمدحسین ‎‎خان‎ قزوینی]]، ملقب به [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]]، عـضو کـمیته مـجازات است که به اهتمام «[[مرادي‌نيا، محمدجواد|محمدجواد مرادی‌نیا]]» منتشر شده است. نگارنده برای کامل کردن این مجموعه بخش‎های دیگری را به آن افزوده است تا خواننده به چهره‌ای شفاف‎تر از جریان کمیته مجازات و حامیان و مخالفان آن دست یابد.


خاطرات [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عماد]] را باید منبعی ارزشمند برای پژوهش در زوایای تاریک یکی از پدیده‎های قابل‎توجه تاریخ‎ معاصر ایران، یعنی فعالیت‎های «کمیته مجازات» دانست کـه عـمادالکتاب این خاطرات را با خط زیبای نستعلیق خود بر‎جای گذاشته است.
خاطرات [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عماد]] را باید منبعی ارزشمند برای پژوهش در زوایای تاریک یکی از پدیده‌های قابل‎توجه تاریخ‎ معاصر ایران، یعنی فعالیت‎های «کمیته مجازات» دانست کـه عـمادالکتاب این خاطرات را با خط زیبای نستعلیق خود بر‎جای گذاشته است.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب مشتمل بر پیشگفتار و هفت بخش است که به‌ترتیب عبارتند از: تا‎ریخچه کمیته مجازات و زندگی‌نامه عماد، متن خاطرات عماد، دست‎نویس خاطرات عماد، کمیته مجازات در خاطرات کمره‌ای، گویاسازی، بیانیه‎های کمیته و روزشمار حوادث مهم.  
کتاب مشتمل بر پیشگفتار و هفت بخش است که به‌ترتیب عبارتند از: تا‎ریخچه کمیته مجازات و زندگی‌نامه عماد، متن خاطرات عماد، دست‎نویس خاطرات عماد، کمیته مجازات در خاطرات کمره‌ای، گویاسازی، بیانیه‌های کمیته و روزشمار حوادث مهم.  


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
آنچه پیش رو دارید خاطرات [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|محمدحسین خان قزوینی]]، ملقب به [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]]، عضو کمیته مجازات است؛ کسی که به اتهام عضویت در گروهی تروریستی و مشارکت در قتل سیاسی تنی چند از رجال پایتخت قاجاری، مدتی را در سیاه‎چال‎های مخوف نظمیه تهران معروف به محبس، سپری کرده و تنها زمانی طعم رهایی را چشید که اوضاع زمانیه کاملاً دگرگون گشته، قدرتمندان پیشین جای خود را به چهره‎هایی جدید سپرده بودند<ref>ر.ک: غلام‎حسین‎پور، زهرا، ص117؛ پیشگفتار، ص13</ref>.
آنچه پیش رو دارید خاطرات [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|محمدحسین خان قزوینی]]، ملقب به [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]]، عضو کمیته مجازات است؛ کسی که به اتهام عضویت در گروهی تروریستی و مشارکت در قتل سیاسی تنی چند از رجال پایتخت قاجاری، مدتی را در سیاه‎چال‎های مخوف نظمیه تهران معروف به محبس، سپری کرده و تنها زمانی طعم رهایی را چشید که اوضاع زمانیه کاملاً دگرگون گشته، قدرتمندان پیشین جای خود را به چهره‌هایی جدید سپرده بودند<ref>ر.ک: غلام‎حسین‎پور، زهرا، ص117؛ پیشگفتار، ص13</ref>.
   
