پرش به محتوا

نزهة الأعين النواظر في علم الوجوه و النظائر: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ب' به 'ی‌ب'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ت' به 'ه‌ت')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ب' به 'ی‌ب')
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}  
}}  


'''نزهة الأعين النواظر في علم الوجوه و النظائر'''، اثر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|جمال‌الدین ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی]] (متوفی 597ق)، کتابی است متعلق به اواخر قرن ششم که در واقع، معجم لغوی الفاظ قرآن کریم می‎باشد. این کتاب با تحقیق [[راضی، محمد عبدالکریم کاظم|محمد عبدالکریم کاظم راضی]]، به چاپ رسیده است.
'''نزهة الأعين النواظر في علم الوجوه و النظائر'''، اثر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|جمال‌الدین ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی]] (متوفی 597ق)، کتابی است متعلق به اواخر قرن ششم که در واقع، معجم لغوی الفاظ قرآن کریم می‌باشد. این کتاب با تحقیق [[راضی، محمد عبدالکریم کاظم|محمد عبدالکریم کاظم راضی]]، به چاپ رسیده است.


==انگیزه تألیف==
==انگیزه تألیف==
خط ۳۲: خط ۳۲:


==ساختار==
==ساختار==
مطالب کتاب، در دو باب کلی، تنظیم شده است. باب نخست، مقدمه محقق در معرفی کتاب و باب دوم، معجم الفاظ قرآن کریم می‎باشد که تقریبا دربردارنده 324 لفظ قرآنی است<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>.
مطالب کتاب، در دو باب کلی، تنظیم شده است. باب نخست، مقدمه محقق در معرفی کتاب و باب دوم، معجم الفاظ قرآن کریم می‌باشد که تقریبا دربردارنده 324 لفظ قرآنی است<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>.


بارزترین مشخصات روش نویسنده را می‌توان در مؤلفه‎های زیر، خلاصه نمود:
بارزترین مشخصات روش نویسنده را می‌توان در مؤلفه‎های زیر، خلاصه نمود:
خط ۶۸: خط ۶۸:
باب دوم، که مطالب اصلی کتاب را در خود جای داده، دربردارنده لغات و واژگان قرآن و تشریح و تبیین معانی آنهاست. نویسنده در مقدمه خود، به نقد‎ شیوه‎ نویسندگان‎ قبل از خود در‎ این علم پرداخته و تعریف متفاوتی از اصطلاح وجوه و نظایر ارائه کرده است: «وقتی در‎ کتاب‎‎های وجوه و نظایر که علمای علوم‎ قرآنی‎ نوشته‎ اند‎ نگریستم‎، دیدم که هر‎ متأخری‎ از شیوه متقدمان پیروی کرده است و مقلدانه بدون اندیشه و بررسی، به نقل آنچه که نقل کرده‌اند‎، پرداخته‎ است...»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/546/330 ر.ک: سلطانی رنانی، مهدی، ص330]</ref>.
باب دوم، که مطالب اصلی کتاب را در خود جای داده، دربردارنده لغات و واژگان قرآن و تشریح و تبیین معانی آنهاست. نویسنده در مقدمه خود، به نقد‎ شیوه‎ نویسندگان‎ قبل از خود در‎ این علم پرداخته و تعریف متفاوتی از اصطلاح وجوه و نظایر ارائه کرده است: «وقتی در‎ کتاب‎‎های وجوه و نظایر که علمای علوم‎ قرآنی‎ نوشته‎ اند‎ نگریستم‎، دیدم که هر‎ متأخری‎ از شیوه متقدمان پیروی کرده است و مقلدانه بدون اندیشه و بررسی، به نقل آنچه که نقل کرده‌اند‎، پرداخته‎ است...»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/546/330 ر.ک: سلطانی رنانی، مهدی، ص330]</ref>.


نویسنده، معتقد است آنچه‎ که‎ دانشمندان‎ در‎ نگارش‎ کتاب‎‎های وجوه و نظایر خواسته‌اند خواننده را با این نظایر (واژه‎ها) آشنا سازند، این است که معانی آن مختلف است و مراد از این واژه همان معنای‎ اراده‌شده از واژه مشابه دیگر نیست و نویسندگان وجوه و نظایر نیز آن واژه‌ای را ذکر کرده‌اند که معنای آن در همه مواضع یکی است؛ مثل «بلد»، «قریه» و «مدینه‎» و «رجل»‎ و «انسان» و امثال آن؛ پس به این نتیجه می‌رسیم که قصد اصلی از ذکر واژه‎ها کثرت وجوه و ابواب و بیان سخنان نغز در این‎باره می‎باشد. وی صراحتا به این نکته اشاره کرده و می‌نویسد: «من در‎ این‎ کتابم بهترین مطالب آنها را در این باب گرد آورده‌ام و هر توهمی را که دانشمندان دیگر در کتاب‌های خود آورده و وضع نموده‎‎اند،‎ رها کرده ام»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/546/330 ر.ک: همان]</ref>.
نویسنده، معتقد است آنچه‎ که‎ دانشمندان‎ در‎ نگارش‎ کتاب‎‎های وجوه و نظایر خواسته‌اند خواننده را با این نظایر (واژه‎ها) آشنا سازند، این است که معانی آن مختلف است و مراد از این واژه همان معنای‎ اراده‌شده از واژه مشابه دیگر نیست و نویسندگان وجوه و نظایر نیز آن واژه‌ای را ذکر کرده‌اند که معنای آن در همه مواضع یکی است؛ مثل «بلد»، «قریه» و «مدینه‎» و «رجل»‎ و «انسان» و امثال آن؛ پس به این نتیجه می‌رسیم که قصد اصلی از ذکر واژه‎ها کثرت وجوه و ابواب و بیان سخنان نغز در این‎باره می‌باشد. وی صراحتا به این نکته اشاره کرده و می‌نویسد: «من در‎ این‎ کتابم بهترین مطالب آنها را در این باب گرد آورده‌ام و هر توهمی را که دانشمندان دیگر در کتاب‌های خود آورده و وضع نموده‎‎اند،‎ رها کرده ام»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/546/330 ر.ک: همان]</ref>.


[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‎ جوزی‎]] بااینکه درباره این کتاب گفته است: «آن را به اختصار نزدیک ساختم»، اما به آن اختصار مطلوب، دست نیافته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/546/330 ر.ک: همان]</ref>.
[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‎ جوزی‎]] بااینکه درباره این کتاب گفته است: «آن را به اختصار نزدیک ساختم»، اما به آن اختصار مطلوب، دست نیافته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/546/330 ر.ک: همان]</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش