امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود: تفاوت میان نسخه‌ها

'''میر ناصرالدین ابوالحسن''' '''خسرو بن امیر سیف‌الدین محمود دهلوی''' (651–725ق) مشهور به امیرخسرو دهلوی و ملقب به سعدی هندوستان از عارفان و شاعران نامدار پارسی‌گوی هندوستان است. وی از نخستین کسانی به شمار می‌رود که به زبان هندی شعر سروده است. دهلوی در موسیقی نیز دست داشت. او در تصوف، از شاگردان نظام‎الدین اولیا بود. به ادعای خودش، بین چهارصد تا پانصد هزار بیت شعر گفته که حدود صد هزار بیت از آن به دست ما رسیده است. دهلوی در نثر نیز قلم رسا و روانی دارد. دهلوی از استادان مسلم سبک ناتورالیسم در شعر فارسی است.

خسرو دهلوی که در ادبیات به نام امیرخسرو معروف است پسر امیر سیف‌الدین دهلوی از ترکان ساکن دهلی بود. لاچین پدر سیف‌الدین از ترکان ختا بود و در استیلای مغول به هند گریخته و در دهلی ساکن شده بود. خسرو در 651 در دهلی از ولادت یافت. پدرش در دربار شمس‌الدین التتمش پادشاه معروف ترقی کرده و به امیر سیف‌الدین محمود شمسی معروف شده بود و در 658 درگذشت و دایی خسرو تربیت او را به عهده گرفت و از آغاز جوانی جزو کارگزاران پادشاهان دهلی شد و از ترویج پنج تن از ایشان برخوردار شده است که نخستین ایشان معزالدین کیقباد(686-689) و آخرینشان سلطان محمد بن تغلق(725-752) بود و در همان سال جلوس این پادشاه در ربیع‎الاول 725 در دهلی درگذشت و وی را در بقعه نظام‎الدین اولیا عارف مشهور هند که مرشد وی بود به خاک سپردند.<ref>نفیسی، سعید، صفحات هفت و هشت</ref>

خسرو در ضمن آنکه از امیرزادگان درباره هند بوده در میان متصوفه هند نیز شهرت و اعتبار بسیار داشته است و نظام‎الدین اولیا که در عصر چهارشنبه 18 ربیع‎الاول 725 در 94 سالگی درگذشته از بزرگان مشایخ هند در زمان خود بوده و در میان مریدان متعدد خود به خسرو توجه خاصی داشته و وی را «ترک» خطاب می‌کرده است. درباره وی گفته است: روز قیامت از هرکس خواهند پرسید که چه آوردی؟ چون از من بپرسند خواهم گفت: سوز سینه این ترک را آورده‌ام. الهی! مرا به سوز سینه این ترک ببخش. نیز گفته است:

نیز به او گفته است: ای ترک: من از وجود خود برنجم اما از تو نرنجم و می‌گفت: اگر در شرع شریف جایز بود وصیت می‌کردم امیرخسرو را در قبر من دفن کنند تا هر دو در یک جا باشیم. در دم مرگ وی خسرو در دهلی نبود و با سلطان محمد به بنگاله رفته بود. نظام‎الدین اولیا گفت: امیرخسرو پس از من نخواهد زیست و چون از این جهان رفت پیکرش را در کنار من به خاک بسپارید که او صاحب اسرار من است و من بی او قدم به بهشت ننهم.

چون خبر مرگ نظام‎الدین اولیا به امیرخسرو رسید دیوانه‌وار نعره‌ای زد و بی‌اختیار به‎سوی دهلی روان شد و چون به سر خاکش رسید گفت: سبحان الله! آفتاب در زیر زمین و خسرو زنده؟ این گفت و بی‎هوش شد و تا شش ماه در گریه و زاری بود تا از جهان رفت. خسرو با نصیرالدین چراغ دهلی که او نیز از بزرگان مشایخ هند بوده معاشرت داشته است.<ref>همان، صفحه هشت</ref>

# أفضل الفوائد، شامل ملفوظات نظام‎الدین اولیا.<ref>ر.ک: همان، صفحه نه</ref>