مرزبان‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها

در باب اول، به سبب نام‌گذاری کتاب به «مرزبان‎نامه» اشاره شده است. این باب در واقع حکایت‎ها و داستان‌هایی است که‎ بین‎ مرزبان‎ و دستور (وزیر) نقل می‌شود تا نتایج سیاسی و مملکت‎داری گرفته شود. در این باب ذکر گردیده که این کتاب به مرزبان بن شروین منسوب است که از فرزندزادگان‎ کیکاووس - ‎برادر ملک عادل انوشیروان - ‎بود. شروین پنج پسر داشت. پس از مرگ او، حکومت به پسر بزرگ‎تر رسید. بعد از مدتی، برادران دیگر از روی حسد به مخالفت برخاستند. مرزبان، برای تبری از استقلال برادران، تصمیم‎ به‎ ترک دیار گرفت تا پادشاه درباره او اندیشه بد نکند. قبل از رفتن، به حضور برادر رفت و به نصیحت او پرداخت و شیوه‎های پادشاهی درست و عادلانه را به وی آموخت. شاه، وزیر بداندیشی داشت که می‌کوشید میان برادران، بذر بدگمانی بپاشد و روابط آنها را تیره سازد. مرزبان با او به مناظره در امور ملک می‌پردازد<ref>ر.ک: عزتی‌پرور، احمد، 1378، ص172-‎173</ref>.

یکی از مهم‎ترین ویژگی‎های درونی این اثر، محتوای آن است. مرزبان‎نامه شامل مجموعه حکایاتی است که تاریخ وقوع آن‌ها با توجه به محتوای درونی‌اش، مربوط به ایران قبل از اسلام و حتی دوره‎های بسیار کهن‎تر از آن است؛ مثل آنچه درباره بابل و حوادث آن می‌گوید که سابقه‌ای بس کهن دارد<ref>رضایی، مهدی، 1389، ص51</ref>.

در این کتاب به داستان‌ها و حجم زیادی از مطالب برخورد می‌کنیم که توصیه به زهد و قناعت و پرهیز می‌کند که ممکن است ابتدا این تصویر برای خواننده به وجود آید که این افکار، متأثر از اندیشه‎های عارفانه و صوفیانه اسلامی است؛ درحالی‎که به‎یقین باید دانست که این اندیشه‎ها متأثر از دین مانی و تا حدی متأثر از آیین مزدک است<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>.

بارزترین ویژگی کتاب آن است که نویسنده با به کار گرفتن سمبولیسم، دیدگاه‎های سیاسی خود را از زبان حیوانات بی‌زبان، بیان‎ کرده‎ است<ref>ر.ک: درستی، احمد، 1381، ص134-‎135</ref>.

مطالعه کامل اثر و بررسی دیدگاه‎های نویسنده‎ در‎ جاهای‎ مختلف، نشانگر این است که وی در بحث خود از سیاست، اگرچه سعی دارد به‎ نخبگان غیر حکومتی توصیه‎های عملی در برخورد با شاهان ارائه کند و در چندین‎ جای مختلف، این موضوع‎ را‎ طرح می‌کند، اما مبنا و محور بحث او حاکم و پادشاه است و کمتر به نقش نخبگان و توده مردم در سیاست توجه دارد؛ به‌عبارت‎دیگر، نویسنده در تحلیل خود از‎ سیاست به برایند نیروهای اجتماعی توجهی ندارد، بلکه کانون و محور تحلیل او وجود پادشاه و سلطان است<ref>ر.ک: همان، ص135</ref>.

#[[:noormags:90203|افراسیابی، غلامرضا، «مقاله: مرزبان‎نامه، نکته‎هایی پیرامون تألیف و ترجمه و تحریر روضة العقول، محمد غازی ملطیوی و مرزبان‎نامه سعدالدین وراوینی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله آینه میراث، شماره 21، تابستان 1382 (27 صفحه، ‎از 5 تا 31)]].

#[[:noormags:110040|درستی، احمد، «مروری بر اندیشه‎های مرزبان بن رستم اسپهبدزاده طبرستانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مصباح، شماره 43، مهر 1381 (24 صفحه، ‎از 125 تا 148)]].