   
[[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]] باآنکه در شمار بنیان‎گذاران کمیته مجازات محسوب نمی‌شود و حتی در تصمیم‌گیری و تصمیم‎سازی‎ها نیز علی‌الظاهر تعیین‌کننده نبوده است، اما ازآنجاکه مهره‎های اصلی تشکیلات جان سالم از محبس بیرون نکشیده و طبعاً توفیق نگارش باورها، دیده‎ها و شنیده‎های خود را نیافتند، باید خاطرات عماد را مغتنم دانست و آن را به‎مثابه منبعی اصلی برای جستجو در زوایای تاریک یکی از پدیده‎های قابل توجه تاریخ معاصر ایران پذیرفت<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص13</ref>.
[[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]] باآنکه در شمار بنیان‎گذاران کمیته مجازات محسوب نمی‌شود و حتی در تصمیم‌گیری و تصمیم‎سازی‎ها نیز علی‌الظاهر تعیین‌کننده نبوده است، اما ازآنجاکه مهره‌های اصلی تشکیلات جان سالم از محبس بیرون نکشیده و طبعاً توفیق نگارش باورها، دیده‌ها و شنیده‌های خود را نیافتند، باید خاطرات عماد را مغتنم دانست و آن را به‎مثابه منبعی اصلی برای جستجو در زوایای تاریک یکی از پدیده‌های قابل توجه تاریخ معاصر ایران پذیرفت<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص13</ref>.


آنچه اکنون از خاطرات عماد در دست است، قریب به هشتاد صفحه بوده و صفحاتی چند از مکتوبات به دلایلی که بر ما روشن نیست، از مجموعه جدا افتاده و مفقود شده است. اما بااین‎حال اوراق موجود نیز ارزش خود را دارا بوده و اطلاعاتی باارزش و بعضاً منحصربه‎فرد از این جریان تاریخی را که عماد به او تعلق داشته، برملا می‌سازد. [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]] در این خاطرات که با خط زیبای نستعلیق از خود بر‎جای گذاشته، به موضوعاتی پرداخته که برخی از آنها از این قرار است:  
آنچه اکنون از خاطرات عماد در دست است، قریب به هشتاد صفحه بوده و صفحاتی چند از مکتوبات به دلایلی که بر ما روشن نیست، از مجموعه جدا افتاده و مفقود شده است. اما بااین‎حال اوراق موجود نیز ارزش خود را دارا بوده و اطلاعاتی باارزش و بعضاً منحصربه‎فرد از این جریان تاریخی را که عماد به او تعلق داشته، برملا می‌سازد. [[عما‌دالکتا‌ب‌، محمدحسين‌|عمادالکتاب]] در این خاطرات که با خط زیبای نستعلیق از خود بر‎جای گذاشته، به موضوعاتی پرداخته که برخی از آنها از این قرار است:  
خط ۵۹: خط ۵۹:
نگارنده برای کامل کردن این مجموعه، بخش‎های دیگر را به آن افزوده است تا خواننده به چهره‌ای شفاف‎تر از جریان کمیته مجازات و حامیان و مخالفان آن دست یابد. یادداشت‎های سید محمد کمره‌ای که شرح پیگیری‎های مستمر او را برای نجات محبوسین کمیته مجازات و اتفاقات جالبی که در این مسیر رخ داده در بر دارد، از جمله مواردی است که از کتاب حجیم خاطرات وی استخراج و با ترتیب زمانی در ادامه این کتاب گنجانده شده است. اهمیت این یادداشت‎ها زمانی روشن می‌شود که بدانیم در آن ایام، برخی، کمیته مجازات را به نام دسته کمره‌ای می‌شناختند. عزم راسخ کمره‌ای برای آزادی اعضای کمیته از زندان که در جای‎جای خاطرات وی مشهود است، او را حتی چندین بار نزد بزرگ‎ترین دشمن کمیته مجازات، یعنی میرزا حسن ‎خان وثوق‎الدوله (رئیس‌الوزراء) کشاند تا علاوه بر میانجی‌گری برای این امر مبلغی نیز به‎عنوان کمک‎هزینه برای خانواده زندانیان از وثوق بگیرد. کمره‌ای، اعضای اصلی کمیته مجازات را وطن‎خواهانی می‌دانست که فقط و فقط برای پاک‎سازی جامعه از شر نوکران اجنبی (روس و انگلیس) دست به سلاح برده، اقدام به ترور کرده بودند. وی حتی با برخی از آنها سوابق دیرین مبارزاتی داشت؛ مانند سابقه عضویت با ابوالفتح‎زاده در انجمن مخفی بین الطلوعین در جریان انقلاب مشروطه. کمره‌ای تا آخر، مدافع مجازاتیان باقی ماند؛ هرچند شکل‎گیری جریانات پرسروصدا و جدیدتری همچون عقد قرارداد 1919م، عملاً به بحث‎های مرتبط با کمیته مجازات خاتمه داده بود<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص15-14</ref>.
نگارنده برای کامل کردن این مجموعه، بخش‎های دیگر را به آن افزوده است تا خواننده به چهره‌ای شفاف‎تر از جریان کمیته مجازات و حامیان و مخالفان آن دست یابد. یادداشت‎های سید محمد کمره‌ای که شرح پیگیری‎های مستمر او را برای نجات محبوسین کمیته مجازات و اتفاقات جالبی که در این مسیر رخ داده در بر دارد، از جمله مواردی است که از کتاب حجیم خاطرات وی استخراج و با ترتیب زمانی در ادامه این کتاب گنجانده شده است. اهمیت این یادداشت‎ها زمانی روشن می‌شود که بدانیم در آن ایام، برخی، کمیته مجازات را به نام دسته کمره‌ای می‌شناختند. عزم راسخ کمره‌ای برای آزادی اعضای کمیته از زندان که در جای‎جای خاطرات وی مشهود است، او را حتی چندین بار نزد بزرگ‎ترین دشمن کمیته مجازات، یعنی میرزا حسن ‎خان وثوق‎الدوله (رئیس‌الوزراء) کشاند تا علاوه بر میانجی‌گری برای این امر مبلغی نیز به‎عنوان کمک‎هزینه برای خانواده زندانیان از وثوق بگیرد. کمره‌ای، اعضای اصلی کمیته مجازات را وطن‎خواهانی می‌دانست که فقط و فقط برای پاک‎سازی جامعه از شر نوکران اجنبی (روس و انگلیس) دست به سلاح برده، اقدام به ترور کرده بودند. وی حتی با برخی از آنها سوابق دیرین مبارزاتی داشت؛ مانند سابقه عضویت با ابوالفتح‎زاده در انجمن مخفی بین الطلوعین در جریان انقلاب مشروطه. کمره‌ای تا آخر، مدافع مجازاتیان باقی ماند؛ هرچند شکل‎گیری جریانات پرسروصدا و جدیدتری همچون عقد قرارداد 1919م، عملاً به بحث‎های مرتبط با کمیته مجازات خاتمه داده بود<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص15-14</ref>.


شرح حال چند تن از رجال مرتبط با موضوع کمیته مجازات که نام آنان در این کتاب آمده است، بیانیه‎های کمیته، روزشمار وقایع مهم سال‎های 1295 تا 1300ش و تعدادی تصویر از دیگر اضافات کتاب حاضر است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>.
شرح حال چند تن از رجال مرتبط با موضوع کمیته مجازات که نام آنان در این کتاب آمده است، بیانیه‌های کمیته، روزشمار وقایع مهم سال‎های 1295 تا 1300ش و تعدادی تصویر از دیگر اضافات کتاب حاضر است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۶۹: خط ۶۹:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# پیشگفتار و متن کتاب.  
# پیشگفتار و متن کتاب.  
#[[:noormags:290683|غلام‎حسین‎پور، زهرا، «معرفی تازه‎های کتب اسناد تاریخی موجود در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، پیام بهارستان، شهریور 1384، شماره 51، صفحه 114 تا 120]].
#[[:noormags:290683|غلام‎حسین‎پور، زهرا، «معرفی تازه‌های کتب اسناد تاریخی موجود در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، پیام بهارستان، شهریور 1384، شماره 51، صفحه 114 تا 120]].


== وابسته‌ها ==  
== وابسته‌ها ==  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش